Weg met die lockdown-blues, want klein geluk is dope

‘Do I have a massive arsehole?’ vraagt Fleabag in de pilotaflevering. Hoewel het antwoord op die vraag uitblijft, bracht het zelfs na de tigste kijkbeurt een kakellach bij mij teweeg. Op momenten dat de covidblues in mijn hoofd haar mineurnoten speelt, halen de cringey avonturen van Fleabag me met gemak uit een sombere gedachte. Daarna voel ik me beduidend lichter, ongeremder en net zo onhandig cool als zij (minus caviacafé en chique boblijn). Ook lezen heeft een verkwikkend effect: ronddolen in fictieve werelden die in schril contrast staan met het alledaagse (Neil Gaimans The Graveyard Book bijvoorbeeld), liefst met het geluid van een flinke hoosbui op de achtergrond. Ik vind het hemels om te verdwijnen in de geteleporteerde gedachten van een ander.

Feelgoodmomenten zijn portalen naar fijnere plekken, vergelijkbaar met konijnenholen die naar Wonderland leiden en muffe kleerkasten die de deur naar Narnia openen. Ze sleuren je even uit de ruwe realiteit van beperkt sociaal contact, zorgen over kwetsbare familieleden en mond-neusmaskeracne (gewoon bedekken met een mondkap). Wat voor effect heeft het bekijken van bijvoorbeeld kattenfilmpjes of het luisteren naar een oude vertrouwde plaat op onze geest? En wat is het belang van deze kleine geluksmomenten?

Pro-tip: Feelgoodkleren

Tuurlijk, in de standaardvoelgoeduitrusting mag een lekker zacht joggingpak of twee niet ontbreken en we zouden er van overheidswege allemaal een van Pangaia of Les Tiens moeten krijgen om de komende winter door te komen. Maar denk ook eens aan de volgende kledingstukken om het lichaam van top tot teen mee te vertroetelen.

Sloffen en sokken: Vaak een sluitpost op de garderobebegroting. Volkomen onterecht, want als er toch één lichaamsdeel is dat nooit zou moeten lijden, dan is het de voet. Sokken van kasjmier dus en sloffen uit de categorie ‘belachelijk duur’ met een schapenvachtje of ultracomfort-biedend voetbed. Liefst een maatje te groot, zodat de voet geen strobreed in de weg wordt gelegd.
De badjas: Vaak wordt het overdag in de badjas vertoeven gezien als ultiem symbool dat je het hebt opgegeven. Doch, als het afgelopen jaar ons iets geleerd heeft, is het wel dat je eigenlijk niets anders nodig hebt dan dit in een handomdraai aan en uit te trekken kledingstuk dat alles kan bedekken, maar ook zo maar ineens op sexy wijze open kan vallen. Dat er is in dikke badstof, fluffy fleece, knusse flanel, wufte zijde of minimalistisch wafeltjeskatoen en dus geschikt is voor ieder weertype en elke mood.
Het schort: Het schort, ja. Het heeft zoiets kordaats en capabels, zo’n lap stof die je ombindt zo van: en nou gaan we eens spijkers met koppen slaan hier. Ook al doe je dat daarna dan helemaal niet.

Dopamine, endorfine

Als ik me een leven zonder feelgooddingen inbeeld, zie ik een oneindige Blue Monday voor me. Flets. Saai. Ik schop die gedachte gauw uit mijn hoofd. Feelgoodmomenten geven een dag meer kleur maar in onze op productiviteit gerichte maatschappij voelt het bijna als een guilty pleasure; iets doen wat niets met gewin en zelfverbetering te maken heeft. Toch is het belangrijk dat we onszelf die luchtige momenten gunnen, stelt psycholoog Lianne Keemink, schrijver van het kersverse boek Dingen anders doen: ‘Zeker in deze tijd waarin je geconfronteerd wordt met al die ingewikkelde zaken zoals klimaatverandering, politiek, wereldrampen en corona, is het eigenlijk essentieel dat je feelgoodmomenten toevoegt aan je leven en aan je dag, want alleen maar stressvolle zaken om je heen hebben is niet goed voor je lijf. Als je lichaam langdurig cortisol aanmaakt, wordt je angstiger, slaap je slechter en ben je vatbaarder voor ziekte.’

Het immer malende brein heeft dus baat bij een break en dat hoeft heus niet zo ver te gaan als een stilteretraite of sabbatical – ook heel subtiele vormen van ontspanning zorgen voor een blijer, kalmer gevoel. Jezelf verpozen met foto’s van babyvogelbekdieren of luisteren naar de audioboeken van Harry Potter activeert iets in de bovenkamer: ‘De precieze neurochemie is niet te pinpointen op één feelgoodding, maar in essentie komt het erop neer dat iets wat je leuk vindt ervoor zorgt dat er neurotransmitters vrijkomen die je ontspannen of blij maken,’ vertelt Keemink. ‘Lezen bijvoorbeeld heeft een ontprikkelende werking; het maakt je lichaam rustig en er komt dopamine vrij, zeker bij een mooi verhaal met een happy end. Je maakt ook dopamine aan bij een dom computerspelletje als je het volgende level haalt. In je kamer rondspringen is lekker voor je lichaam en dat heeft te maken met de endorfine die loskomt bij het horen van je favoriete liedje. Door die feelgoodhormonen kan er een stemmingsverschuiving plaatsvinden; je kunt daardoor met meer perspectief en nieuwe energie verder met zaken die misschien wel stress geven.’

