Negen maanden lang leek de lenige, fotogenieke 23-jarige Jordan Younger haar zoektocht naar spirituele, lichamelijke en emotionele geluk tot een kunstvorm te hebben verheven. Op haar blog, The Blonde Vegan, was ze enthousiast over yoga, mindfulness en haar rauwe, veganistische dieet. Ze propageerde recepten voor kleurrijke salades en ze postte een eindeloze stroom aan groene smoothies in Mason Jars. Met 300.000 volgers was ze goed op weg een celebrity blogger te worden; een nieuwe wellness-expert.
Tot ze in juni dit jaar de post 'Why I'm transitioning away from veganism' schreef en, zoals ze in haar nieuwe boek Breaking Vegan omschrijft, haar blog crashte door de enorme stroom bezoekersaantallen. De meeste bezoekers kwamen om hun gal te spuien: 'I heard about your excusatarian change to a diet with animal products' en 'Fine. If we can all 'do what we want,' I'll be over to barbecue your family later,' werd er bijvoorbeeld geschreven.
De reden van Youngers plotselinge stop? Haar orthorexia nervosa - een stoornis waarbij je niet bent geobsedeerd door een zo dun mogelijk lichaam, maar door gezondheid en 'puurheid'. Het zorgde ervoor dat Younger moest stoppen met labels als vegan, clean, pure, raw, en eten weer gewoon als eten moest gaan zien. Younger: 'I kept saying to my therapist, 'Can't I just be a gluten-free pescatarian? But she said there's no such thing, and besides, the label is what's so unhealthy for my mind.'
Veel volgers voelde zich verraden en misleid - een paar maanden geleden had Younger immers nog een post geschreven over hoe haar veganistische levensstijl ein-de-lijk haar maagklachten had verholpen. Hoe konden ze haar nu nog geloven? Misschien was ze wel nooit echt veganist geweest. Misschien - suggereerde iemand - was ze wel nooit blonde geweest.
De agressiefste reacties kwamen van de veganisten die veganistisch leefden om dieren te ontzien. 'I would sooner chop off an arm than go back on my decision to stop directly supporting the exploitation, cruelty, and murder of animals,' schreef iemand. En dan was er nog Marcus Antebi, oprichter van de snel groeiende raw/vegan-lijn Juice Press: 'Basically what Jordan is saying is that the diet is too hard for her. Having a clean diet is an extraordinary thing. Having a crappy diet is mediocre. And if you have to white-knuckle it to get to extraordinary, that's your choice.'
Kortom, Youngers zet tornde aan het beeld van een steeds groter groeiende groep gezondheidsfanaten, die bepaalde diëten (raw, vegan of paleo) magische krachten toedichten. De diëten zouden je niet alleen een gelukkig en gezond mens maken, maar ook hartstikke in harmonie met de aarde brengen. Kaila Prins, een recovering orthorexic, in haar podcast Finding Our Hunger: 'Food is religion these days. Because if you're eating healthy, you're not dying, right?'
Orthorexia wordt nog slecht begrepen. Hoewel de term vijftien jaar geleden al voor het eerst werd gebruikt, is-ie niet opgenomen in de laatste versie van de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. Veel medisch gespecialiseerden zijn het erover eens dat orthorexia overlap heeft met een obsessief-compulsieve stoornis en anorexia nervosa (dat zich vaak ook uit in een extreem 'gezond' dieet), maar dat het zich ook onderscheidt, omdat er bij orthorexia een specifieke focus is op gezondheid, puurheid en een angst voor ziekte. 'But there's just very little data,' zegt Timothy Walsh, psychiater aan de Universiteit van Columbia. 'We don't know exactly what we're talking about.'
Het ironische aan het verraden gevoel bij Youngers lezers, is dat het leven dat Younger op haar blog presenteerde een zeer opgepoetste versie was van haar echt leven. En tóch hadden mensen het gevoel dat ze haar echt kenden. Younger: 'People felt like they knew me, like I was kind of a friend.' Lezers mailden bijvoorbeeld weleens als ze in de buurt van Younger waren - of ze wilde lunchen, of even wat drinken?
In feite had haar veganisme nooit rozengeur en maneschijn geweest. De eerste keer dat ze veganisme probeerde, was tijdens haar senior year op de universiteit, toen ze een five-day cleanse onderging. En hoewel ze besloot fulltime veganist te worden omdat het inderdaad hielp bij het opgeblazen en rommelige gevoel in haar buik en maag, geeft ze nu ook toe dat er nog een ander reden aan haar veganisme ten grondslag lag: na een break-up had ze wat gewicht verloren, en het veganistische dieet moest ervoor zorgen dat dat gewicht er niet weer aankwam. Younger: 'I had an obsession with eating as clean as possible, partly because, for me, this felt like eating nothing.'
