1. IS CALORIEEN TELLEN ONZIN?
Een beetje, zegt een groep onderzoekers onder leiding van Dr. David Ludwig PHD van het New Balance Foundation Obesity Prevention Center van het Children’s Hospital Boston in The Journal of the American Medical Association.

Zij concludeerden dat calorieën tellen weleens de reden zouden kunnen zijn waarom dieetpogingen zelden tot nooit slagen.

Voor hun onderzoek verdeelden ze hun proefpersonen in drie groepen. Alle groepen kregen evenveel calorieën en beweging per dag. Groep 1 kreeg echter een low-fatdieet, groep 2 een dieet met weinig koolhydraten en groep maaltijden met een laag-glycemische index (eten waarbij je suikerspiegel vrijwel constant blijft). Wat bleek? De low-fatgroep verbrandde het minst aantal calorieën. Hun bloedvetten en cholesterol stegen, waardoor het risico op een hartkwaal toenam. Degenen die nauwelijks koolhydraten aten verbrandden zo’n 300 calorieën meer dan de low-fatgroep, maar bij hen steeg het stresshormoon cortisol en nog een paar waarden die diabetes en hart -en vaatziekten veroorzaken. Het meest effectief was het dieet van de derde groep, waarbij de voedingstoffen gebalanceerd waren. Zij verbrandden 150 calorieën meer dan de low-fatgroep (inderdaad minder dan de groep die nauwelijks koolhydraten at), maar hadden geen bijwerkingen op hun hormonen of bloedvetwaarden. Conclusie: niet alleen het aantal calorieën dat je eet zorgt voor effect, maar vooral wát je eet heeft effect.

Laurianne Ruhe, natuurvoedingsdeskundige, eigenaar van het blog Good Food Transition en auteur van het Boek Good Food: in een maand de beste versie van jezelf onderschrijft dat resultaat: ‘Wat je eet is belangrijker dan hoeveel je eet, maar ik wil daar wel een opmerking bij plaatsen: als je gewicht wilt verliezen is het natuurlijk geen goed idee om een hele bak ongebrande noten of meerdere avocado’s per dag te eten omdat ze “gezond” zijn. Het gaat om de balans. Eet gevarieerd en alles met mate.’ Astrid Postma-Smeets van het Voedingscentrum voegt toe: ‘Calorieën geven je een houvast wat betreft hoeveel je mag eten als je gewicht wilt kwijtraken. Maar daarbinnen kun en moét je wel keuzes maken.


'Van gluten word je niet dik, van te veel eten wel'

2. IS VET SLECHT? 
Deze vraag kun je niet eenduidig met ja of nee beantwoorden. Vet is namelijk niet alleen maar slecht. Vet is een bron van energie, het helpt bij de opname van broodnodige vitaminen en mineralen, zorgt dat je cellen sterk blijven en helpt je spieren soepel te houden. En dat zijn slechts een paar van de positieve eigenschappen van het gevreesde ingrediënt.

Het probleem met het glibberige goedje is dat je goede en slechte vetten hebt. Om nooit meer te vergeten: onverzadigd vet is goed en verzadigde vetten moet je zo veel mogelijk vermijden. Maar wat is ook alweer wat? Verzadigd vet zit vooral in dierlijke producten of in etenswaren waarin dit verwerkt is. Denk aan 48 -kaas, worsten, roomboter, koekjes, chocolade en taart. Onverzadigd vet is vaak plantaardig. Olijfolie en avocado’s zijn mooie voorbeelden, evenals vette vis. Wie verzadigd vet zo veel mogelijk vervangt door onverzadigd vet zal een positief effect ervaren. Ook hier geldt weer dat je het niet moet overdrijven. Bakken in olijfolie is top, maar laat je sla er niet in verdrinken.

Nieuw in het vetcircuit en razend populair is kokosvet. Het zou nog meer positieve effecten hebben dan olijfolie. Helaas voor alle kokosaanbidders, er is nog heel weinig onderzoek gedaan naar de effecten op de gezondheid. Wel staat vast dat in kokosvet meer verzadigd vet zit dan in bijvoorbeeld olijfolie. Doe dus net als met al het andere vet: eet het met mate.

3. WORD JE DIK VAN GLUTEN? 
Iedereen kent wel iemand die het afgelopen jaar glutenvrij is gaan eten en daar op miraculeuze wijze van afviel of nooit meer last had van een opgeblazen gevoel en onrustige darmen. Toch lijdt slechts 1 procent van de Nederlandse bevolking aan coeliakie, de auto-immuunziekte veroorzaakt door gluten. Voor hen is glutenvrij eten een must en niet een manier om af te vallen. Gluten is een eiwit dat voorkomt in tarwe, rogge, gerst, spelt en kamut. Boterhammen, pasta: veel producten die we dagelijks eten bevatten dus gluten. Als je die opeens wegsnijdt uit je eetpatroon en niet vervangt door een alternatief merk je dat al gauw op de weegschaal.

Astrid Postma-Smeets van het Voedingscentrum: ‘Er is geen wetenschappelijk bewijs dat gluten slecht zijn voor mensen die geen intolerantie hebben. Daarnaast word je dik van te veel eten, niet van gluten. Belangrijker nog, wat ga je ervoor in de plaats eten? Je komt al snel vezels tekort. Deze haal je dan het beste uit peulvruchten, groenten en noten. Bovendien bevat brood jodiumhoudend zout dat je lichaam ook nodig heeft. Dat kun je compenseren door veel vis en zuivel te eten.’