Pro-tip: 10 vergeten feelgoodfilms

9 to 5 (1980) met Jane Fonda en Dolly Parton
Desperately Seeking Susan (1985) met Madonna
84 Charing Cross Road (1987) met Anne Bancroft en Anthony Hopkins
Mystic Pizza (1989) met Julia Roberts
Point Break (1991) met Keanu Reeves en Patrick Swayze
What About Bob (1991) met Bill Murray
My Cousin Vinnie (1992) met Marisa Tomei
Babe (1995) met Babe de big
Made in Dagenham (2010) met Sally Hawkins
About Time (2013) met Bill Nighy en Rachel McAdams

Draagkracht

Dit verklaart waarom we verlangen naar gezapige romcoms, bubbelbaden met alles erop en eraan en knusse podcasts wanneer we ons overweldigd voelen door Serieuze Zaken™. Onbewust kiezen we feelgooddingen die een onmiddellijke beloning activeren en ons opbeuren. Keemink noemt dat comfort culture, een term die in 2008 in een artikel in The Guardian werd genoemd en verwijst naar een trend van troostrijk voedsel en makkelijke tv. Door de recessie stopten de Britten hun magen vol met comfortfood zoals shepherd’s pie en cheesecake en keken ze massaal naar talentenjachten – financiële onrust geeft veel stress en mensen grijpen juist dan naar afleiding. Momenteel bevinden we ons door de pandemie in een nog ingrijpendere situatie en hoewel het kijken naar een fraaie Wes Anderson-film of eten in bed die onzekerheid niet wegneemt, biedt het wel comfort en vertier. Is een feelgoodmoment dan escapisme? ‘Ik zou het zelf nóóit escapisme noemen want ik denk dat het een heel onderschatte vorm is van mindfulness. Want als jij iets aan het doen bent wat je heel leuk of fijn vindt, dan ben in je het moment aan het genieten, dan ben je daarmee bezig en komen die positieve stofjes vrij. Dat zorgt ervoor dat je je aardt,’ aldus Keemink.

Mindfulness helpt je het moment met meer bewustzijn te beleven. Escapisme leidt ons juist af van het moment – wellicht vallen feelgoodmomenten daar dan ergens tussenin. Eén ding staat in elk geval vast: door feelgooddingen hoef je even niet te piekeren over die zoomvergadering van morgen of nieuws over Drumpf. Ze maken de realiteit gewoon net iets minder grauw en serieus en daardoor blijft de draagkracht voor stress beter in balans.

Pro-tip: feelgood-podcasts

How to Fail with Elizabeth Day: Mislukken is goed voor je, ontdekt schrijver en journalist Elizabeth Day tijdens haar interviews met bekende schrijvers, acteurs en comedians.
My Dad Wrote a Porno: Hardop lachen om porno? Het kan. Al vijf seizoen lang leest Jamie Morton voor uit de erotische hersenspinsels van zijn vader over de avonturen van de onweerstaanbare seksgodin Belinda Blumenthal. Zijn vrienden James Cooper en Alice Levine geven daarbij commentaar en hebben de slappe lach.
Oprah’s SuperSoul Conversations en The Goop Podcast: Je moet een beetje bestand zijn tegen de spiri-klets, maar dan ontdek je genoeg interviews met interessante mensen.
Dolly Parton’s America: Aan de hand van het rijke oeuvre van Dolly wordt elke aflevering een ander aspect van de Amerikaanse maatschappij belicht.

Kneuterig geluk

Misschien zijn feelgoodmomenten uiteindelijk veel complexer dan alleen maar een middel van afleiding. Zelf vind ik dat lezen of het kijken naar een prachtige film me creatiever maakt en mijn verbeeldingskracht versterkt, naast dat het een mini vacay is voor mijn brein. En wanneer ik een oud familierecept from scratch bereid, verbindt dat me met herinneringen aan familie-etentjes – en dit geeft een gevoel van kneuterig geluk. Feelgoodmomenten zijn persoonlijk en gaan zeker niet (altijd) om de achteloze consumptie van media en maaltijden. Onze feelgoodmomenten zeggen iets over wie we zijn en waar we zijn geweest, ze zijn innig verbonden met onze levens. Die momenten van domme lol, energieke dansjes en kinderlijke fantasie zijn dan wel kleine fragmenten van geluk maar als je ze bij elkaar optelt dan blijkt: klein geluk is het grootste geluk.

Pro-tip: Instafeelgood

Door alle negatieve verhalen over de ruïnerende gevolgen van Instagram op de geestelijke gesteldheid, zou je bijna denken dat er niets leuks meer te beleven is op het plaatjesmedium. Niets is minder waar. Recept voor happy scrolling: ontvolg of mute alle irritante types die ervoor zorgen dat jij je mislukt voelt en ga deze accounts volgen.

Roller girl Oumi Janta: Zomer 2020 in een notendop? Het filmpje van een Oumi Janta in gele croptop en shorts dansend op rollerskates in Berlijn. Het filmpje ging viral en in no time trok Oumi met haar betoverende roller-choreo’s bijna een miljoen volgers. En ja, ze kan dingen die wij waarschijnlijk nooit gaan kunnen en niemand van ons gaat er ooit zo goed uitzien in gele hotpants, maar vanwege de pure vreugde die de filmpjes uitstralen, hoef je je daar helemaal niet minderwaardig onder te voelen en kun je alleen maar genieten van haar kunsten.
Mignonette Takes Pictures: Alles wat zacht is voor de ziel: babykonijntjes, fluffy kuikentjes, zachte kittens, pastelkleurige bloemetjes en roze biggetjes.
Sam 'Wolf Hair' Ryder: Of het nou Michael Jackson is, Blondie of Guns N’ Roses, deze Engelse huiskamerzanger met het uiterlijk van een viking haalt de hoogste noten met gemak. Het langzaam rood zien aanlopen van zijn gezicht terwijl hij uithaalt is een extra bonus.
Hilton Carter: Misschien wel de leukste kamerplantenconnaisseur van het internet.
Dolly Parton: Duh.