Ze zit buiten in de zon, Cata. Pirata. Eigenlijk Catarina Aimée Dahms. Grote bril met een soort zebraprint, blond haar opgefleurd met een roze zweem, luchtige bloes (alles aan haar oogt luchtig), witte sneakers, grote oorbellen, een ketting met meerdere hangertjes en kleine, subtiele tattoos op haar vingers. Het terras van de koffiebar is aan de straat; het geluid van auto's verhindert een degelijke audio-opname. Binnen is het rustig en stil; haar stem is hier luid en duidelijk te horen. Haar stem, maar vooral haar heerlijke accent.

Ze is Zuid-Afrikaans. Althans van oorsprong. En dat hoor je; dat schitterende, ruwe randje dat haar Nederlands omlijst. Het is mooier dan Nederlands. Speelser, feller, soepeler. Niettemin zorgde het ervoor dat ze zich hier lange tijd een buitenstaander voelde. Op de middelbare school, nadat haar ouders met haar waren verhuisd, was ze nooit helemaal een van hen. Aan de andere kant heeft het ervoor gezorgd dat ze zich nu overal al snel thuis voelt. Ze kan overal haar anker uitwerpen.

En dat komt goed uit, want ze is aldoor op tour, zowel met haar band Skip&Die als met haar soloprojecten, waaronder haar visuele kunst. Nu is het alleen wél zo dat ze net moeder is geworden en dat, nou ja, haar kind straks leerplichtig is en zo, en dan dus naar school moet. Cata deinst terug voor de gedachte daaraan; ze weet dat het moment komt waarop het anker dan toch écht zal moeten worden uitgeworpen. Maar nu nog niet. Nu nog lekker touren, met haar kindje naast haar in het vliegtuig.

Hair, Face, Hairstyle, Eyebrow, Red, Lip, Beauty, Chin, Hair coloring, Forehead, pinterest
Koers von Cremer

Cata bestelt een Westerdokkie, wat een koffie verkeerd is, maar dan met peper en kaneel. Ironisch genoeg klinkt het ook ontzettend Zuid-Afrikaans: 'Westerdokkie'. Ze lacht en beaamt wanneer ze erop wordt gewezen. En dan is het tijd voor de vragenkaartjes.

Wie ben je?

'Ik probeer nu te ontdékken wie ik ben. Op dit moment sta ik op de crossroads. Ik ben 33 en inmiddels een jaar moeder. Dat heeft veel veranderd, dus ik moet opnieuw uitzoeken wie ik ben. De afgelopen vijf jaar was ik non-stop op tour. Voor het eerst heb ik nu een heel stabiele routine, en dat doet me eigenlijk heel erg goed! Ik slaap nu meer dan toen ik nog géén kind had. Meestal hoor je natuurlijk het tegenovergestelde, maar ik ben nu meer in balans dan ooit tevoren.'

Besefte je tijdens het vele touren dat je zo uit balans leefde?

'Niet echt. Wel besefte ik dat ik nooit eens tijd had om te reflecteren. Dat vond ik zwaar: de hele tijd prikkels krijgen, energie geven, mensen om me heen hebben. Ik heb heel veel energie, maar het kan wel op. Als ik thuis was moest ik alle dingen doen die ik op tour niet kon doen. Videoclips maken en interviews geven en zo.' Dan, lachend: 'Misschien een keer een wasje draaien. Maar ik kon dus nooit reflecteren op de dingen die ik had meegemaakt. Ik was heel veel aan het produceren, maar ik had geen rust. Nu heb ik die rust wel. Dat is ook goed voor mijn creativiteit. Ik ga mezelf ineens heel andere vragen stellen. Over wie ik ben. Ik ben veel meer dan alleen een artiest.'

Ben je niet ook een beetje bang dat je door je kind beperkt zult zijn? Dat je minder kunt touren? Dat het je carrière in de weg zal zitten?

