Vanaf vandaag gaat de Week tegen Racisme van start. En hoewel dat iedere week natuurlijk de bedoeling is, moedigen we je aan deze week extra tijd te nemen om jezelf te educaten door je te verdiepen in de materie en te luisteren naar andermans ervaringen.

George Floyd stierf op 46-jarige leeftijd nadat een Amerikaanse politieagent zijn knie bijna negen minuten lang tegen zijn nek gedrukt hield. Een zoveelste tragisch moord (want zo moeten we het noemen) op een zwarte man door de Amerikaanse politie. Mede dankzij het feit dat omstanders alles vastlegden op camera lijkt er nu eindelijk een groter, wereldwijd protest te zijn gestart om ervoor te zorgen dat er een einde komt aan racistische moorden en racisme in het algemeen. Enough is enough.

Een van de belangrijkste boodschappen tijdens dit protest luidt: juist als je geen onderdeel bent van een gemarginaliseerde groep, heb je de plicht om de onderdrukking van die groep te helpen beëindigen. De zwarte gemeenschap heeft iedereens steun nodig. Dat begint bij het verbreken van stilte. Het is niet langer genoeg om niet racistisch te zijn, het is van vitaal belang om pro-actief anti-racistisch te zijn. Om jezelf, als je dit artikel als witte vrouw of man leest, te onderwijzen en te leren wat wit privilege is.

In dit artikel delen drie vrouwen wat racisme voor hen betekent.

3 vrouwen over: racisme in Nederland

Marta Belay (27 jaar), labelmanager

'Niet weer, is wat ik dacht toen het nieuws van de dood van George Floyd mij bereikte. Het lijkt alsof het riedeltje zich steeds op dezelfde manier herhaalt: een zwarte man/vrouw gaat ten onrechte dood door toedoen van politiegeweld, de wereld deelt iets op sociale media en vervolgens gebeurt het een aantal maanden later weer. Ik vind het mooi om te zien dat we ons op sociale media uiten over racisme, we hashtags delen en op zwart gaan, maar hoe kunnen we constructief iets veranderen zodat het niet opnieuw gebeurt?

Ik werk in de muziekindustrie. Als ik met mijn vrienden in een mooie auto rij, worden we er altijd uitgepikt, zonder aanwijsbare reden. De gedachte is dat zwarte mensen met mooie spullen dit niet op een eerlijke manier hebben verkregen. Mijn auto, mijn schoenen, mijn tas, hoe ik daar aan kom? Door te werken, net als iedereen.

Als ik weer eens word aangehouden, werk ik gewoon mee. Ik ben temperamentvol, bij onrecht voel ik de behoefte om mijn stem te verheffen, met handen te praten, maar ik doe het niet. Mijn moeder heeft me geleerd altijd vriendelijk en kalm te blijven. Vraagt de politie je om te springen, dan spring je. Dat klinkt misschien raar, maar zwarte mensen staan al 1-0 achter, het laatste wat je wil is een agent een reden geven je in de boeien te slaan.

Ik snap dat hier veel frustratie over is. Het is oneerlijk dat ik mij op basis van mijn uiterlijk moet aanpassen aan een verkeerde inschatting of het gebrek aan kennis van de ander. En toch ga ik liever op een rustige manier het gesprek aan. Of niet. Er is een tijd en plek voor alles.

Er zijn verschillende onderzoeken gedaan naar hoe kinderen aankijken tegen etnische verschillen. Neem het poppenexperiment uit Sunny Bergmans documentaire Wit is ook een kleur. Daaruit bleek dat kinderen de neiging hebben om positieve aspecten te associëren met wit en negatieve aspecten met zwart. Racisme is niet aangeboren, we leren het onze kinderen zelf. Dit is dus hoe er over ons gedacht wordt, dat gevoel is altijd subliminaal aanwezig.

Om de auto weer als voorbeeld erbij te halen: als ik in precies dezelfde mooie auto rij als een wit persoon, word ik in twijfel getrokken. Wat zwarte mensen vragen is of we op dezelfde manier behandeld mogen worden, het is niet ingewikkeld. Daar hoeft iemand met een witte huidskleur niet zijn mening over te geven, iets van te vinden, dat kun je gewoon respecteren en ondersteunen.'

Jacqueline Walden (50 jaar), algemeen directeur

'Als moeder van zwarte kinderen, raakt de Black Lives Matter-beweging mij ook op een dieper niveau. Deze zwarte mannen hadden ook mijn zoons kunnen zijn. Dat leer ik hen ook. Mijn jongens weten dat als ze aan de kant worden gezet met de auto, ook al is hun zwarte kleur de enige aanleiding, ze mee moeten werken. Al zitten ze onder een boom te mediteren en sommeert de politie ze om 'weg te wezen', dan ga je. Ze vinden dit lastig. Deze generatie is assertief, ze willen het gesprek aangaan, zichzelf uitleggen en verdedigen, ik vraag ze om dat niet te doen, en zeker niet op dat moment.

