Voor Portret van een vrouw (vanaf pagina 80 in de nieuwe ELLE, die dinsdag 13 maart in de winkel ligt) liet stylist Thomas Vermeer zich inspireren door de kleuren die Vincent van Gogh in zijn schilderijen gebruikte. Van Gogh was op zijn beurt ooit geïnspireerd geraakt door de Japanse prentkunst. Hij maakte tientallen werken in die stijl, en die vormen nu samen een indrukwekkende tentoonstelling: Van Gogh & Japan in het Van Gogh Museum in Amsterdam.
Turning Japanese
Het was niet in Japan, maar in Parijs, eind jaren tachtig van de negentiende eeuw, dat Vincent van Gogh in aanraking kwam met de Japanse prentkunst. Daar was toen al een tijd een Japan-rage aan de gang. Het bleek een kennismaking die verstrekkende invloed had op zijn werk en carrière. Van Gogh verzamelde een groot aantal prenten en schilderde daarvan in eerste instantie vrije interpretaties. Hij gaf ze wel een twist door te kiezen voor felle kleuren en de randen te versieren met Japanse karakters. Zo lukte het hem om de stijl in de vingers te krijgen en steeds meer naar het oosterse voorbeeld te werken. Zijn fascinatie ging zo ver dat hij besloot te verhuizen naar het Zuid-Franse Arles, dat volgens Van Gogh gelijkstond met Japan. Conservator Nienke Bakker vertelt ons dat hij het heldere licht en de kleuren in Zuid-Frankrijk vond lijken op de kleur en sfeer van de Japanse prenten. De omgeving met velden, bloeiende boomgaarden en weidse uitzichten deed hem denken aan het Japan dat hij op de prenten zag.
Punaisegaatjes
De tentoonstelling Van Gogh & Japan is one of a kind. Nooit eerder waren de werken in deze tentoonstelling samen te zien. De expositie omvat niet alleen ruim twintig Japanse prenten uit de persoonlijke verzameling van Van Gogh, die nu worden bewaard in het Van Gogh Museum en waarin de punaisegaatjes die hij erin prikte om ze in zijn atelier op te hangen vaak nog te zien zijn. Er worden ook meer dan dertig prenten getoond uit andere collecties en bovendien zestig schilderijen en tekeningen die Van Gogh geïnspireerd door die prenten maakte.
En dit zijn niet de minste werken. Voor de gelegenheid is het beroemde Zelfportret met verbonden oor vanuit The Courtauld Gallery in Londen voor het eerst sinds 1930 naar Nederland gehaald. Zo zijn er nog 35 verschillende musea en privécollecties in tien landen (van Brazilië en Frankrijk tot de Verenigde Staten) die werken uitlenen voor de tentoonstelling. Nienke Bakker bewoog hemel en aarde om de topstukken, die niet zomaar worden uitgeleend, bij elkaar te krijgen. Bakker en haar collega's spendeerden maar liefst vijf jaar aan onderzoek, onderhandelingen en de realisatie van de tentoonstelling. Het resultaat is een twee verdiepingen beslaande expositie.
A night at the museum
In de aanloop naar de bijzondere tentoonstelling mocht ELLE tussen de schilderijen in de vaste collectie van het Van Gogh Museum fotograferen. Na sluitingstijd ging het team met gepaste voorzichtigheid, beperkte belichting en onder begeleiding van beveiligers, aan de slag in een verder leeg museum. Van tevoren bekeek het team alle schilderijen. Rode kolen en uien uit 1887 sprak stylist Thomas Vermeer meteen aan: 'Ik vond de kleuren zo actueel. Ik kreeg er meteen een Loewe lente/zomer 2018- gevoel bij.' Andere ontwerpers die hij in de schilderijen herkende zijn Balenciaga, vanwege de overeenkomst tussen hun kleurige bloemenjurk en Van Goghs schilderij met irissen, Vivienne Westwood vanwege een satijnen jurk die bestreken lijkt met kwaststrepen, en Maison Margiela vanwege de collageachtige manier waarop het huis werkt en de oosterse referenties in de collectie. De kleuren van Van Gogh beschrijft Thomas als 'een contrast van felle en heldere kleuren en modderige tinten.' Het bijzondere roodgebruik van Van Gogh, dat hij in zijn schilderijen regelmatig terug laat komen in lijnen, stippen en zijn handtekening, inspireerde Thomas om 'rode toetsen' te gebruiken in zijn styling.
Maar niet alleen de kleuren van Van Goghs schilderijen zien we terug in de modeshoot. Thomas wilde het oosterse ook graag verwerken in de silhouetten. Het doel was 'het Japanse gevoel modern neerzetten, zonder dat het te letterlijk wordt.' Voor ELLE had de shoot in het museum ook een heel belangrijke boodschap: laten zien 'hoe modern en modisch Van Gogh nog steeds is en waarschijnlijk altijd zal blijven. Hij was zijn tijd ver vooruit.'
Van Gogh & Japan is vanaf 23 maart tot en met 24 juni te zien in het Van Gogh Museum in Amsterdam.
Maak kans op een exclusieve rondleiding
En dan nog meer goed nieuws: tien ELLE-lezers krijgen de mogelijkheid om samen met een vriend of vriendin een exclusieve rondleiding door de tentoonstelling Van Gogh & Japan te krijgen. Conservator Nienke Bakker leidt je persoonlijk rond langs de kunstwerken.
Wanneer: woensdag 25 april van 18.00 – 19.00 uur. Aanmelden om kans te maken doe je HIER.
De nieuwe ELLE, met daarin de modeserie geschoten in het Van Gogh Museum ligt dinsdag 13 maart in de winkel.
Credits openingsbeeld: Links: Vincent van Gogh, Zelfportret, 1888, olieverf op doek, 61,5 x 50,3 cm, Harvard Art Museums/FOGG Museum, Cambridge, MA, legaat van de collectie van Maurice Wertheim, Class of 1906 - Rechts: foto: Jeroen W. Mantel, styling: Thomas Vermeer, haar: Ingrid van Hemert, make-up: Cindy W. Mantel.
Winnaars van de actie krijgen persoonlijk bericht. Over deze wedstrijd kan niet worden gecorrespondeerd.