Cata drinkt van haar Westerdokkie. Ze zit steeds een beetje voorovergebogen, in een actieve houding, alsof ze ieder woord dat uit haar mond zelf nog even wil kunnen goedkeuren. De hangertjes aan haar ketting klingelen, haar oorbellen zwieren. Haar zinnen zijn afgewogen en nauwkeurig geformuleerd, misschien omdat ze íéts meer moeite heeft met Nederlands dan de gemiddelde autochtoon. Na een denkpauze: 'Mijn zoontje is drie dagen per week bij het kinderdagverblijf. Dat zijn drie dagen die ik volledig voor mijn werk kan benutten. Maar inderdaad: ik was een workaholic, dus drie dagen werken, dat is weinig. Het is spannend. Ik heb zo veel ideeën en dingen die ik wil doen. En nu kan dat ook nog best, want hij gaat gewoon mee op tour. Als hij straks naar school moet…' Cata sluit haar ogen en grimast. 'Daar denk ik nog niet te veel over na. Ik moet dan ook beslissen waar we gaan wonen.'

Waar kom je vandaan?

'Ik kom oorspronkelijk uit Johannesburg, maar ik heb op veel verschillende plekken gewoond. Dat heeft me ook gemaakt tot wie ik ben. Het komt ook terug in mijn muziek. Eclectisch, verschillende culturen, verschillende talen. Na Zuid-Afrika hebben we een paar jaar in de Portugese Azoren gewoond. We verhuisden naar Nederland, daarna naar Ibiza, daarna naar Engeland, daarna Argentinië. Sinds de middelbare school is Nederland wel een soort basis geweest, een plek waar ik steeds naar terugkeer. Mijn ouders, die filmmakers zijn, wonen hier ook. Elke twee jaar ga ik naar Zuid-Afrika, waar ik ook veel familie heb wonen. Op al die plekken voel ik me thuis, ook al zien de mensen daar me altijd een beetje als de buitenlander. Op school hier in Nederland werd ik gepest omdat ik raar was.' Met een grote grijns: 'Maar nu is raar zijn natuurlijk gewoon cool.'

Waar liggen jouw grenzen?

'O shit,' roept ze. 'Moet je net díé hebben! Ik denk er nu veel over na, omdat ik dus de tijd heb om te reflecteren. Ik besef dat ik altijd moeite heb gehad met het aangeven van grenzen. Mensen zijn er dan ook heel vaak en ver overheen gegaan. Soms zat ik heel diep in een situatie en dacht ik: hm, volgens mij was daaráchter ergens mijn grens. Ik weet nu dat het een issue is. Ook omdat ik echt zo iemand ben die zegt: okay, let's try everything! Zo wíl ik ook in het leven staan. Ik sta open voor alles. Maar daar kleven dus ook risico's aan. Gelukkig leer ik wel van mijn fouten. De grenzen die ik ooit over ben gegaan, die ga ik niet nog eens over. Ik ben wel echt in nare situaties terechtgekomen daardoor.'

Professionele grenzen? Of persoonlijke grenzen?

'Allebei. Ik had een burn-out omdat ik overal ja op zei en dus veel te veel deed. Ik had geen idee. Het kon ook niemand iets schelen. Iedereen ging er in die tijd ook gewoon van uit dat ik overal ja op zou zeggen. Zo leefde ik ook, dat wilde ik ook. Pas tijdens mijn zwangerschap werd ik een beetje gerespecteerd. Zo van: o, ze is zwanger, laten we niet te veel van haar vragen.' Lachend, bijna opgelucht: 'Het gaat nu zó veel beter.'

Clothing, Pink, Photo shoot, Fashion, Beauty, Outerwear, Brick, Fashion model, Photography, Fashion design, pinterest
Koers von Cremer

Ben je een flirt?

Met lichte gêne: 'Ja, ik denk het wel. Ik ben gewoon heel open. Als ik me goed voel dan laat ik dat ook zien. Ik heb het vaak niet eens door. Maar je ziet dat aan me, denk ik. Het zal misschien overkomen als flirten. Maar het is ook gewoon energie. Tapping into energy. Een connectie met iemand hebben voelt al snel als flirten, maar je zit gewoon op dezelfde wave.'

Flirt je ook met je publiek?

'Zeker. Ik geef alles. En we moeten het sámen doen. Ik ben geen circusaap die een showtje komt geven. Als ik niks terugkrijg en de sfeer slaat dood dan word ik heel recalcitrant. Dan wil ik dingen slopen. Wat je erin stopt krijg je eruit; ik geef jou iets en jij geeft mij iets. Met die energie gaan we hoger en hoger. Die intentie heb ik als ik het podium opga. Het is heel primal.'

