Het aankondigen van een zwangerschap gaat vaak - als het gewenst is - gepaard met blijdschap, tranen, glitters, ballonnen en taart. Maar wat nou als het je niet lukt zwanger te worden? Of als je een miskraam hebt gehad? Deze pijnlijke zaken zijn nog steeds behoorlijk taboe. Gelukkig zijn er steeds meer vrouwen die hun zwijgen hierover verbreken, inclusief enkele beroemdheden.
Vruchtbaarheidsproblemen en miskramen: de cijfers
Eerst wat cijfers: volgens Ouders van Nu is 30 procent van de vrouwen die proberen zwanger te raken, dat binnen drie maanden. Bij 70 procent duurt het tot een half jaar, 80% van de vrouwen is binnen een jaar zwanger, 90% na twee jaar. Het aantal vrouwen dat (verminderd) onvruchtbaar is, is onbekend: niet iedereen weet het, of praat erover - daarover zo meer.
Naar verluidt eindigt ongeveer één op de tien zwangerschappen in een miskraam: dat precieze aantal weten we ook niet, omdat het gebeurt dat iemand zwanger is, het niet weet, en het kindje verliest voor ze het doorheeft - die bloeding lijkt misschien een menstruatie. Sommigen stellen dat zelfs één op de vijf of vier zwangerschappen eindigt in een doodgeboorte. De kans op een miskraam stijgt nadat je er al een keer eentje hebt gehad, en ook hoe ouder je wordt. Boven de 40 jaar is de kans één op drie dat de zwangerschap niet doorzet. Overigens heb je hoe ouder je wordt, meer kans op een meerling: met de jaren wordt de ovulatie onregelmatiger, waardoor er eerder meerdere eicellen tegelijkertijd vrijkomen.
To zover de kille cijfers. Zoals gezegd weten we de precieze aantallen niet, omdat vrouwen niet altijd weten of ze (verminderd) onvruchtbaar zijn of een miskraam hebben gehad - maar vooral ook omdat er niet veel over wordt gesproken. Niet of moeilijk zwanger kunnen worden of een kindje verliezen, voelt voor sommige vrouwen alsof ze falen. Het meest basale van een mens, het voortplanten, lukt ze niet. Die zweem van falen zit ook wel in het taalgebruik: een MISkraam, het gaat mis, je bent mislukt (om nog maar te zwijgen over dat vreselijke woord ongesteldheid). Dit vind ik niet, maar het schijnt wel dat vrouwen zich dan zo voelen.
Minder taboe omtrent zwangerschappen
Gelukkig zijn er steeds meer vrouwen (en mannen) die praten over vruchtbaarheidsproblemen. Laat ik zelf het goede voorbeeld volgen: ik werd na een half jaar proberen zwanger, en vond die maanden al vrij lang duren. Iedereen leek wel een bun in the oven te krijgen als hun man alleen maar naar ze keek; daar praten vrouwen namelijk wel over, niet over eventuele moeilijkheden. Toen ik eenmaal vijf weken zwanger bij de huisarts zat, werd me aangeraden niet te vroeg te juichen: volgens de beste man eindigde namelijk minstens één op de vijf zwangerschappen in een miskraam (weer een nieuwe statistiek). De schrik zat er goed in. Wat weken laten bleek ik overigens aan een ander kansspel mee te doen, die van dertigplussers en een spontane tweelingzwangerschap. Het was raak in dat casino.
Een miskraam kreeg ik voor zover ik weet nooit, maar ik voelde tijdens mijn zwangerschap wel een enorme onzekerheid dat het mis zou gaan. Juist het feit dat je daar amper invloed op hebt (behalve bepaald voedsel, roken en alcohol vermijden) boezemt angst in: als het misgaat, 'ligt' het echt aan jouw lichaam. Dat sentiment - althans: zo voelde ik het - zorgt voor dat eerder genoemde gevoel van falen. Wat ook niet helpt, is dat er amper wordt gesproken over vruchtbaarheidsproblemen en miskramen.
Gelukkig wordt het onderwerp langzaam iets uit de taboesfeer getrokken. De generaties vrouwen voor ons spraken hier nog minder over. Sowieso waren lichamelijke ongemakken minder onderwerp van gesprek, maar vrouwen kregen ook (en dan heb ik het wel over een eeuw geleden) vaak meer kinderen waarvan een deel ook nooit volwassen werd. Miskramen tussendoor hoorden erbij. Er was ook minder kennis dan nu: vandaag word je als vrouwen die zwanger wil worden al veelvuldig nagekeken. Een paar decennia geleden werden er nog niet eens echo's gemaakt, nu is het aantal onderzoeken legio.
