We lijken op ze en we verschillen van ze, we rebelleren tegen ze of hangen onder hun vleugels, ze zijn soms te lief of ze waren weleens te streng, we stelen uit hun kledingkast of maken juist onze eigen cool, maar één gemene deler hebben ze altijd: ze kennen ons zoals niemand anders ons kent en we zijn door ondoorgrondelijke redenen altijd op een unieke manier met ze verbonden. Ze doen het nooit helemáál goed, maar fout doen ze het ook nooit. Vraag een dochter naar haar moeder, en er is altijd een verhaal.
Wie was onze moeder voordat ze moeder werd, waarin lijken we op haar en waarin zijn we anders? Vandaag: Roos (59) en Sara (26), onterechte twijfelaar en onterechte twijfelaar-af.
'Mijn moeder was een keurig meisje uit Heemstede, mijn vader een schoffie uit IJmuiden. Hij was straalverliefd op haar – binnen twee maanden had hij een roos op zijn borst getatoeëerd, naar de naam van mijn moeder. Ze dacht: hij is gek. Maar toen hij haar ophaalde met de motor ging ze toch mee, het huis uit, om samen te gaan wonen. Ze zijn nog steeds samen; inmiddels al ruim dertig jaar.
Voor mijn vader had ze al een vriend gehad, maar dat was echt een middelbare school-liefde. Verder was ze denk ik best wel preuts – als ik een keer met iemand had gezoend, dacht ze bijvoorbeeld gelijk dat ik een vriendje had. Het kwam niet in haar op dat je ook "gewoon" met iemand kunt zoenen.
KLEREN MAKEN DE MOEDER
Mijn moeder heeft me geleerd: nooit kleren weggooien. Daar ben ik haar dankbaar voor, haha, want veel mooie kleren uit haar twintigersgarderobe kan ik nu aan. Ik draag nu bijvoorbeeld een bloesje van haar. Kleren die ze niet meer droeg en stom waren geworden, stopte ze in de verkleedkist voor mij, mijn zusje en mijn broertje, waardoor we altijd iets hadden voor verkleedfeestjes.
Toen ik op de middelbare school zat, droeg ze vaak broeken van mijn vader. Ze kleedde zich anders toen ze nog geen moeder was – toen ze ons kreeg, dacht ze denk ik gewoon: fuck it, dit wil ik dragen. Ik zat op een kakschool, waar alle moeders pareloorbellen in hadden, en dan kwam mijn moeder in van die wijde jeans van pap naar de ouderavonden. Daar schaamde ik me toen weleens voor; je wil op die leeftijd natuurlijk dat je moeder in de crowd blend, zeg maar. Nu ben ik juist heel trots op haar, en als mensen zeggen dat ik op mijn moeder lijk, vind ik dat een groot compliment.
DROOMJEUGD
'Het trotst ben ik op hoe mooi ze de rol van moeder draagt. Vriendjes en vriendinnetjes vonden het vroeger altijd fantastisch om bij ons te spelen, en dat is niet voor niets. Mijn moeder verzon al vanaf dat we jong waren van alles om te doen: dinosauruseilanden maken van gips, kleren naaien, rupsen en vliegen vangen. Ik verveel me tot op vandaag nooit, en dat komt misschien wel deels omdat mijn moeder ons, met haar eindeloze interesse in de natuur en de wereld om haar heen, altijd stimuleerde om dingen te doen, creatief bezig te zijn. We waren ook heel vrij – we mochten gerust de hele woonkamer overhoop halen, hutten bouwen, en dat dan vier dagen laten staan. Daar leefde mijn ouders dan omheen. Dat vind ik, achteraf gezien, bijzonder.
Inmiddels is het huis van mijn ouders een soort bonte verzameling aan curiosa. Ze zijn een beetje verslaafd aan een veiling in Alkmaar, waar ze tweedehands dingen kopen. Een paar jaar geleden overleed de achterbuurman, die in een soort schuur woonde van waaruit hij tweedehands dingen verkocht, voornamelijk slechte schilderijen. Mijn vader heeft dat stuk en die schuur toen overgekocht. Maandenlang kon mijn moeder elke dag naar die schuur lopen om iets nieuws uit te pakken. Er hangt een hele grote vlieger van een adelaar in de lucht in de woonkamer en bijna alle muren zijn inmiddels bedekt met die slechte schilderijen. Gelukkig is het huis groot, en past het allemaal nog. Ik heb die eigenschap overgenomen: ik voel me fijner in gezellig rommelig ogende kamers, dan in hele witte ruimtes. Sinds een half jaar heb ik een vriend en zijn kamer is gelukkig altijd een teringzooi. Ik vraag me oprecht af of ik me prettig zou voelen bij iemand die heel opgeruimd is.
(ONTERECHTE) TWIJFELAAR
Wat ik nog meer aan mijn moeder bewonder? Veel. Ze is heel belezen – ze spit volgens mij elke dag de krant door en onthoudt dan ook echt dingen, want ze weet altijd namen, gebeurtenissen of dingen in context te plaatsen. En haar zorgzaamheid, haar flair: ze is zo iemand die altijd cadeautjes meeneemt voor mensen, altijd zorgt dat je niets tekort komt, ontzettend attent is.
Er zijn ook dingen die ik graag anders zie voor mijn moeder. Ze is een enorme twijfelaar als het op haarzelf aankomt. Geeft ze een feestje, dan gaat ze malen over of het eten wel lekker is, of iedereen het wel naar z'n zin heeft, terwijl: iedereen hééft het naar zijn zin. Het vantevoren voor dingen excuseren, is iets dat we beiden goed kunnen, daarin lijken we enorm op elkaar. Een aantal jaar geleden raakte ik daarmee in de knoop: welke onzekerheden zijn eigenlijk onterecht, hoe raak ik die kwijt, wat wil ik, wie ben ik? Ik ben nu voor een groot deel over die karaktertrek heen gegroeid, ook omdat ik er met iemand over ben gaan praten. Ik hoop dat mijn moeder dat ook meer gaat lukken. Misschien begint dat wel bij dit stukje, mijn kleine ode aan mijn moeder. Want ze is de meest fantastische moeder die ik ken.'
Dit artikel verscheen oorspronkelijk in augustus 2016.