Met de passie van een pas bekeerde opende ze een instagramaccount onder de naam The Blonde Vegan, waar ze via een rits aan hashtags al snel 20.000 volgers wist te verzamelen. Vlak voordat ze naar New York vertrok om er af te studeren aan de New School, lanceerde ze haar blog. Een paar maanden later had ze een cleansing program bedacht, inclusief een boodschappenlijst en een maaltijdplan voor vijf dagen, dat ze voor 25 dollar begon aan te bieden. Ze verkocht er ongeveer 40.000 van. Ze was verbijsterd dat ze zo veel geld verdiende met een programma dat ze zelf had verzonnen. Younger: 'Then again, I knew that a lot of cleanses aren't created by doctors and nutritionists, but just by people who eat that way already.' Op het internet is iedereen expert, zo leerde ze.
Maar die lente merkte ze hoe erg ze bezig was met wat ze in haar mond stopte. Haar veganisme zelf was niet per se het probleem, maar wel de extreme mate waarin ze haar 'eetgeloof' nastreefde. Ze at ook olievrij, suikervrij, tarwevrij, en ze was eigenlijk constant aan het cleansen. Op een bepaald moment leefde ze drie weken lang op sapjes. Tijdens een familievakantie naar Hawaï bracht ze een eigen ijskast vol eigen eten. Nadat een andere lifestyle blogger toe had gegeven dat ze ongezond gefixeerd was op haar dieet, durfde Younger haar probleem ook te onderkennen en dus belde ze haar moeder. 'I have an eating disorder,' zei ze. 'I know,' had haar moeder gezegd.
De gedachte om dat ook publiekelijk toe te geven was nog angstaanjagend: Younger had kortgeleden besloten te stoppen met haar studie om zich op haar blog te focussen, en ze had net een T-shirtlijn gelanceerd met leuzen als OH KALE YES! en IS VODKA VEGAN?. Maar wat was het alternatief? Ze hoorde weleens over andere raw-vegan bloggers die stiekeme nachtelijke tripjes naar McDonald's maakten, maar dat was niet Youngers stijl.
De negatieve reacties die ze uiteindelijk kreeg waren intenser en enger dan ze had verwacht, maar uiteindelijk, zegt Younger, is het 'the best thing that ever happened personally, and for my business.' Want uiteindelijk stonden er tegenover elke negatieve reactie twee pósitieve reacties. Women's Health interviewde haar, Good Morning America maakte een item over haar en al snel was ook literair agent Sarah Passick geïnteresseerd in Younger. Passick: 'Here was this gorgeous girl who's been blogging about being vegan and looking happy, and then she had the cojones to come out and say this isn't healthy. And I also thought: what is this orthorexia?'
Younger werd zodoende het gezicht van orthorexia, zonder dat ze er zelf ook maar iets vanaf wist. 'I was just like, Wait a second, I read about this on Wikipedia, and my therapist doesn't even really know what it is.'
Younger zegt nog steeds bezig te zijn met haar herstel van orthorexia. Een tijd lang dwong ze haarzelf dingen te eten die ze niet wilde eten, maar dat gaf haar alleen maar terugvallen waarin ze weer heel rigide en strikt ging eten. Younger: 'My body changed a lot. I didn't feel like myself, but I also felt a pressure to maintain the weight I'd put on to show people I was okay with that.' Op sommige dagen is ze nog steeds vooral met eten bezig. 'But there are other days where I'm like, Whoa, I didn't even stress about food at all.'
Ze is nog steeds geïnteresseerd in gezondheid, en ze leest nog steeds veel wellness- en lifestyle-blogs, al doet ze dat wel minder. 'When health and fitness stars say, "I don't eat fruit, so that's why I have a six-pack," it's easy to take that as the word of your doctor, practically. I mean, when I was orthorexic, everyone thought I was really happy and healthy. Even I thought that for a while.'
Youngers blog bestaat ook nog steeds, maar heet nu The Balanced Blonde. En ook zit er nog steeds een soort glossy laag over haar blog heen, ook als ze schrijft over haar eetstoornis en ze haar filmpje '10 things you should know about orthorexia video!!!' aanprijst. Op bepaalde manieren is haar blog ook beter en sterker geworden dan daarvoor. Ze is nu authentieker en echter, wat, volgens Younger, een trend is onder lifestyle blogs. 'People are getting sick of blogging that just portrays the greatest aspects of a person's life.'
