De ochtend dat Taylor Swift The Tortured Poet’s Department dropte, appte mijn vriendin Hannah me een tekst van het album – niet als criticus of als fan, maar als een vrouw die een protestlied had gevonden. 'I cry a lot, but I am so productive', berichtte ze. 'Dat is heel erg oudste dochter gecodeerd.'
Bijna 32 jaar lang – sinds mijn broer Toby twee dagen voor mijn tweede verjaardag arriveerde – ben ik de oudste dochter geweest (Hannah heeft ongeveer een jaar ervaring met mij). Ik was acht toen mijn zus Georgia werd geboren, elf toen Molly arriveerde, en in mijn vroege tienerjaren was ik een maestro in mijn rol: deels gastouder, deels tuchtmeester. Ik kon met verschillende schooltassen, een tennisracket en een saxofoon jongleren en tegelijkertijd voorkomen dat een zesjarige tegen het verkeer in liep; Ik wist welke combinatie van woorden ik in een klein oor moest sissen om te voorkomen dat iemand zich in het openbaar zou gedragen. Ik kon dit allemaal doen terwijl ik altijd mijn huiswerk afmaakte.
Het 'Oudste Dochter Syndroom'
Dat ik het grootste deel van mijn leven op mijn moment heb gewacht, is slechts het nieuwste onrecht als oudste dochter – maar uiteindelijk staan wij, eerstgeboren meisjes, in de schijnwerpers. Of misschien wel op de bank van de metaforische therapeut: het internet is geobsedeerd door het zogenaamde 'Eldest Daughter Syndrome'. Op TikTok haalt de hashtag #oldestdaughter eindeloze riffs uit over de archetypische eigenschappen van oudste dochters: angstig, plichtsgetrouw, verantwoordelijk, onafhankelijk type-A's, onbaatzuchtig tot aan het martelaarschap toe, verraderlijke overplanners en mensenliefhebbers. Kortom: vrouwen wier schoolrapporten bezaaid waren met het woord 'gewetensvol'.
'Oudere dochter zijn is als een onbetaalde stage voor de rest van je leven.' 'Ben je gelukkig of ben je een meisje en tevens de oudste dochter?' Ik kan me vinden in 'als oudste dochter ben ik de projectmanager van mijn gezin', maar het is 'niemand gedijt beter op een luchthaven dan een alleen reizende oudste dochter' die mij echt aanspreekt. Ik voel me nooit meer mezelf dan wanneer ik alleen vlieg: ik arriveer drie uur vóór mijn vlucht met mijn toiletartikelen in een voorverpakte tas, onbelemmerd door iemand die bij vertrek een biertje wil drinken. Als ik met mijn rolkoffer langs de roltrap loop terwijl de gate wordt omgeroepen, voel ik dat de puurste essentie van mijn wezen kan worden uitgedrukt.
Ben ik 'beïnvloed'? De wetenschap over de geboortevolgorde is onduidelijk: hoewel sommige onderzoeken verbanden hebben gevonden tussen de geboortevolgorde en je uitkomsten in het leven, vond een onderzoek uit 2015 onder meer dan 20.000 mensen in Duitsland, Groot-Brittannië en de VS geen bewijs dat de geboortevolgorde je persoonlijkheid bepaalt (hoewel er waren aanwijzingen dat oudere kinderen een iets hoger IQ hebben).
Toch heb ik altijd het gevoel gehad dat het mijn rol binnen ons gezin heeft bepaald – en de manier waarop het 'syndroom' een gevoelige snaar heeft geraakt, suggereert dat veel andere oudste dochters er hetzelfde over denken. 'De volgorde van geboorte oefent een diepgaande invloed uit op onze ontwikkeling en vormt onze persoonlijkheid, gedrag en relaties op veelzijdige manieren', zegt dr. Jenna Vyas-Lee, klinisch psycholoog en medeoprichter van de geestelijke gezondheidszorgkliniek Kove (www.koveminds.com), en zijzelf een oudste dochter.
