Het is iets waar mijn feministische hart ontzettend van gaat bloeden, maar ik ben nog nooit met een man geweest die minder verdiende dan ik. Na mijn studie Nederlands aan de Universiteit van Amsterdam ging ik aan de slag als freelance journalist, en dat is nou eenmaal een beroep waar het geld niet bepaald voor het oprapen ligt.De mannen aan mijn zij kozen vooralsnog een financieel slimmer pad, en hadden dus vrijwel allemaal een prima baan met prima vast salaris. Dat maakt in de basis allemaal niet zo gek veel uit, ik heb mijn eigen koophuis, betaal mijn eigen rekeningen en ben dus niet financieel afhankelijk van een partner, iets wat ik koste wat kost zo wil houden. Maar, er zijn momenten waarop die ongelijkheid wel degelijk naar voren komt.

Gelijkwaardig

Bij vakanties, bijvoorbeeld. Waar ik genoegen neem met een hostel of goedkope homestay, wordt dat door de ander niet altijd evenzo gewaardeerd.Of het ticket zelf: ik stap met liefde twee keer over om zo goedkoop mogelijk op de plaats van bestemming te komen, terwijl als je bankrekening het toelaat iedereen natuurlijk liever direct vliegt.

Uit eten gaan, een grote hobby,maar iets wat ik me eigenlijk niet elke week kan veroorloven. 'Maar dan betaal ik toch gewoon, dat maakt me niet uit, ik vind het leuk om dit met jou te doen dus laat mij dan gewoon de kosten nemen,' is een argument dat ik de afgelopen jaren vaak in verschillende vormen en van verschillende mannen heb gehoord. Maar hoe goed de bedoelingen ook waren, ergens wringt dat. Als we mijn pad kiezen moet de ander iets doen wat hij eigenlijk liever niet doet, maar andersom is dat net zo.

Ik verdien mijn eigen geld,wil niet het gevoel hebben dat ik een man nodig heb om voor me te zorgen,en dat is een diep geworteld principe.Onafhankelijkheid, op eigen benen staan, je nooit iets laten aanleunen. Maar hoe blijf je trouw aan die principes zonder dat je daarmee het leven van de ander en jezelf blokkeert?

Geld geeft macht

Het klinkt misschien als een onzinnig luxeprobleem, een partner met meer geld, maar dat is het niet. Geld geeft macht en wie betaalt, bepaalt. Volgens cijfers van het CBS was in 2012 slechts 19 procent van de (Nederlandse) vrouwen kostwinner van het gezin, en in 2013 was 53 procent van de vrouwen economisch zelfstandig, tegenover 70 procent van de mannen. In 2014 deed Piet Bracke, hoogleraar sociologie aan de Universiteit van Gent, onderzoek naar de gevolgen binnen een huishouden als de vrouw meer verdient dan de man of evenveel. Het bleek dat mannen dan vaker last hadden van angsten en depressies. Volgens Bracke zou dat komen doordat mensen die (financieel) afhankelijk zijn van anderen minder macht hebben, en zich dus minder snel kunnen onttrekken aan situaties waar ze het niet mee eens zijn. Ze moeten zich vaker aanpassen aan de wensen van een ander, en dat levert spanning op.

Ik verdien mijn eigen geld,wil niet het gevoel hebben dat ik een man nodig heb om voor me te zorgen

Wilbert Kok is relatietherapeut en verbonden aan de Nederlandse Vereniging voor Relatie- en Gezinstherapie. Kok: 'Sommige mensen zeggen dan inderdaad 'Ah joh,doe niet zo moeilijk, ik betaal toch gewoon,' maar daarmee leggen ze hun eigen standaard op bij de ander en wordt er niet geluisterd. Als je een echt gelijkwaardige relatie wilt hebben met elkaar, dan moet de één kunnen aangeven dat hij of zij ergens mee zit, en de ander moet daar vervolgens respectvol mee omgaan. Ook,of juist, als het gaat om inkomstenverschillen.'

Zij doen het zo

'Ik geniet ontzettend van hier wonen, maar er is geen seconde van de dag dat ik me niet realiseer dat dit niet mijn huis is,'vertelt Willemijn*(29). We zitten in het grote prachtige appartement in een gewilde buurt van Amsterdam, dat op naam van haar vriend staat en waar ze nu drie jaar samenwonen. 'We werken allebe fulltime, maar ik verdien ongeveer een derde van zijn salaris. Die verdeling houden we ook aan bij de rest van onze uitgaven; woonkosten, vakanties, etentjes, we doen alles naar rato.'

Maar, geeft ze toe, onder aan de streep betaalt hij toch meer. 'Dat sluipt erin. Hij wil bijvoorbeeld altijd buiten de deur ontbijten, lunchen of dineren, echt elke dag, en dat is voor mij financieel niet haalbaar. Maar zolang het om dat soort kleine uitgaven gaat vind ik het geen ramp, en om er nou elke keer weer een discussie over te ontketenen is ook zo wat. Dat is iets waar ik inmiddels wel wat makkelijker in ben geworden, en soms is het ook best prettig als hij betaalt, bijvoorbeeld als ik net een verkeersboete of belastingaanslag heb gekregen en dus extra krap bij kas zit. Uiteindelijk gaat het er denk ik om dat je het er altijd over moet kunnen hebben, dat je heldere afspraken maakten dat het niet als machtsmiddel wordt gebruikt. En dan kun je volgens mij een heel gezonde relatie hebben.'

