Je hebt hem vast wel eens voorbij zien komen op Facebook. Zo’n digitaal tegeltekstje met een foto van een hondje dat buitenzinnig van vreugde een landweggetje op rent. ‘Live like someone left the gate open’ staat erboven. Dat extreem blije gevoel van het hondje is herkenbaar. Zoals vroeger als je op school kwam en de verwarming bleek kapot. Of iets anders groots waardoor je zomaar de rest van de dag vrij had.
Geen enkele verplichting, alle ruimte om er een avontuur van te maken. Wat overigens vaak resulteerde in een dag vol verveling en rondhangen met klasgenootjes die ook geen plan hadden. Zoals honden ook bijna nooit de weg op rennen als het hek open staat. Ze zijn al snel zo geconditioneerd dat ze niet verder gaan dan de erfgrens. En zo gaat het met mensen ook. We leven alsof het hek dicht is.
Ik moest eraan denken toen ik een documentaireserie zag bij de NPO over mensen die, soms na tientallen jaren, werden ontslagen toen de sigarettenfabriek waar ze werkten in Brabant zijn deuren sloot. Als je kostbare jaren van je leven slijt met het produceren van volstrekt overbodige kankerverwekkende producten lijkt ontslag me het beste wat je kan overkomen. Maar de mensen die door de cameraploeg worden gevolgd, wentelen zich in het slachtoffergedrag waar Nederlanders tegenwoordig verslaafd aan zijn.
Een zo’n man houdt zich nu hele dagen bezig met het sorteren van zijn honderden videobanden. Videobanden, alsof er geen Netflix, YouTube en PopCorn Time bestaan. Een paar keer per dag verlaat hij het kamertje waar de video’s tot aan het plafond zijn gestapeld, waarna de pratende bloemetjesjurk op de bank tegenover hem in de camera zucht: 'Het valt voor mij ook niet mee hoor, de man nu de hele dag thuis.'
Een andere ontslagen man raakte de dubbele jackpot. Zijn vrouw ging er ook nog eens vandoor. Alle kansen dus om je leven eens een slinger een heel andere kant op te geven. Maar wat deed deze sufferd? Hij zocht en vond een baan bij dezelfde tabaksfabrikant, maar nu in Berlijn. Nou klinkt verhuizen naar Berlijn best avontuurlijk, maar in het weekend gaat hij terug naar zijn lege huis in Nederland. 'Anders zit je hier maar op je hotelkamer.'
Joehoe! De bewaker deed het hek open! Je kunt gewoon van het erf af en wat met je leven gaan doen. Mensen hebben de natuurlijke neiging om alles te willen houden zoals het was. Terwijl je leven zoveel leuker, mooier en rijker wordt als je durft te streven naar verder. Naar waar je nog niet was. Natuurlijk ben je even verlamd als je ontslagen wordt. Ik had dat ook. Bijna tien jaar rende ik volkomen werkverslaafd rond in dat grote kantoorpand waar ik me soms wel zeven dagen per week op liet sluiten. Ik vergat te leven. Topvrouw zijn was mijn identiteit. Totdat ik ziek werd.
Directeuren mogen niet ziek zijn dus ik werd eruit geschopt. Door het hek naar buiten. De schop deed even zeer. Maar ik ging naar de sportschool, deed mijn haar eindelijk eens een beetje leuk (ik vond dat ik als topvrouw op Hillary Clinton moest lijken), ging zeilen op blauwe oceanen, schreef daar een roman over en ontwikkelde zo een nieuw talent. Met dat talent blijk ik overal te kunnen wonen. Nu even in Spanje en vanaf daar zie ik wel waar de wind mij naartoe blaast. Het is zoals Anna Wintour zegt: iedereen zou eens ontslagen moeten worden. Tip van de dag: veroorzaak je ontslag. En ren, het hek staat open. Het is leuker aan de andere kant.
Marianne Zwagerman - foto: Hermien Lam
Marianne Zwagerman is schrijver en columnist, ondermeer bij BNR. Ze was topvrouw en eerste vrouwelijke directeur van de Telegraaf Media Groep. Vorig jaar kwam haar roman Leven als Jarmund uit.
Meer ELLE Opinie? Lees ook:
'Onbewerkte foto's online delen is niet verfrissend maar gewoon pesten' >
'Kunnen we alsjeblieft weer terug naar de emmers rode verf? Bont is stom' >