Ook Ruhe stelt dat je van gluten eten niet dik wordt, maar zij vindt dat je die boterhammen toch moet laten staan. ‘We eten in Nederland zo veel brood dat we in de regel bijna allemaal te weinig groenten en fruit binnenkrijgen die er juist voor zorgen dat je behoefte aan eten netjes wordt gereguleerd. Door het eten van brood stijgt en daalt je bloedsuikerspiegel snel. Het gevolg is dat je trek blijft houden in weer iets lekkers en weer gaat snaaien. Vervang je lunchboterhammen eens door salade en je zult merken dat je ’s middags veel minder geneigd bent om te gaan snoepen.’


'Biologische koekjes blijven net zo hard aan je heupen plakken als gewone koekjes'

4. KUN JE MEER ETEN ALS JE REGELMATIG SPORT?
Natuurlijk is het voor iedereen goed om regelmatig te bewegen. Maar sport je om af te vallen dan is er minder goed nieuws: als je gezond en evenwichtig leeft is trainen slechts voor een derde verantwoordelijk voor het resultaat. De rest moet je echt uit je eetpatroon halen. Dat gezegd hebbende: je hebt wel sneller resultaat als je meer sport en beter eten met elkaar combineert.

De belangrijkste reden waarom sporten geen zoden aan de dijk zet? Wie veel beweegt, heeft ook veel energie nodig. Daardoor heb je meer trek dan normaal. Gevolg: veel mensen gaan na een pittige work-out, bewust of onbewust, bunkeren. Je kunt best een keer een pizza eten omdat je flink hebt gezweet, maar als je dat elke keer doet blijf je op hetzelfde gewicht. Of erger: je komt aan.

Je kunt je vet wel een opdonder geven door veel te variëren in het soort trainingen dat je doet, dus niet iedere week hetzelfde rondje cardio en apparaten. Nog beter is het als je ook de intensiteit afwisselt. Intervaltraining is een topmanier om flink vet te verbranden, ontdekten onderzoekers verbonden aan de Canadese University of Western Ontario. Zij verdeelden lijners in twee groepen. Groep 1 sprintte 4 tot 6 keer 30 seconden op maximale hartslag. De andere groep onderwierp zich aan een cardioschema van 30 tot 60 minuten. Hoewel groep 1 maar slechts een fractie van de tijd een inspanning had geleverd, hadden ze meer dan twee keer zo veel lichaamsvet verbrand. Geen tijd is dus geen excuus meer, want soms is een half uur beter dan een uur.

5. WORD JE SLANKER ALS JE GEEN VLEES OF BIOLOGISCH EET?
Wie nadenkt over wat hij in zijn mond stopt, eet bewuster en daardoor waarschijnlijk ook gezonder. Als je besluit geen vlees of vis meer te eten, moet je de stoffen die je mist compenseren. Besteed je meer aandacht aan wat er op je bord ligt, dan is de kans groter dat je gezondere, slankere keuzes maakt. Niet iedere vegetariër is dun, maar ze zijn over het algemeen wel net iets lichter dan vleeseters. Dat bewezen onderzoekers van de Amerikaanse Loma Linda University met een vijf jaar durende studie. Wie het aandurft wordt veganistisch, zeggen dezelfde wetenschappers, want deze groep is het lichtst van allemaal. Een van de redenen is dat zij veel meer groentes eten – wat sneller een verzadigd gevoel geeft – en helemaal wegblijven van vette melkproducten.

Biologisch eten heeft overigens niets met lijnen te maken. Wel met, wederom, bewuster eten. Maar de koekjes die je in de biosuper in je mandje legt, blijven net zo hard aan je heupen plakken als die van de gewone supermarkt.
ETENSWAARDIGHEDEN
> Wist je dat eten na acht uur ’s avonds niet dubbel telt? Het gaat om het totaal aantal calorieën en het soort voedsel dat je per dag in je mond stopt. Niet om het tijdstip.

> Van heel veel kleuren op je bord ga je meer eten. Het is de reden waarom snoepjes vaak in een assorti worden verkocht. Doe er je voordeel mee, want het werkt ook als je verschillende groentes op je bord legt. Groente beval veel vezels, vitaminen en mineralen en je zit er snel vol van. Win-win.

> Een dag minder of niet eten ter compensatie voor een overdadig diner of borrel doet niks. Je lichaam bepaalt je energiebehoefte op basis van een weekgemiddelde, dus als je je voor de rest normaal gedraagt, maakt die ene avond vol bitterballen niet uit. Lukt het je maar niet om af te vallen, kijk dan eens hoe vaak je uit de band springt per week en pas je totale eetpatroon aan. Het plannen van al je maaltijden scheelt een hoop afhaal- en snaaimomenten.

> Iedereen eet meer dan-ie denkt. We onderschatten stelselmatig de hoeveelheid slechte dingen, zoals koek, snoep en chips, die we naar binnen werken en overschatten de hoeveelheid groente en fruit die we tot ons nemen. Een goede portie is zo groot als je handpalm. Die hoeveelheid geldt voor alles wat je op je bord legt, én voor wat je snackt en snoept. Foto’s maken van alles wat je eet is ook een idee om jezelf te controleren. Het werkt heel confronterend, maar daardoor kun je ook snel je zwakke plek opsporen.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk in ELLE.