Wat is je grootste zwakte?

'Nou…' Een slokje van haar Westerdokkie, een blik zijwaarts op het raam, naar buiten. Haar zinderende blauwe ogen wakker en groot. 'Ik heb de gewoonte om op de verkeerde mensen verliefd te worden.'

Drugsdealers? Dictators?

Lachend: 'Nee, nee, dat niet. Maar de liefde heeft nooit heel erg goed voor me uitgepakt. Dus ook dáár kan ik nu op reflecteren. Ik heb wel patronen ontdekt die ik nu ga doorbreken. Al heb ik nog geen nieuwe liefde en kan ik het dus niet uittesten. De vader van mijn zoontje was zo'n slechte keuze. Hij is niet langer in ons leven. Toen ik acht maanden zwanger was ontpopte hij zich ineens tot iemand anders. Hij had al die tijd een masker gedragen. We woonden in Buenos Aires en zijn gedrag werd ineens zo extreem dat ik ben weggegaan. Waarschijnlijk is het de meest traumatische ervaring uit mijn leven. Maar ik had het gewoon niet gezien! Ik was zo verliefd! En omdat ik zo open ben, ben ik ook enorm kwetsbaar. Gelukkig trad er een soort overlevingsmechanisme in werking. Ik moet nu zorgen voor mijn kind, besloot ik. Ik kan niet alleen maar blijven huilen. Ik ben bij een vriendin gaan wonen. Toen mijn zoon werd geboren besloot ik: nu ga ik een prachtig leven voor ons maken. Dat is gelukt: iedere dag kan ik er weer van genieten.'

Waar geloof je in?

'Ik ben wel spiritueel, maar niet gelovig. Ik geloof dat je mensen en dieren met compassie moet benaderen en behandelen. En dat als je dat doet, dat je dat terugkrijgt. Goed doen betekent goed terugkrijgen. Energie is aanstekelijk, zelfs besmettelijk. Met positieve energie kun je levens veranderen. Negatieve energie is vergif.'

Wat maakt je kwaad?

'Onrecht. Als ik onrechtvaardig word behandeld of als ik zie dat iemand anders onrechtvaardig wordt behandeld. Racisme, discriminatie. Al mijn hele leven kan ik er extreem kwaad om worden. Ik kom uit Zuid-Afrika, waar je natuurlijk veel onrecht ziet. Mijn ouders waren activisten en zetten zich in tegen het regime. Ik heb dat met de paplepel ingegoten gekregen. Ik weet nog dat ik heel klein was en op tv iets zag over racisme en dat ik toen alleen maar heb gehuild en geschreeuwd. Dat is eigenlijk altijd gebleven. Als ik nu Zuid-Afrika bezoek en ik zie daar de vele kinderen die op straat hangen en lijm snuiven dan heb ik daar heel veel moeite mee. Ik kan me er niet overheen zetten.'

Welke kant gaat het op met Zuid-Afrika, volgens jou?

'Weet je, de huidige mensen in de regering waren heel goed in revolutie brengen. Met Nelson Mandela als aanvoerder, natuurlijk. Zij kregen het voor elkaar om een einde te maken aan de apartheid, maar revolutionairen zijn niet per se de beste mensen om een land te leiden. Ze verrijken zichzelf, ze zijn corrupt. Het volk is arm en zij zijn schatrijk. Ze zijn alleen bezig met het behouden van macht. De mensen voor wie ze hebben gevochten, die ze wilden bevrijden, die laten ze nu in de steek. Dat is heel tragisch. Toch heb ik hoop. Je ziet steeds meer dat mensen opstaan voor waar ze in geloven. Kijk naar de women's cause, het nieuwe feminisme. Zo goed om te zien hoe vrouwen daarvoor opkomen. En mannen trouwens ook! Men need to be included. Een man weet vaak ook niet beter dan dat hij niet mag huilen, of dat hij macho moet zijn. In die zin zijn ze slachtoffers van hetzelfde systeem. We zitten er samen in.'

