Nina Hama (34) opende drie jaar geleden de deuren van Hama Gallery – een kunstgalerie die anders dan anders is. Iedereen wordt er namelijk warm ontvangen en ook creëert Nina graag een thuis voor het werk van kunstenaars uit opkomende groepen. Zelf is ze (helaas) vaak ook nog een unicum, want nog altijd zijn veel van haar bezoekers verrast als ze erachter komen dat er een jonge vrouw van kleur achter de galerie zit.
Diversiteit en toegankelijkheid staan bij Hama Gallery dan ook hoog in het vaandel en daar plukken wij de vruchten van, want dit is daardoor dé plek om je eerste (of tweede, of derde, of vierde) kunstwerk aan te schaffen. ELLE sprak Nina over hoe je de eerste stappen zet in de kunstwereld (als ondernemer en als koper) en over de barrières die zij met Hama Gallery probeert te doorbreken.
'Als kind bezocht ik met mijn ooms kunstgalerieën en musea' – zo kwam Hama Gallery tot stand
Nina: 'Ik heb de galerie bijna drie jaar geleden opgericht – op 5 april vieren we ons driejarig bestaan. Ik heb twee ooms die allebei kunstenaar zijn, Rebwar Saed en Hoshyar Rasheed, en zij hebben mij als kind gestimuleerd om te schilderen en te tekenen. Hoshyar vooral, want Rebwar woonde destijds in Londen. Hij moedigde mij altijd aan om met kunst bezig te zijn. Ik was vaak in zijn atelier en ik tekende en schilderde veel als kind. Dat doe ik inmiddels al lang niet meer, maar dat is wel de basis geweest voor wat ik nu doe.
Mijn ooms namen mij mee naar hun eigen openingen in galeriën. Hier in Nederland en in Koerdistan, waar wij geboren zijn. Toen was ik in die omgevingen vaak het enige kind. Ik vond het geweldig – omdat Hoshyar mijn oom was mocht ik bijvoorbeeld de borrelnootjes aanvullen, drankjes inschenken en foto's maken. Na de middelbare school heb ik een modestudie gedaan, maar dat was het toch niet helemaal voor mij. Daarna heb International Business & Management gestudeerd, maar ook dat bleek niet helemaal een match.
Ik was toen 25 en dacht: Wat ga ik nu met mijn leven doen? In mijn vrije tijd ging ik vaak naar musea. Ik was altijd kunstenaars en designobjecten aan het opzoeken, ik zat al heel erg in die hoek. Toen leerde ik iemand kennen die Cultureel Erfgoed studeerde aan de Reinwardt Academie, de enige museumstudie die Nederland heeft. Ik schreef me toen ook in voor die opleiding. Velen weten helemaal niet dat deze studie bestaat, het is een kleine academie.
Ook daar liep ik tegen veel van dezelfde dingen aan. Het was bijvoorbeeld heel erg op Nederland gericht en op musea, terwijl ik eigenlijk al altijd wel een beetje meer richting de commerciële kant wilde. Dat werd in mijn tijd echter niet heel erg gestimuleerd. Geld verdienen met kunst is nog steeds vrij taboe. In elke andere sector wordt echt veel geld verdiend, dus waarom wordt er nog vastgehouden aan dat romantische idee van een arme kunstenaar in een vervallen zolderkamer? Dat is niet romantisch. Ik wil niet dat de kunstenaars waar ik mee werk zo leven.
Na mijn studie wilde ik bij een groot museum voor hedendaagse kunst werken, of een eigen galerie. Maar voor dat laatste was ik toen nog een beetje te jong. Ik moest nog sparen. Ik durfde nog niet helemaal zelf iets te beginnen. Ik had ook nog geen netwerk. Uiteindelijk kwam ik bij dat museum terecht als stagiair – daar ben ik na die periode blijven werken.
Bij het museum liep ik tegen bepaalde dingen aan – er waren bijvoorbeeld weinig mensen die eruitzagen zoals ik. Als die er wel waren dan waren het mijn homies in de beveiliging en de catering, weet je wel. Als ze me zagen vroegen ze of ik ook op hun afdelingen kwam werken, en als ik dan zei dat ik een kantoorbaan had lieten ze merken dat ze trots op me waren. Er was natuurlijk wel een handjevol mensen van kleur, maar dan heb ik het niet over het MT of de directeur. In de tentoonstellingen zag ik weinig positieve representatie van mijzelf terug. Als het bijvoorbeeld over Arabische landen gaat gaat het alleen maar over oorlog, trauma, en 'arme vluchtelingen'. Ik had daar geen zin meer in.