Beroemdheden praten steeds meer over vruchtbaarheid
Het is moeilijk meetbaar of vruchtbaarheidsproblemen of miskramen nu vaker voorkomen, maar er wordt wel meer over gesproken. Een grote rol hierbij spelen journalisten en beroemdheden die over hun eigen ervaringen spreken. Zo schreef journalist Anouk Kemper dit mooie artikel over haar miskraam. Zij stelt, terecht, dat het bizar is dat dit 20 procent van de vrouwen overkomt en er niet over wordt gesproken, zelfs in het openhartige Nederland - waar praten over 'ziekte, doodgaan, uit de kast komen, van geslacht veranderen, tienermoeder zijn, gehandicapt zijn, opvoeden' wel onderwerp van gesprek zijn. Inderdaad ja.
Ook schreven we vorige week over de podcast die Whitney Port, samen met haar man, opnam over haar miskraam. Verfrissend is het dat ze daarin ook spreekt over de angst die ze tijdens haar zwangerschap voelde, haar twijfel over of ze het kind wel echt wilde, de opluchting die ze voelde toen het misging en het uiteindelijke verdriet dat ze het kindje toch niet zou krijgen.
Ook Shay Mitchell, die inmiddels weer zwanger is, vertelt in een YouTube-video over een eerdere miskraam. Hierin legt ze uit waarom ze daardoor tijdens deze zwangerschap langer wachtte om het goede nieuws bekend te maken. Zoals we hier al schreven wil Mitchell met deze nieuwe videoserie vrouwen die een miskraam hebben gehad een hart onder de riem steken. Opvallend was ook de zwangerschapsaankondiging van Anne Hathaway. Bij een foto van zichzelf met dikke buik schreef ze op Instagram: 'It’s not for a movie. All kidding aside, for everyone going through infertility and conception hell, please know it was not a straight line to either of my pregnancies. Sending you extra love.'
Praat erover, het is wel normaal
Aan Entertainment Online vertelde Hathaway ook dat het mooi is dat we het vieren als iemand klaar is haar zwangerschap te delen, maar dat er stilte heerst over de momenten daarvoor die pijnlijk kunnen zijn. 'I think that pain is that these women feel like we’re the only ones going through it.' Hathaway vertelde dat ze wist dat haar zwangerschapsaankondiging een vrouw een slecht gevoel over zichzelf zou geven: '(...) you just can't help it when you want something so bad and it feels like it’s happening to everyone else but you. And I just wanted that person to know that they’re included in my story too and that my story didn’t just have happy moments too.'
Hilaria Baldwin ging op Instagram nog een stap verder: ze was eerlijk over de miskraam waar ze op dat moment doorheen ging, en deelde ook daarna nog hoe ze zich voelde. 'I have no shame or embarrassment with this experience. I want to be a part of the effort to normalize miscarriage and remove the stigma from it.'
Demi Moore vertelt over zwangerschap van haar en Ashton Kutcher
En de afgelopen dagen haalde Demi Moore de headlines door in haar interview met Lena Dunham voor Harper's Bazaar US (naar aanleiding van haar nieuwe boek Inside Out) openhartig te vertellen over het verlies van haar kindje waarvan ze, in 2005, in verwachting was tijdens haar relatie met Ashton Kutcher. De nu 56-jarige actrice verloor de baby, een meisje dat ze de naam Chaplin Ray hadden gegeven, bij zes maanden zwangerschap. Demi vertelt in het interview (en in het boek) zich na die tragische gebeurtenis schuldig te hebben gevoeld en het op een drinken te hebben gezet, in combinatie met het gebruik van andere verdovende middelen. En dat terwijl ze juist al een lange tijd clean was, na een periode van drugsgebruik tijdens haar huwelijk met Bruce Willis van wie ze drie dochters heeft: Rumer, Scout en Tallulah.
Tijdens haar relatie met Ashton Kutcher werd Demi Moore vaak bespot om de 18 jaar leeftijdsverschil tussen de twee en werd veelvuldig een 'grandma bride' genoemd in de media toen ze met Ashton in het huwelijksbootje stapte.
'As a woman, a mother, and a wife, there are certain values and vows that I hold sacred, and it is in this spirit that I have chosen to move forward with my life,' vertelt ze nu.
Het is goed dat mensen met een voorbeeldfunctie openhartig zijn over deze moeilijkheden. Het hoeft natuurlijk niet, want weinig dingen zo persoonlijk als kinderen willen of krijgen, maar het zou geen taboe mogen zijn als het niet lukt. Dat gevoel dat je als vrouw dan faalt, daar moeten we echt anno 2019 van af. Taart, knuffels, ballonnen: leuk bij een zwangerschapsaankondiging, maar laten we dan ook zo meeleven als het iemand niet lukt. Daar kan je namelijk echt niks aan doen. Je hebt geen absolute controle over je lichaam en de natuur, we hebben alleen zeggenschap over hoe we hierover praten met elkaar. Dus laten we dat dan ook doen.
