Het adagium kopen, kopen, kopen is (goddank) al tijden niet meer chic, maar toch: in ieder mens schuilt een koopgrage ziel die af en toe naar buiten komt. Sterker nog: we kunnen verslaafd raken aan de thrill van een koop.

Voor ieder die juist voornemens is in het nieuwe jaar minder te kopen, duiken we in de wetenschap van shoppen.

Het stofje dat verantwoordelijk is voor het lekkere gevoel na een goede aankoop, is dopamine. Het stofje komt vooral vrij op het moment dat je overweegt iets te kopen. Vooral sale-koopjes geven ons een goed gevoel. David Sulzer, professor neurobiologie aan de Colombia University:

'We zijn continu bezig met de vergelijking tussen wat we verwachten en wat we daadwerkelijk krijgen.'

Als we dus een meevaller vinden - we krijgen méér voor minder, want 30% korting! -, piekt de dopamine. De biologische bedoeling van dit systeem is niet om je zo veel mogelijk te laten kopen - door dopamine wordt een mens gestimuleerd nieuwe dingen te ontdekken die goed voor je zouden kunnen zijn.

Interessant is dat je brein alvast berekent hoe je je na de aankoop van een object of desire gaat voelen al vóórdat je bewust een keuze gaat maken over het wel-of-niet kopen van het item. Uma Karmaker, neurowetenschapper aan de Harvard Business School:

'Je hebt bijvoorbeeld in het nieuwe jaar een budget voor jezelf opgesteld, maar dan kom je iets prachtigs tegen en meteen daarna volgen er al allerlei neurologische reacties.'

Uit een onderzoek van 2007 blijkt dat als eerste het gebied in je brein dat verantwoordelijk is voor genot een verhoogde activiteit liet zien. Op het moment dat de prijs bekend is, komt de prefrontale cortex in werking - het gedeelte dat verantwoordelijk is voor besluitvorming. Ook de insula kwam in actie, het gedeelte dat pijn verwerkt. Als er een hogere activiteit in de insula plaatsvond dan in het genotsgedeelte, was de kans hoger dat je de aankoop niet besloot te doen, terwijl het bij een relatief rustige insula waarschijnlijker was dat je de koop wel zou sluiten.

Samengevat: als de pijn van de aankoop groter is dan het genot, dan doe je het niet, en vice versa. Voor sommige mensen wordt het genot echter altijd als groter ervaren dan de pijn, en dan ben je gevoelig voor verslaving. Een kenmerk van een verslaving, en dus ook van een koopverslaving, is dat je steeds verlangt naar meer, meer, meer, en het genot juist steeds kleiner wordt.

Een ander onderzoek uit 2010 laat zien dat zo'n 'error' kan liggen aan afwijkende dopaminereceptoren - door de afwijking wordt er nog meer dopamine aangemaakt dan bij een gemiddeld persoon.

Hoe je de cycle doorbreekt? Uit een onderzoek uit 2015, gehouden onder 23,537 volwassenen, bleek dat zij met een koopverslaving ook vaker angst- en depressieklachten hadden. Daarom adviseert Bilder, een van de onderzoekers, cognitieve gedragstherapie waarbij je veel praat.

Niet iedere fanatieke koper is uiteraard verslaafd. De key is: weet je koopgedrag. Onderzoek uit 2014, gepubliceerd in Quality of Life, laat zien dat het consumeren van dingen een mens daadwerkelijk gelukkig(er) kan maken, maar raad eens wat - ook volgens de wetenschap - een mens nóg gelukkiger maakt? Geld weggeven aan een ander.

Kijk es aan.

Bron: ELLE Australië