Het gebeurt zo vaak dat mijn zoons mij gefrustreerd opbellen, dat ze weer aan de kant zijn gezet. Het zorgt naast frustratie ook voor onnodig veel problemen. Een van mijn zoons is artiest, hij werd eens vlak voor een optreden staande gehouden. Of hij zich kon legitimeren. Dat kon hij. Daarna stelden ze hem allerlei irrelevante vragen, wederom over hoe hij aan zijn auto kwam. De politie is uitgerust met apparatuur waarmee je een auto kunt natrekken, en toch moest hij mee naar het bureau. Zijn auto moest hij laten staan, het optreden moest worden afgezegd. Een dag later stond op een urban platform dat hij was opgepakt door de politie. Niet waarom. Dit soort beeldvorming is een doodsteek voor een artiest. En nergens voor nodig.

Zwarte mannen worden ook door politie in Nederland gekleineerd. Is het vergelding? Vinden mensen zwart eng? Is het een blijk van autoriteit? Ik maak me altijd zorgen om mijn zoons. Als mijn zoon een optreden heeft, slaap ik pas als hij me heeft gebeld dat hij veilig thuis is, bang dat hij op het verkeerde moment op de verkeerde plek was en voor een ander werd aangezien.

Verschuil je niet achter je kleur, heb ik mijn kinderen ook altijd geleerd. Je moet overal harder voor werken, je zult altijd als stereotype worden neergezet. Mijn dochters leerde ik dat zij twee keer in de minderheid zijn: zwart én vrouw. Mijn zoons zijn dader totdat ze het tegendeel bewijzen.

Discriminatie gebeurt niet altijd bewust en wordt soms zelfs als compliment verpakt. De ambtenaar die overdreven articuleert, terwijl ze dit bij de vorige cliënt niet deed. De politieagent die niet naar mijn papieren vroeg want "zo'n mooie zwarte vrouw in een mooie auto, die heeft vast een rijke Hollandse man aan de haak geslagen", vrouwen die verbaasd reageren dat alle kinderen van dezelfde vader zijn, mensen die vragen of ik het niet extra koud zal hebben als ik met mijn hondje wandel. Het is goed bedoeld maar het benadrukt mijn 'anders' zijn. Terwijl ik hier mijn hele leven woon. Mijn oudste zoon was zes toen een buurman "ga toch terug naar rimboe" tegen hem schreeuwde. Mijn kinderen zijn hier geboren, waar moeten ze in hemelsnaam naartoe?

Ik ben bang voor Amerikaanse taferelen. Het is ons grondrecht om te mogen protesteren, laten we dit dan ook doen. Ik geloof in de goedheid van mensen. Het doet mij deugd te zien dat zwart én wit opstaat tegen racisme.

Cheryl Powel (35 jaar), projectmanager

'Reizen hoort leuk te zijn, maar als zwarte vrouw heb ik behoorlijk veel negatieve ervaringen gehad met witte Europeanen/Nederlanders. Mijn verblijf in Marokko staat mij het best bij. Ik was net afgestuurd. Mijn neef heeft een goede baan in Marokko en nodigde mij en mijn nichtje uit om in een hotel daar te verblijven, als afstudeercadeau. Het was een fantastisch luxe hotel, net als de andere gasten genoten we. Zo ook die dag dat we aan het zwembad zaten. Op de achtergrond hoorden we mensen fluisteren: "Wat doen die meiden daar, die zijn gewoon aan het werk." Ze gingen er vanuit dat we prostituees waren, want "hoe anders kunnen zwarte vrouwen dit veroorloven?" Zo voelt het in een notendop om een zwarte vrouw te zijn: anderen vullen constant voor je in wie jij bent.

Ik leef in een witte wereld. Ben je bekend met de term code switching? Daarmee wordt bedoeld dat je je aanpast aan de ongeschreven regels in verschillende situaties die worden bepaald door de witte ervaring, het is nooit andersom. Wat wij nu zeggen is dat er ook ruimte moet komen voor ons, om het systeem zo om te vormen dat we dezelfde privileges hebben. Dat aan de levens en meningen van zwarte mensen dezelfde waarde kan worden gehangen als aan de mening van een wit persoon. Als ik geen schoenen heb omdat ik ze niet mag en kán kopen en jij staat vervolgens met werkschoenen met stalen neuzen op mijn voet en ik zeg dat het pijn doet, dan moet je niet aankomen met: "Had je maar schoenen moeten dragen." Het enige gepaste excuus zou moeten zijn: "Sorry dat ik op je voet stond, ik ga er wat aan doen om het systeem te veranderen dat ervoor zorgt dat jij nu geen schoenen hebt." Misschien is dat wel de beste manier om uit te leggen wat wit privilege is en hoe je ermee om moet gaan.

Luister nou eens, is de boodschap die op dit moment veel gedeeld wordt op sociale media. Luister eens naar ons verhaal, verdiep je in onze geschiedenis, overschreeuw ons niet. Het slavernijverleden, de 'het is maar een kinderfeest'-Zwarte-Piet-discussie, ik heb altijd al geweten hoe ik een verhaal vanuit een wit perspectief moet bekijken, wat wij nu zeggen is bezie het eens vanuit een zwarte perspectief. Because we're done asking.'