Praat met elkaar

Luuk* (35) benadrukt eveneens het belang van een goede communicatie.'Al is het nog zo'n open deur, zeker als je gaat samenwonen moet je dit soort dingen goed met elkaar bespreken, en duidelijk maken wat de verwachtingen zijn.' Luuk is jongerenwerker, zijn vrouw werkt in de medische sector. 'Nu verdien ik ongeveer twee derde van wat zij krijgt. Maar zij is zich aan het specialiseren, dus dat verschil zal in de toekomst alleen maar groter worden.'

Afhankelijkheid kan dan een keuze zijn, en zolang dat is wat je wilt, kun je dat prima behouden

Waar Willemijn en haar vriend de naar-rato-regel hebben, werken Luuk en zijn vrouw met twee verschillendepotjes. 'Alles komt op één rekening binnen, en daar betalen we de vaste lasten en vakanties van, ieder evenveel.Maar we halen er ook zakgeld uit, zo noemen we dat, en dat is voor haar meer dan voor mij. Dat zakgeld is vrij te besteden, we hoeven er geen verantwoording over af te leggen. Heel soms komt het naar voren dat de één een duurdere smaak in iets blijkt te hebben, en dan kan de inkomstenkaart nog weleens getrokken worden. Bijvoorbeeld bij dingen die we gezamenlijk doen en betalen, zoals vakanties en diners. Maar hoe langer je erover praat, hoe meer we er dan achter komen dat we dat geen rol willen laten spelen.'

Gevoelskwestie

Terug naar mijn eigen situatie. Ik heb nog nooit samengewoond en daarmee nooit een huishouden gedeeld, maar wel probeer ik zo goed en zo kwaad als het gaat te betalen wat ik kan. De kleinere bedragen zijn vaak voor mij, zonder dat dat ooit expliciet was afgesproken, maar omdat dat de enige manier is dat ik gevoelsmatig net zo veel bijdraag aan ons leven als de ander.Bovendien vind ik het heel leuk om te betalen, maar niet in een restaurant waarvan ik bij voorbaat al weet dat ik dan de rest van de maand m'n rekeningen niet meer durf te bekijken.

Misschien komt het door mijn feministische opvoeding en een moeder die er altijd op heeft gehamerd dat je nooit en te nimmer van een man afhankelijk mag worden, maar de gedachte dat ik een leven zou hebben dat ik me eigenlijk niet kan veroorloven geeft me een gigantisch gevoel van onmacht.Tegelijkertijd weet ik dat ik ontzettend kinderachtig kan doen over mijn onafhankelijkheid en onredelijk woedend word als ik denk dat je die in gevaar brengt. Zo gaf tijdens mijn altijd blutte studententijd een toenmalige geliefde me een ticket naar een tropische bestemming, nadat ik zat te mopperen over de Nederlandse kou. Niet lang daarna maakte ik het uit, zó beledigd was ik. En dat is misschien ook wel weer een tikkeltje overdreven.

Als ik erover nadenk zit mijn waardigheid erin dat ik op eigen benen sta, en niet bij de gratie van andermans salaris leef

Dus, communiceren en afspraken maken met elkaar.Zou het echt zo makkelijk zijn? Kok: 'Als stellen bij mij in de praktijk komen met inkomstenverschillen en bijbehorende problemen, probeer ik zoveel mogelijk naar het gevoel te vragen,en de kwestie uit het verstandelijke en oplossingsgerichte te halen. Vooral bij degene die aan het kortste eind trekt ga ik proberen boven te halen wát diegene zo dwarszit, wat er moeilijk aan is, waar diegene bang voor is. De kern zit uiteindelijk in het behouden van je eigen waardigheid. Wat betekent die waardigheid voor jou en wanneer voel je je daar gerespecteerd in?'

Als ik erover nadenk zit mijn waardigheid erin dat ik op eigen benen sta, en niet bij de gratie van andermans salaris leef. En als ik dat maar niet hoef los te laten, wat kan er dan eigenlijk gebeuren? Ook Willemijn stelt dat je partner best meer kan verdienen dan jij zonder dat het jou afhankelijk maakt. 'Uiteindelijk maak ik me er ook weer niet zó veel zorgen om. Ik bedoel, ik heb niet voor niets mijn studie afgerond en een vast contract. Je moet altijd bij jezelf blijven, niet meegaan ineen nieuwe, andere realiteit, maar onthouden waar je zelf vandaan komt. Afhankelijkheid kan dan een keuze zijn, en zolang dat is wat je wilt, kun je dat prima behouden. En vergeet niet, je maakt altijd je eigen geluk.'

* Willemijn en Luuk zijn op verzoek gefingeerde namen.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk in ELLE maart 2017.

Slimme vrouwen vinden moeilijker de liefde >