Er was teleurstelling (bij Asscher, die flink verloor met zijn PvdA), vreugde (bij Jesse Klaver, die een recordaantal zetels voor GroenLinks binnenhaalde) en opluchting - vooral bij Rutte, die ondanks een keldering toch de grootste partij bleef. Afijn: kunnen we blij zijn met de uitslag? Já, en wel om deze vijf redenen.
1. De opkomst was groot - héél groot
Het werd al veel gedeeld op social media: de opkomst was 's middags al hoger dan vier jaar geleden. Uiteindelijk lijkt de opkomst ruim 81 procent te zijn geweest, wat een record is: het is de hoogste opkomst sinds decennia. Ter vergelijking: in Engeland lag de opkomst de afgelopen jaren rond de 62%, in Italië was het in 2013 zo'n 75%, in Spanje was het 66,5%, in Griekenland slechts 56% en in Duitsland was het 71,5%.
2. De zo gevreesde opkomst van Wilders bleef uit en daar is Europa trots op
Ja, Wilders groeide, maar lang niet zo hard als door velen werd gevreesd en door Wilders werd gehoopt. Niet alleen wij, maar ook de rest van de wereld is daar blij mee. Een rits internationale verslaggevers was gisteren in het land, voornamelijk om te zien wat Wilders hier zou doen. Woedt het 'verkeerde populisme', zoals de Volkskrant het vanmorgen subtiel noemde en waar we sinds Brexit en Trump getuige van zijn, ook in Nederland? Die vraag was voor buitenlandse media vooral interessant omdat de Franse verkiezingen voor de deur staan en de uitslag van Nederland als belangrijke 'test' wordt gezien voor wat de extreemrechtse Marine Le Pen in Frankrijk voor elkaar zal krijgen.
Europa is dan ook lovend over het feit dat Rutte Wilders voorbleef. Een greep uit de buitenlandse reacties:
- 'Een goede dag voor de democratie,' liet Angela Merkel zich over de verkiezingsuitslag uit.
- 'Ein Abend lang der Held Europas,' kopte het Duitse Die Welt over Rutte.
- 'Dutch election: Europe's far-right populists fail first test,' schreef het Amerikaanse CNN enthousiast over de eerste exitpolls.
- President van Luxemburg, Xavier Bettel, feliciteerde Rutte en Pechtold met de winst op het 'verkeerde populisme' op Twitter:
PS. Meer lezen van buitenlandse media over de Nederlandse verkiezingen, en hoe die in de Europese context gelezen kunnen worden? Dit stuk van The Guardian is zeker de moeite waard.
3. De Partij van de Dieren heeft laten zien dat je ook kunt groeien zonder te buigen voor de grillen van de politiek
Toen de Partij van de Dieren in 2002 werd opgericht, werd het als single issue partij niet per se serieus genomen. Vijftien jaar later heeft de partij, met een onveranderde lijsttrekker (Marianne Thieme) en in grote lijnen onveranderd partijprogramma (met zeker niet alleen dierenwelzijn, maar ook klimaatverandering hoog op de agenda, en dus helemaal niet zo single issue) relatief gezien een flinke winst geboekt: vijf zetels. Zonder drastisch van koers te wijzigen. Check ook even Marianne Thiemes sterke optreden in Pauw, waarin ze alle mannen aan tafel dapper terechtwijst:
4. Voor het eerst stond er een transgender vrouw op de kieslijst
Bij GroenLinks stond Sophie Schers op nummer 35, waardoor we voor het eerst in de Nederlandse geschiedenis op een transgender vrouw konden stemmen. Hoeveel mensen dat ook hebben gedaan, moet nog blijken; in Amsterdam kreeg ze in ieder geval van velen een voorkeursstem.
5. De uitslag is goed nieuws voor de eurozone en de waarde van de euro
Natuurlijk, er zijn ook kritische geluiden: Nederland is, aan het eind van de streep, mogelijk nog rechtser geworden (ondanks de groei van GroenLinks) en hoewel het 'verkeerde populisme' niet de overhand heeft kunnen nemen, schrijft Lieke Marsman hier rake kritiek over het sluimerende populisme in VVD's partijprogramma. Toch moet nog blijken hoe populistisch de VVD daadwerkelijk gaat regeren (laten we hopen dat het een heel slimme truc was om kiezers bij Wilders weg te houden), en we stippen dan ook graag nog een positief laatste punt aan: de exitpolls zijn, volgens analisten, goed voor de eurozone. De beurs opende vanmorgen positief in Amsterdam, Londen, Parijs en Frankfurt. Ook de waarde van de euro steeg na de verkiezingsuitslag.
Kijk. Tel daar de zon van vandaag bij op, en we mogen terecht opgelucht en positief zijn over de verkiezingsuitslag.
Een luchtige afsluiter: dit is dus hoe fijn toeristen ons land vinden. Op play!
