Valt het jou ook zo op dat het heavy metal shirt overal opduikt? Van je feed tot aan je buurmeisjes? Heavy metal-fans vinden dit op z'n zachts gezegd irritant, maar ik zie het positief in.

Mijn verklaring:

Het T-shirt is een krachtig communicatiemiddel. Geen enkel ander kledingstuk leent zich zo goed als canvas voor een tekst, beeld of politieke boodschap. Door de jaren heen is het shirt een synoniem geworden voor ongedwongen informele kledij – te danken aan Elvis Presley die in de jaren vijftig het T-shirt met jeans combineerde en met deze kledingcombinatie de rebellie van de jeugd symboliseerde.

In de jaren zestig werden de shirts met teksten als 'Make love not war' (gedurende de Vietnamoorlog) als anti-oorlogslogan verspreid. De feministen van de tweede feministische golf gebruikten slogans als 'The future is female' (onlangs weer populair geworden doordat Rihanna het shirt droeg). De jaren tachtig waren ook gouden jaren voor het T-shirt met tekst; het was het begin van logomania en branding. Merken ontdekten de (kapitalistische) kracht van het plaatsen van logo's op shirts. In de afgesloten normcore-periode moest het T-shirt vooral wit zijn, zonder poespas.

In een notendop, het T-shirt is in zijn verschillende gedaantes altijd in de mode. Maar, is de vraag, hoe komt het dan dat heavy metal shirts zo in schwung zijn? Was dat niet alleen voorbehouden aan een heel select groepje echte heavy metal-liefhebbers? Vinden we die niet heel gezellige opdrukken van schedels en bloederigheid echt zo draagbaar met z'n allen? Zoals mijn collega Moniek onlangs voor de modeleek verklaarde: 'Wie een beetje weet hoe het reilt en zeilt in modeland snapt dat de trendcurve altijd een keerpunt kent en dan als een razende de andere uithoek inschiet.' Simpel: na dat witte neutrale normcore-shirt, zijn we toe aan verandering.

instagramView full post on Instagram

Dat kwam heus niet ineens. Trends worden geboren in niche groepjes, waarna een 'grote speler' ermee aan de haal gaat om vervolgens te worden opgepikt door een groep. In 2012 refereerde Balenciaga al naar de heavy metal iconografieën. Dat het grote publiek met de iconografie aan de haal gaat, lijkt te herleiden naar het moment dat Kanye West in 2013 voor zijn Yeezus Tour de ontwerper Wes Lang (een gerespecteerde artiest in de heavy metal scene) vroeg zijn tourshirts te ontwerpen, totaal anders dan de bekende hiphopcodes; een shirt met een angstaanjagende schedel met indianentooi voorzien van de tekst God wants you.

Voor zijn Purpose wereldtour liet Justin Bieber vervolgens Mark Riddick (een bekende illustrator met heavy metal wortels) zijn tourshirts ontwerpen. En nadat het (anarchistische) modelabel Vetements voor zijn herfst/wintercollectie 2016 op death metal geïnspireerde truien, T-shirts en jurken de catwalk op gooide en Supreme een samenwerking met Black Sabbath aanging, kun je zeggen dat het dak eraf is.

Clothing, Product, Sleeve, Text, T-shirt, Font, Facial hair, Neck, Active shirt, Baby & toddler clothing, pinterest
Yeezus Tour T-shirt

Dat popsterren en modelabels er met deze expliciete beeldtaal uit de heavy metal-scene vandoor gaan, schoot de 'echte' heavy metalfan niet helemaal in het juiste keelgat. Dood aan de modemensen, dood aan Bieber, zo luidt de boodschap ongeveer. De zoveelste vorm van cultural appropriation, klinken de mildere stemmen.

Maar dat is wat mode doet: ze speelt altijd leentjebuur met andere kunstvormen of (sub)culturen en stromingen. Ontwerpsters prediken allang niet meer vanuit hun ivoren toren wat de komende trends zullen worden maar halen hun inspiratie van de straat en het internet. Als heavy metal fans verontwaardigd zijn omdat popartiesten, 'bloggers' en (Instagram)modellen 'hun' beeldtaal 'stelen' zonder de inhoudelijke context te delen, is dat deels begrijpelijk. Er zit ook een wezenlijk verschil tussen het kopen van een T-shirt van Iron Maiden omdat je die band helemaal waanzinnig vindt en de ideologie deelt, en het kopen van een T-shirt omdat Kendell Jenner erin is gesignaleerd (het is overigens een aanname dat zij de heavy metal ideologie niet deelt of het geen toffe band vindt). Maar het lijkt ook wel iets over onze tijd te zeggen dat we verlangen naar een veel hardere, scherpere typografie begeleid door bloederige (monsterlijke) afbeeldingen.

Het thema in heavy metal muziek behelst veelal dramatische en psychologische aangelegenheden als oorlog, religie en nihilisme, maar ook onderwerpen als persoonlijke ontplooiing en zelfverbetering, leert het internet ons. De muzieksoort zet zich af tegen de gevestigde orde. De teksten op de shirts zijn veelal doorspekt van politieke boodschappen.

In plaats van deze heavy metal T-shirt-trend als simpele trend weg te zetten, is het waardevol er anders naar te kijken. Want wat zegt het over onze tijd dat wij zo verlangen naar deze vormtaal? In een periode waarin er op de hele wereld oorlog wordt gevoerd, mensen vluchten, bang zijn voor religie of het juist angstvallig verdedigen, zoeken naar macht en geld, is het niet heel onlogisch dat we via onze kleding een statement willen maken – ook al is dit op een 'trend' belust. Hoewel ik ook een heel pleidooi voor authenticiteit zou kunnen voeren, wil ik pleiten voor de kracht van 'uniformen' in onrustige tijden. Blijkbaar voelen we allemaal aan dat dit nu even de kant is die we opgaan: een harde, scherpe beeldtaal, een duidelijke boodschap begeleid met zwart en rode letters. Niet poezelig, niet gezellig, maar wel samenvattend voor de periode waarin we zitten.

Volgens sommige modecritici valt niet alles wat mode doet te wijten aan de economische of maatschappelijke situatie waarin we verkeren, maar heerst er nu juist een tijd van verlangen naar keus en vrijheid om te dragen wat men zelf wil. Om zonder na te denken van 'identiteit' te verwisselen, om fluïde te zijn. Als dit de reden is dat iedereen massaal in het shirt verschijnt, want weg met het hokjesdenken, lijkt mij dat ook prima.

Dus de volgende keer als je een modemeisje of -jongen ziet met een T-shirt met de tekst 'For the Greater good of god' of wat voor tekst er dan ook prijkt op het shirt van deze of gene, zet hem of haar dan niet meteen weg als modeslachtoffer, maar probeer het positief te bekijken. Mode behoort niet toe aan specifieke groepen – paradoxaal is wel dat ze op die manier ontstaan. Iedereen is vrij om zelf zijn of haar heavy metal shirt te dragen. Zoals ik het nu zie: hoe meer gelijkgestemden, hoe beter.

Ga ik nu als Top 40-liefhebber even een Black Sabbath-shirt bestellen. Joe.