Face, Hair, Eyebrow, Black-and-white, Beauty, Skin, Eye, Head, Nose, Lip, pinterest
Koers von Cremer

Met wie zou je een dag willen ruilen?

Na lang denken verschijnt er een speelse glimlach op haar gezicht. 'Ik denk dat ik liever een dag een dier zou willen zijn. Mag dat ook? Een aap. Een maki, met zo'n lange fluffy staart. Ze kijken heel stout en volgens mij hebben ze zó veel lol.' Ah, maar hebben die geen natuurlijke vijanden? 'Weet ik eigenlijk niet. O, jawel, kijk hier.' Cata heeft het opgezocht op haar telefoon. 'Slangen en roofvogels. Maar dat maakt het juist extra spannend! You gotta live on the edge. Dan pas ga je het leven echt waarderen. Zonder de dood is er geen leven, zonder donker is er geen licht. Yin en yang. Het heeft elkaar allemaal nodig. Ik ben in veel landen geweest waar niet alles soepel loopt, waar het gevaarlijk kan zijn. Ik gedij daar goed bij. Als ik te lang in Nederland ben dan merk ik dat ik een beetje suf en verveeld word. Het is te comfortabel, dat is niet goed.'

We kunnen zo wel een stukje over de autoweg lopen, als je wilt.

Na een luide lach: 'Nee! Je hoeft de dood natuurlijk ook niet óp te zoeken!'

En dan nu – tromgeroffel – de brutale vragen. Heb je weleens een geheim doorverteld?

'Nee, maar ik ben wel een flapuit waar het mijn privéleven betreft. Soms heb ik daar spijt van, zeker als ik in interviews te openhartig ben geweest. Als er iets op m'n hart ligt dan wil ik erover praten. Achteraf denk ik dan: hm, dat was misschien niet zo slim. Ik ben heel open. Dat maakt me kwetsbaar. Daarnaast zeg ik in interviews soms dingen waar ik twee maanden later alweer heel anders over denk. Het was gewoon een moment in mijn ontwikkeling. Dan baal ik van de dingen die ik heb gezegd, omdat het ineens vastligt.'

Heb je een verslaving?

'Nee, ik geloof het niet. Het enige wat ik héél lekker vind, en dagelijks drink, is maté. Het is ook een fijn ritueel, het maken ervan, de kalebas. En je deelt het met anderen, dat hoort zo. Dat vind ik heel gezellig; even lekker zitten, samen maté drinken, kletsen. Het brengt je samen, je maakt vrienden. Of ik drink het in m'n eentje, thuis. Dat is ook lekker.'

Kun je goed dronken worden?

'Ik ben in ieder geval wel heel veel dronken gewéést. Eén keer heb ik alle controle verloren en had ik een black-out. Ruziegemaakt, tegen dingen geschopt. De volgende dag was ik helemaal beurs en had ik blauwe plekken. Daar ben ik enorm van geschrokken. Als je veel optreedt is er altijd drank in de buurt, maar daar ben ik niet meer vatbaar voor. Misschien je eerste tour nog wel, maar je komt er snel genoeg achter dat het niet werkt. Ik heb drank niet nodig om me goed te voelen of om me te laten gaan.'

Zichtbare opluchting na de laatste vraag. Ze had lastiger vragen verwacht, zegt ze. En nu kan ze de zon weer in. Even wat eten en drinken voor ze wordt verwacht bij de fotograaf. Cata is zo fotogeniek dat zo'n shoot meestal veel eerder klaar is dan gepland. Ook vandaag zal dat wel goed komen. Ze straalt, ze lacht. Je moet het als fotograaf wel enorm verkloten wil hier niks schitterend uitkomen.

Spelregels In ELLE's interviewspel zitten dertig gewone en vijftien 'verboden' vragen – vragen die een journalist niet zo snel zal stellen omdat ze impertinent of ronduit schaamteloos zijn. De openingsvraag is standaard Wie ben je? Vervolgens bepaalt het lot welke vragen de geïnterviewde trekt. Hoeveel dat er zijn is afhankelijk van de tijd maar er moeten in elk geval drie verboden vragen worden gesteld. Eén keer passen mag.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk in ELLE juni 2017.

Lees ook het interview met Jett Rebel >