In elf jaar tijd bracht Marvel twintig superheldenfilms uit waaronder Iron Man 1, 2 & 3, Thor 1, 2 & 3, Captain America 1, 2 & 3, Guardians of the Galaxy 1 & 2 en Ant Man 1 & 2. In al deze films, tot Black Panther vorig jaar uitkwam, speelde een witte man de hoofdrol. Je zou dus denken dat de witte, mannelijke Marvel-fan prima gerepresenteerd is door Marvel en dat er ondertussen best ruimte is voor een vrouwelijke superheld in de hoofdrol.
Toch?
Het is 2019, dus uiteraard is het antwoord 'nee'.
Trollenleger
Captain Marvel, de 21ste Marvel Universe film met Brie Larson in de titelrol, komt volgende week pas uit, toch werd recensie-site Rotten Tomatoes de afgelopen tijd al overspoeld met negatieve recensies. Iets vergelijkbaars gebeurde eerder ook bij de all female reboot van Ghostbusters en bij de release van Black Panther met Chadwick Boseman in de hoofdrol. En dit had niets te maken met de kwaliteit van deze films, maar met het feit dat een legertje trollen bewust probeerde de releases van deze titels met een diverse cast te frustreren. Iets wat zo uit de hand begon te lopen, dat Rotten Tomatoes deze week de manier waarop het publiek een stem kan uitbrengen, aanpaste.
Triest? Zeker. Ook omdat het trollenleger, dat elkaar vindt en ophitst op sites als 4Chan en Reddit, dit keer niet alleen in beweging kwam omdat een vrouw de hoofdrol in een superheldenfilm speelt, maar ook omdat de vrouw in kwestie het lef had het gebrek aan diversiteit in de wereld van filmcritici aan te kaarten.
Brie had namelijk gemerkt dat de journalisten die haar interviewden over haar filmrollen, bijna altijd man en wit waren. Iets wat hoogleraar Stacey Smith, die onderzoek deed naar gender en afkomst onder filmcritici, bevestigde toen Brie contact met haar zocht. Smith deed onderzoek naar de man/vrouw-verhoudingen onder de Amerikaanse filmjournalisten. Met haar team keek ze naar de 300 populairste films die tussen 2015 en 2017 uitkwamen en ontdekte dat de recensies vrijwel allemaal werden geschreven door witte mannen. Zo'n 80 procent zelfs. Dat betekent dat slechts 20 procent van de critici vrouw is. En een bijna verwaarloosbaar deel daarvan was niet wit.
Maakt dit uit?
Ja. Uit het onderzoek bleek ook dat films met een witte man in de hoofdrol door alle recensenten min of meer hetzelfde beoordeeld werden. Wel was er aanzienlijk verschil in de recensies die films met een vrouw in de hoofdrol kregen, en zeker wanneer het verhaal draaide om een niet-witte vrouw. Het oordeel dat witte mannen een film met een (niet-witte) vrouw in de hoofdrol gaven, was opvallend vaak minder voordelig dan het oordeel van de (niet-witte) vrouwelijke critici.
Iets wat eigenlijk niet verrassend moet zijn. Jezelf herkennen in een verhaal, in een hoofdpersoon, voegt zoveel toe aan de kijkervaring. Het kan een film een hele andere, diepere laag geven. En het zorgt er waarschijnlijk voor dat je de film heel anders beoordeelt dan de persoon naast je. Recensies zijn nou eenmaal persoonlijk, hoezeer een recensent ook probeert onafhankelijk te zijn. Daarom is het eigenlijk essentieel dat de mensen die films beoordelen een redelijke afspiegeling van de samenleving zouden zijn. Iets wat in Amerika dus overduidelijk niet het geval is (hoe zou het bij ons zijn?).
Dat het aantal niet-witte, vrouwelijke filmjournalisten zo klein is, komt simpelweg omdat ze vaak niet dezelfde kansen krijgen. En Brie begreep dat ze daar zelf iets aan kon doen. Dus besloot ze haar persdagen tijdens de promotie van Captain Marvel eigenhandig inclusief te maken, zo vertelde ze tijdens een interview met Marie Claire afgenomen door Keah Brown, een vrouwelijke, zwarte journalist:
‘About a year ago, I started paying attention to what my press days looked like and the critics reviewing movies, and noticed it appeared to be overwhelmingly white male. So, I spoke to Dr Stacy Smith at the USC Annenberg Inclusion Initiative, who put together a study to confirm that. Moving forward, I decided to make sure my press days were more inclusive. After speaking with you, the film critic Valerie Complex and a few other women of colour, it sounded like across the board they weren’t getting the same opportunities as others. When I talked to the facilities that weren’t providing it, they all had different excuses.’
De headlines na dit interview waren voorspelbaar en de aandacht ging enkel naar Bries observatie dat de pers er meestal wit en mannelijk uitzag. 'Brie Larson sick of being interviewed bij white dudes,' kopte de Irish Times dan ook.
En zo kwam het dat er nu heel veel (witte) mannen op hun tere zieltjes zijn getrapt en oproepen tot een boycot van de film omdat, en ik citeer een comment op Instagram, 'witte mannen blijkbaar niet welkom zijn'.
Diepe, diepe zucht.
Mocht je volgende week zin hebben in een film, Captain Marvel draait vanaf woensdag.
