Het is niemand met een hartslag en een internetverbinding ontgaan: gender is nogal 'een ding' de laatste tijd. Grote sterren komen er openlijk voor uit genderfluid of transseksueel te zijn en dit alles heeft gezorgd voor grote aandacht voor het hele hokjesdenken en andersdenken. In ELLE november schreef Anke Meijer een stuk over dit onderwerp, en één van de dingen die ze schrijft is dat volgens een Amerikaans onderzoeksbureau tieners van nu ruimdenkender zijn dan ooit tevoren. Het lijkt er in Nederland eveneens op dat transseksualiteit meer en meer uit de taboehoek wordt gehaald, getuige ook de overwinning van Lois in Holland's Next Top Model, wat wereldwijd voor headlines zorgde die enthousiast riepen over hoe Nederland voor het eerst een transgender als winnaar van het programma uitriep. Let wel, de uiteindelijke prijs wordt gegeven aan degene met de meeste stemmen, een publieksprijs dus.

Een extra duit in het zakje werd onlangs gedaan door Mattel. Want in de debatten en discussies die nu over gender gaan, wordt vaak vergeten dat geaardheid en gender niet zomaar rond je pubertijd uit de lucht komen vallen, maar dat dat zaken zijn die al iemands hele leven spelen, van kinds af aan. Speelgoedfabrikant Mattel sloeg de handen ineen met modemerk Moschino en bracht een Moschino Barbie uit, die vergezeld werd van een reclameclip waarin we een jongen (een jongen!) enthousiast met een Barbie zien spelen. 'Moschino Barbie is SO fierce!' roept het blonde jongetje, dat overduidelijk is gecast op zijn gelijkenis met Moschino-ontwerper Jeremy Scott. (Zie video onderaan de pagina).

Een jongetje dat met Barbies speelt, het zorgde op Twitter direct voor een storm aan jubelende geluiden, maar ook voor bakken vol kritiek. Hoe goed we nu ook op weg zijn naar ruimdenkendheid wat betreft gender, zo stokoud en conservatief is de speelgoedwereld nog steeds. Wie een speelgoedwinkel binnenstapt zal meteen een keuze moeten maken: winkel ik voor een jongen of voor een meisje? Wie in de eerste categorie valt stapt naar het schap vol vliegtuigen, draken, woeste ridders en dappere astronauten. Maar wie voor een meisje op zoek is moet naar de zuurstokroze hoek waar alles onder de glitters zit en je uitkomt bij prinsessen, keukentjes, modepoppen en foeilelijke make-updozen. Want meisjes houden van tutten, jongens houden van racen.

Op de blog alledaagsseksime.tumblr.com verzamelt journalist Asha ten Broeke voorbeelden van 'huis-, tuin- en keukenseksisme'. Wat dacht je van blauwe speentjes met de tekst 'bad boy' en roze speentjes met 'drama queen'. Of roze rompertjes met 'I hate my thighs' terwijl de blauwe variant 'I'm super' laat zien, of peuterpakjes met voor meisjes 'I only date heroes' en voor jongens 'Future man of Steel'. Wat zegt dat over de manier waarop we kinderen willen voorbereiden op de toekomst?
In een artikel voor The New York Times uit 2012 schrijft socioloog Elizabeth Sweet, naar aanleiding van haar onderzoek naar gender en speelgoed, dat het gek genoeg niet beter wordt, maar juist érger. In 1975 was er maar weinig speelgoed dat expliciet verkocht werd als voor jongens of meisjes zijnde, en in de gehele jaren zeventig vond ze zelfs vaak speelgoedadvertenties van meisjes die raketten bouwden en jongens die met keukentje speelden. Maar vanaf 1995 was dat voorbij, 'the gendered advertising of toys had crept back to midcentury levels, and it's even more extreme today.' Wie genderneutraal speelgoed wenst te kopen, moet goed zoeken.

Al lijkt het erop dat sinds het verschijnen van haar stuk en nu, er toch één en ander veranderd is. Vorige week werd bekend dat speelgoedgigant Toys R Us op hun UK website stopt met het aanbieden van meisjesspeelgoed en jongensspeelgoed, en dat consumenten vanaf nu kunnen zoeken op leeftijd, type speelgoed en merk. Een indeling die Bol.com overigens ook hanteert.

En dat is goed nieuws. Niet alleen beperkt het denken in jongensspeelgoed en meisjesspeelgoed de mogelijkheden qua gender en sekse, het beperkt ook de mogelijkheden op de arbeidsmarkt. Een meisje dat opgroeide met keukentje spelen, haren vlechten, make-uppen en dromen over een leven als prinses, hoe groot is de kans denk je dat zo iemand van nature openstaat voor bètavakken op de middelbare school en een exacte studie aan de universiteit?

Psychologiehoogleraar Rebecca Bigler deed hier onderzoek naar en ondervond dat speelgoed aanbieden in jongens- of meisjescategorieën, ervoor zorgt dat kinderen meer in seksestereotypen gaan geloven, 'ze zeggen bijvoorbeeld vaker dat alleen vrouwen voor kinderen kunnen zorgen of dat alleen mannen arts of president kunnen worden.' En geef ze ook eens ongelijk, want hoe kunnen ze nou beter weten? Alle lof dus voor Toys R Us en gelijkgestemden. Een laatste voorbeeld van hoe het ook kan, is het boek Prep the Project van Niki Smit naar een idee van ondernemer Janneke Niessen. Een boek over een meisje dat een mode-app bouwt, met als achterliggende bedoeling meisjes te stimuleren meer naar technische studies te kijken. Neelie Kroes is ambassadeur en het boek gaat in grote getale over de toonbank.

Kortom, we komen er wel. Heus. Ooit, in een land hier ver vandaan, lachen we om de beglitterde keukentjes waar meisjes ooit mee speelden en zien we vrolijke peuter- en kleutermeisjes enthousiast met hijskranen spelen, in dokterpakjes lopen en op draken jagen, terwijl de jongens dromen over een leven als prins. En iedereen leefde nog lang en gelukkig.

youtubeView full post on Youtube