Ze vervolgt: 'Als oudste kind bevinden individuen zich vaak in een unieke positie van verantwoordelijkheid en autoriteit binnen het gezin. Vanaf jonge leeftijd kunnen ze een leiderschapsrol op zich nemen, als rolmodel dienen en zorgtaken op zich nemen. Dit kan eigenschappen als volwassenheid, betrouwbaarheid en een sterk plichtsbesef bijbrengen.'
Little Women
De culturele representaties van de oudste dochters spelen hierop in. Onze talisvrouw is de gewetensvolle Meg in Little Women, en de oudste dochters van beroemdheden hebben ook echte 'head girl'-energie. Naast Swift zijn er Beyoncé, Hilary Clinton, Emma Watson en Gwyneth Paltrow, een vrouw die zo gespannen is dat het me niet verbaasde om te horen dat er op een gegeven moment een ei in haar vagina zou kunnen zitten.
Ik vraag mijn broers en zussen wat zij vinden van het 'oudste-dochtersyndroom' (het is niet verwonderlijk dat hun algoritme hen niet dezelfde TikToks dient). 'Mijn theorie is dat ik in elke noodsituatie of crisissituatie een oudste dochter zou willen', zegt Georgia, het middelste kind. Nou, duh.
'Vroeger zei ik dat dat niet eerlijk is, we hebben allemaal problemen', zegt Molly. 'En toen dacht ik erover na hoe volkomen afstandelijk mama en papa waren in de opvoeding van mij, en ik was eigenlijk eerlijk genoeg tegenover de oudste dochters.' Als tiener had ik een strenge avondklok. Molly ging op vrijdag naar feestjes en kwam pas op zondag thuis. Zeggen dat ze dit al eerder heeft gehoord, is een understatement.
'Ik denk dat jij individualistischer bent', zegt mijn broer. 'Je hebt je eigen weg gekozen, meer omdat je de eerste was.' Dit speelt ook: ik ben op mijn 17e verhuisd en heb mijn tussenjaar zelfstandig gewoond en gewerkt. Ik bel zelden mijn ouders als ik in de problemen zit; zelfs als volwassenen lijken mijn broers en zussen bijna constant met hen aan de telefoon te zijn.
Natuurlijk kan het 'Eldest Daughter Syndrome' ook veel te maken hebben met de 'verantwoordelijkheidsbelasting’'die we opleggen aan vrouwen. 'Wat wij het oudste-dochtersyndroom noemen, is in werkelijkheid een collectief probleem van genderongelijkheid, dat ons allemaal aangaat', zegt Yang Hu, hoogleraar mondiale sociologie aan de Lancaster University. 'Genderrollen spelen ongetwijfeld een belangrijke rol bij het vormgeven van de ervaringen van oudste dochters binnen de gezinsdynamiek', beaamt Vyas-Lee. 'Hoewel oudste zonen ook verwachtingen kunnen ervaren met betrekking tot leiderschap en verantwoordelijkheid, wordt er doorgaans minder nadruk gelegd op hun rol als mantelzorger binnen het gezin.'
De oudste dochters 'kunnen intussen 'in een complex web van maatschappelijke verwachtingen terechtkomen, waarbij ze traditionele genderrollen in evenwicht brengen met de eisen van hun positie in de geboortevolgorde.' In sommige religies en samenlevingen worden deze culturele verwachtingen geïntensiveerd en moeten ze een enorme druk uitoefenen.
Professor Yu wijst erop dat 'het belangrijk is om oudste dochters niet te pathologiseren alsof ze aan een ziekte lijden'. En dat is het punt. Natuurlijk coördineer je vaak het verjaardagscadeau van je moeder, of bemiddel je in een ruzie tussen twee onstuimige middelste kinderen. Maar ik durf te wedden dat veel van mijn oudere zusters het met mij eens zijn als ik zeg dat er iets stilletjes bevredigends is aan het idee van het 'oudste- dochtersyndroom'. Het is in wezen alsof je 'gediagnosticeerd' wordt als een gevoelige en verantwoordelijke leider waar mensen niet zonder kunnen.
Of anders gezegd: 'I Cry a lot, but I am so productive.' Ik zou dat op een T-shirt dragen.