Door dat alles begon ik meer na te denken over een eigen galerie, en inmiddels had ik ook een goed netwerk opgebouwd. Een grote stap, een veilige vaste baan verlaten, maar ik dacht: Ik durf, ik moet het nu doen. Straks ben ik te oud en heb ik het nooit gedaan.'
Waarom Hama Gallery een frisse wind in de kunstwereld is (en je er dus zeker eens langs wil)
Nina: 'In het begin wilde ik me eigenlijk op Koerdische kunstenaars richten. Daar begon ik mee – de eerste werken die hier hingen waren van mijn ooms. Voor mijn familie was het cirkeltje toen rond. Ik vertegenwoordig mijn ooms nu ook.
Ze zeiden dat ze het stokje op die manier een beetje aan mij overdroegen, ondanks ik zelf geen kunst maak. Ik ben de oudste van de nieuwe generatie, en de rest van mijn neefjes en nichtjes heeft helemaal niks met kunst. Toen kwamen er allemaal andere kunstenaars uit andere groepen op mijn pad en ging het niet meer alleen over Koerdische kunstenaars. Het ging over iedereen die zich een beetje buitengesloten voelde. Zelfs vrouwen zijn in de kunstwereld nog vaak een minderheid. Nog geen 10 procent van de werken die in musea hangen is gemaakt door een vrouw. Ik vertegenwoordig dan ook meer vrouwen dan mannen.'
Het artikel gaat verder onder de foto.
Geen oude witte man
Nina: 'We zien veel mensen die nog nooit een galerie binnen zijn geweest. Of niet durven. Er heerst een stereotype dat een galerie alleen is voor mensen die heel veel geld te besteden hebben. Of die kunstgeschiedenis gestudeerd hebben. Ik bewijs zelf het tegendeel – ik heb geen kunstgeschiedenis gestudeerd.
Galerieën hebben vaak zoveel drempels. En als je dan binnenkomt zit er vaak een oude witte man achter een bureautje die je vragend aankijkt: Wat kom je hier doen? Kan je hier wel iets kopen? Anders sta ik echt niet op.
Bij Hama Gallery merk ik dan ook vaak dat mensen worden verrast. Ze hebben meestal niet gelijk door dat ik de eigenaar ben, en dat Hama mijn achternaam is. Er zijn natuurlijk niet zoveel collega's die op mij lijken, en galeriehouders zijn vaak ook niet jong. En dan ben ik ook nog eens een vrouw, een Koerdische vrouw. Ik hoop dat dat gewoon een keer normaal wordt. Ik vertegenwoordig naast mijn ooms maar één andere man, verder alleen maar vrouwen en beginnende kunstenaars.
Om die te vinden kijk ik goed naar wat er om me heen gebeurt. En ja, ook social media in de gaten houden is hierin belangrijk. We krijgen ook veel portfolio's toegestuurd van kunstenaars, of ze komen hier binnen en vertellen over hun werk. Ik krijg ook veel namen getipt. Ik hoef geen grote galerie te worden die vijftig kunstenaars vertegenwoordigt. We werken met een klein groepje, en dat is best wel intensief. Een persoonlijke raakvlak hebben is dan wel fijn. Zeker ook met de doelen die we hebben, daar moet iemand wel achter staan.'
Een eigen galerie beginnen, hoe doe je dat?
Nina: 'Ik heb eigenlijk gewoon een businessplan gegoogeld. Ik wist ook niet waar ik moest beginnen. Op de Reinwardt Academie werd werken in of stage lopen bij galerieën niet echt gestimuleerd. Ik had die ervaring dus niet, maar ik had natuurlijk wel veel geleerd van mijn tijd bij musea.
