What a difference a summer makes... In april waren Miley Cyrus en Liam Hemsworth nog blije newlyweds, wisten we nog niet hoe (teleurstellend) Game of Thrones zou aflopen, moest royal baby Archie nog geboren worden en was Elizabeth Warrens gooi naar de democratische nominatie voor het presidentschap een redelijke long shot. De senator uit Massachusetts had twee maanden eerder bekendgemaakt dat ze zich kandidaat stelde en haalde met een bescheiden 6 procent de vijfde plek in de peilingen.
Wat volgde was een zomer waarin Warren eindeloos campagne voerde, een zomer met talloze (serieus, talloze) ambitieuze plannen voor Amerika, twee zeer goed ontvangen optredens tijdens de debatten, 25 miljoen dollar aan schenkingen (vooral van particulieren, niet van grote bedrijven) en 45 duizend (!) selfies met aanhangers.
En nu is Elizabeth Warren, senator uit Massachusetts, opeens een van de drie favorieten voor de Democratische nominatie. Volgens veel peilingen nek aan nek met Bernie Sanders en net achter favoriet en voormalig vice-president Joe Biden. Haar laatste campagne-bijeenkomsten trokken zoveel bezoekers, dat zelfs de huidige president het niet kon laten en op Twitter in de aanval ging. Hij haalde zijn favoriete scheldwoord voor Warren weer uit de kast en besloot haar bezoekersaantallen 'fake' te noemen, in tegenstelling tot zijn eigen cijfers...
Een duidelijker teken dat ook Trump denkt dat Warren een succesvolle zomer heeft gehad dan een kinderachtige uithaal op Twitter, bestaat er waarschijnlijk niet.
Toch vroeg een groot deel van het aantal artikelen dat deze week over Warren en haar succes verscheen zich af of de senator wel 'verkiesbaar' is. En dan met name of ze Trump kan verslaan. Iets wat grappig genoeg niet in dezelfde mate wordt gevraagd over Joe Biden, ondanks dat zijn campagne alles behalve vlekkeloos verloopt, of Bernie Sanders die in 2016 niet eens de nominatie wist te winnen, laat staan de verkiezingen. Waar zou dat toch aan liggen...?
Het feit dat Warren een vrouw is die het goed doet, is nog steeds iets wat in de Amerikaanse media vragen oproept. Alsof er iets mis moet zijn. Iets wat wellicht komt door het feit dat tweederde van de verhalen die in de landelijke media over de 2020 race verschijnt, wordt geschreven door een man (dit ontdekte de Northeastern University School of Journalism in Boston). Een vergelijkbaar aantal als in 2016, toen heel veel van de verhalen over Hillary Clinton focusten op haar 'likeability' en haar 'te schelle' stemgeluid. Ook dingen die je nooit over (witte) mannelijke kandidaten leest.
Toch komt de vraag dit keer niet alleen maar voort uit een ingesleten seksisme in de media en het ouderwetse idee dat een vrouw geen president zou kunnen worden. Want ook veel vrouwelijke democratische kiezers geven aan te twijfelen of Warren de juiste kandidaat is, zelfs al is ze de 'droomkandidaat' die zij het liefst in Het Witte Huis zouden zien eindigen.
En dat komt uiteraard door Trump en het trauma dat de verkiezingen van 2016 en de afgelopen drie jaar van zijn presidentschap heeft veroorzaakt. Een groot deel van de Amerikanen is - terecht - zo ongelooflijk bang dat Trump straks een tweede termijn zal winnen, dat ze dit keer niet met hun hart durven stemmen. Het idee dat een oude witte man alleen verslagen kan worden door een andere oude witte man, lijkt te overheersen. Zelfs al worden veel mensen eerder enthousiast van bijvoorbeeld een Warren met haar eindeloze stroom aan ambitieuze plannen en enorme hoeveelheid enthousiasme.
Maar mensen zijn bang om verkeerd te kiezen. Veel kiezers die enthousiast zijn over Warren, zijn bang dat anderen dat niet zijn vertelde Debbie Walsh van de Center for American Women and Politics van Rutgers University tegen NPR. Ze noemde het een self-fulfilling prophecy:
'In some ways, it seems like it's a story that is self-perpetuating,' Walsh said. 'There are a lot of people who say they're enthusiastic about her, but afraid others aren't — and that creates this notion that she or a woman in general won't become electable.'
Dat mensen twijfelen of Warren wel kan winnen van Trump, heeft vooral te maken met het verlies van Hillary Clinton in 2016, ondanks dat ze 3 miljoen stemmen meer kreeg. Als een vrouw eerder niet kon winnen, kan ze het nu waarschijnlijk ook niet. Die angst is ongegrond, zegt Walsh, want de enige echte overeenkomst tussen de twee is dat ze vrouwen zijn. En Clinton heeft misschien verloren, maar tijdens de midterms vorig jaar waren het juist vooral de vrouwen die wonnen.
'It's this idea that women are risky because one woman lost her election for president of the United States,' Walsh said, 'and yet we're looking back at an election like 2018, where Democrats did pretty well by having women candidates. They had a pretty good return on investment — women were responsible for flipping the House from red to blue.'
Dat Warren - als ze de nominatie weet te bemachtigen - niet de eerste vrouwelijke presidentskandidaat is, is overigens wel een enorm voordeel. De nieuwigheid van een vrouw in de running is er dankzij Clinton wat vanaf. Zeker ook nu er een record aantal vrouwen meedoet aan de voorverkiezingen en Warren daarmee niet 'de vrouw' is op het podium, maar gewoon een van de kandidaten. Daarnaast weet iedereen dankzij 2016 precies welke seksistische trucjes Trump op zak heeft om een vrouwelijke tegenstander te intimideren tijdens een debat. En daar is Warren alvast op voorbereid, vertelde ze tijdens een evenement in Seattle:
'I know how to fight and I know how to win. Nobody's getting behind me on a debate stage and doing a handsy thing. That's not happening.'
Dat het merendeel van de nieuwsoutlets die over dit antwoord schreven, het weer zo framede dat Warren hiermee Clinton aanviel in plaats van zegt voorbereid te zijn op Trumps rottigheden, is overigens weer als vanouds seksistisch.
De strijd is dus nog lang niet gestreden. Niet voor de democratische presidentskandidaten. Niet voor het seksistische vooroordeel dat een vrouw niet 'verkiesbaar' is. Maar het duurt nog vijf maanden tot de voorverkiezingen in Iowa van start gaan. En we weten na deze zomer dat er heel veel kan veranderen in een paar maanden tijd.
