Waarom gaan we bij de eerste zonnestralen massaal op die pietluttige Nederlandse stadspleintjes zitten? Onze collega's van Esquire namen geen genoegen met een antwoord als 'gewoon, omdat je dan in de zon zit en alchol nuttigt' en zocht Hessel Zondag op, docent sociale wetenschappen aan de universiteit van Nijmegen, en tevens zoon van een caféhouder.

'Als je mensen vraagt waarom ze zo van terrasjes houden, zeggen ze altijd 'het gaat allemaal om zien en gezien worden'. Daar kun je natuurlijk van alles van denken, maar de kern is dat mensen groepsdieren zijn - zonder de groep kunnen we fysiek en mentaal niet overleven', zegt Zondag, 'Ons primitieve brein vindt het van belang om te zien wat de rest van de kudde doet. Daarbinnen willen we onszelf een positie geven.'

Lifestyle

Naar verluid wordt dit gedrag verder versterkt nu het fenomeen 'lifestyle' de rol van de verzuiling definitief heeft overgenomen. 'De zuil waartoe je behoorde was vroeger allesbepalend: welke partij je stemde, welk omroepblad je las en zelfs naar welke bakker je ging. Nu dit als indelingscriterium niet meer relevant is, moet iedereen zijn eigen plekje in de samenleving vinden', aldus Vrijdag.

'En dat is lastig. Want je kunt niet meer meeliften op de groep. Je moet het zelf doen, door middel van je uiterlijk en levensinstelling. En je moet het in de openbaarheid doen. Want je kunt jezelf moeilijk thuis op de bank gaan zitten profileren, dat werkt niet. Daar benutten we – bewust of onbewust – graag het terras voor.'

Het verklaart terloops waarom sommige terrassen uit hun voegen barsten, terwijl andere beduidend minder populair zijn: Mensen sluiten zich graag aan bij een groep, zoals beesten dikwijls een troep, een kudde of een roedel vormen.

'Ik heb me ook wel eens omgedraaid toen ik een restaurant binnenliep waar helemaal niemand zat. Ook al had ik aangenaam gezelschap bij me. Het voelde erg tegennatuurlijk. Ga je op een leeg terras zitten, dan is het net alsof je nergens bij hoort. Mensen willen graag ergens deel van uitmaken, en dan bij voorkeur van winnende, bovenliggende, 'grote' partij.'

'Bij de verkiezingen profiteert ook altijd degene die er in de peilingen goed voorstaat van dat vliegwieleffect. Mensen stemmen met hun voeten, dat werkt op terrassen niet anders.'

Terrascultuur

Het is opmerkelijk hoe snel de terrascultuur is opgekomen in Nederland. Zondag: 'Mijn ouders hadden in de jaren vijftig een café op de Veluwe. Vanaf het terras konden bezoekers hun kinderen in de gaten houden als die in de speeltuin bezig waren. Maar in de stad zijn terrassen een betrekkelijk nieuw verschijnsel, overgewaaid uit Zuid-Europese landen met een sterke buitencultuur.'

Inmiddels zijn terrasjes zo geliefd dat zelfs de buitentemperatuur er steeds minder toe doet. 'De gewoonte om een terrasje te pakken is inmiddels zo sterk', weet Zondag, ´dat de terrassen in Nijmegen vorig jaar op Tweede Paasdag al waren opgezet en vol zaten. Ondanks de vrieskou.'

En inderdaad: In het kielzog van het terrasmeubilair, een woud aan parasols en bloembakken, verzamelt zich al snel een bonte stoet mensen. Theatraal bestijgen ze het terras; dagjesmensen, vriendinnen aan de zwier en eeuwige studenten, allemaal lijken ze het de normaalste zaak van de wereld te vinden om ten overstaan van de stad hutjemutje in zo'n denkbeeldig vierkant te gaan zitten. Tot diep in de nacht houdt het geroezemoes aan.

Bron: Esquire