Ik dacht goed na over mijn doelstellingen, missie, visie, enzovoorts. Wat wilde ik bereiken? Want het is niet dat de wereld per se nog een galerie nodig heeft. Maar nadat ik onderzoek had gedaan bleek dat er eigenlijk zeker nog wel een gat in de markt was. Toen heb ik er een aantal mensen bij betrokken. Een oud-collega hielp me bijvoorbeeld met teksten schrijven, en een layout voor de website. Ik heb een grafisch vormgever erbij gevraagd voor de branding. In het begin kwam er heel veel uit mijn eigen netwerk. Ik denk dat alles daar wel een beetje bij begint.
Voordat ik mijn eigen galerie begon ging ik vaak naar netwerkdingen waar eigenlijk niemand zin in heeft, maar dat opent echt wel deuren. Ik heb alles echt geleerd door vallen en opstaan, daardoor is de galerie ook heel eigen. Ik heb ook wel een beetje gebluft in het begin, en dingen gedaan zoals ik het wilde. Wij hebben hier bijvoorbeeld een bar, dat heeft bijna geen enkele andere galerie. Die eigenheid zit hem ook in de manier waarop we mensen verwelkomen, de muziek die we hier draaien en de boeken die we hier verkopen.'
Het artikel gaat verder onder de foto.
Je eerste kunstwerk kopen? Zo pak je dat aan
Nina: 'Je moet gewoon heel veel kijken. Dat is bij alles eigenlijk. Kijken naar de kwaliteit, en kijken om je smaak te ontwikkelen. Heel veel mensen weten namelijk niet wat ze nu echt mooi vinden.
Sommige mensen hebben het idee dat er een heel verhaal achter moet zitten, en dan pas kunnen ze denken: Wauw. Dat hoeft helemaal niet – als je naar een schilderij kijkt en denkt: Ik vind dit mooi, dan kan dat al genoeg zijn.
Ook beurzen zijn een goede manier om erachter te komen wat je mooi vindt. Misschien durf je nog geen galerie binnen te lopen – op een beurs ben je iets anoniemer. En dan zie je het aanbod van een stuk of tachtig galerieën in één keer. Zo kom je vanzelf bij de galerieën die aansluiten bij jouw smaak. Misschien durf je daarna een keer naar een opening te gaan. Ook kun je nu echt heel veel online bekijken. Wij hebben bijvoorbeeld een webshop. Daar vind je alle informatie en de prijzen staan er ook gewoon. Dat helpt misschien, thuis al wat voorwerk kunnen doen en kunnen zien wat er bij jouw budget past.
Faria van Creij-Callender – Dreaming of Marseille, 2023
Faria van Creij-Callender – Dreaming of Marseille, 2023
Ook is er de KunstKoopregeling, dat gaat via het Mondriaan Fonds. Als galerie kan je je hiervoor aanmelden. Op die manier kunnen kopers rentevrij kunst kopen. Je aankoop kan je dan in maximaal 36 maanden afbetalen. Je kan dan bijvoorbeeld 50 euro per maand betalen voor je kunstwerk. Veel verzamelaars doen het ook op die manier. Het is een heel makkelijke manier om iets aan te schaffen. Ook voor de kunstenaars is dit fijn – die krijgen gelijk uitbetaald.'
Een bezoek aan Hama Gallery
Nina: 'Op 5 april bestaat Hama Gallery drie jaar, en dat vieren we de hele maand. Dat doen we al vanaf het begin. In die maand tonen we opnieuw het werk van alle kunstenaars van wie in het afgelopen jaar werk in de galerie heeft gehangen. Een soort jaar-recap, dus mocht je een tentoonstelling hebben gemist dan is dit dé kans om de werken toch nog te zien. Alle kunstenaars worden zo ook weer in het zonnetje gezet, want de verjaardag van de galerie is ook een beetje hun verjaardag.
Ik vind het ook belangrijk om te zeggen dat galerieën altijd gratis te bezoeken zijn. Wij zijn open van donderdag tot zondag. Je hoeft dus geen kaartje kopen.'
Bij Hama Gallery (Willemsparkweg 64H, Amsterdam) kan je tijdens de openingsuren dus altijd even naar binnen wandelen om de werken te bekijken en je vrijblijvend te laten informeren. Tip van ELLE: Volg Hama Gallery op Instagram, want er zijn met regelmaat leuke, laagdrempelige events.
Ook als je binnenkort een tripje naar Ibiza op de planning hebt staan kun je je onderdompelen in de wereld van Hama Gallery, want ook daar is er een locatie.
