Voor de boekenwurm: dit is waarom je boekenkast zo lekker ruikt

Oude boeken, nieuwe boeken, leerboeken, leesboeken, dik, dun - allemaal hebben ze een vrij uitgesproken geur, en daar zit heel wat wetenschap achter.

Andy Brunning, een scheikundeleraar op Cambridge, onderzocht de chemische samenstelling van zowel oude als nieuwe boeken en bracht de resultaten daarvan naar buiten op zijn website, Compound Interest.

Zijn onderzoek wijst in het kort uit dat alle boeken gemaakt zijn van een grote variëteit aan papier, bindingsmiddelen en inkt, afhankelijk van de fabrikant. Die samenstellingen geven boeken hun unieke en interessante geur.

Over het algemeen is er weinig onderzoek rondom de geur van nieuwe boeken, volgens Andy. Wel is er veel onderzoek gedaan naar het aroma van oude boeken, omdat deze wetenschap kan bijdragen aan het bepalen van de conditie en leeftijd van oude boeken.

Bij nieuwe boeken zorgen bestanddelen als waterstofperoxide, wat een bleekmiddel is, en alkylketeendimeer, wat boeken waterdicht maakt, ervoor dat een boek zijn ongewone geur krijgt. Dat, en het feit dat een grote hoeveelheid papier gemaakt wordt van houtpulp, verklaart dat nieuwe boeken kunnen ruiken alsof je een bouwmarkt bent binnengestapt.

In oude boeken zorgen andere bestanddelen die vooral in het papier zitten, zoals tolueen, wat zoet ruikt, vanilline, wat naar vanille ruikt en benzaldehyde, wat naar amandel ruikt, ervoor dat het boek na verloop van tijd gaat ruiken.

Hoe een boek aan zijn gelige kleur krijgt? Dat komt door de aanwezigheid van lignine, een chemische stof in het papier van veel boeken die ouder dan honderd jaar zijn. Die chemische stof breekt het papier langzaam af en zorgt ervoor dat de kleur verandert.

Zo, weer wat wijzer. Nieuwe boeken ruiken dus naar houtpulp waar ze van gemaakt worden en oude boeken naar de chemicaliën die ze afscheiden als ze verouderen. Let wel: boeken bevatten hoe dan ook véél chemicaliën, dus misschien moeten we maar eens stoppen met onze neus erin te steken.