De Leerstoel met Janice Deul: 'Black fashion matters'

Misschien ken je Janice Deul niet, maar de kans is groot dat je meermalen iets gelezen hebt waar zij haar stempel op heeft gedrukt. Ruim vijftien jaar werkte ze namelijk als eindredacteur voor een trits aan modebladen, waarbij ze een belangrijke stem heeft op het gebied van onderwerpen en invalshoeken voor artikelen, koppen, inleidingen en bijschriften. Zes jaar geleden kwam daar een missie bij.

Als ze zich op een dag in 2014 omdraait in de kantine van een van haar belangrijke opdrachtgevers, Telegraaf Media Groep (nu Mediahuis Nederland), beseft Janice Deul voor de zoveelste keer in haar carrière: iedereen is hier wit, behalve ik. Als ze kort daarna een jonge, zwarte vrouw met modellenpotentie ontmoet, hoort ze hoe zij bij modellenbureaus telkens tegen hetzelfde argument aanloopt: ‘We hebben al een meisje van kleur in ons bestand.’ Het zorgt ervoor dat bij Deul, zoals ze het zelf omschrijft, ‘definitief de schellen van de ogen’ vallen.

Deul richt platform Diversity Rules op en is vanaf dan naast eindredacteur activist. Onder de paraplu van Diversity Rules – dat ook een Facebook- en Instagramaccount krijgt – bespreekt ze voor steeds meer volgers voorbeelden van covers, artikelen en shoots, die ze toetst op diversiteit – niet alleen in kleur, maar ook in leeftijd, sekse en lichaamstype – of op hoe ze met een concept als ‘mannelijkheid’ en ‘vrouwelijkheid’ omgaan. In datzelfde jaar houdt ze voor Tedx Talks een betoog over het onderwerp, onder de titel Use the power of fashion to make societymore inclusive. Volgend jaar komt haar handboek uit (titel nog onbekend ten tijde van het interview), dat als doel heeft de mode- en bladenindustrie te helpen inclusiever en diverser worden. Ze schrijft het samen met Charlotte Dwyer, wetenschapper aan de Erasmus Universiteit, promoverend op de vraag hoe mode en media machtsverhoudingen beïnvloeden.

Het is drie weken na George Floyds dood als we op een terras in Leiden, waar Janice Deul woont, een interview doen. Twee dagen ervoor deed ze mee met de antiracismedemonstratie in Leiden. Op haar protestbord stond black lives matter, maar ook: black bodiesmatter; black hair matters; black models matter, black fashion matters. Deul: ‘Sommige mensen vinden het gek dat ik “fashion” naast “lives” zet. Maar het feit dat mensen van kleur vaak de ruimte niet krijgen om te leven, heeft niet alleen te maken met een knie die op iemands hals wordt gedrukt; het gaat ook om het niet kunnen excelleren, bloeien. Om het feit dat de schoonheid, de verdiensten en kwaliteiten van mensen van kleur niet worden herkend en erkend, maar worden gemarginaliseerd, geridiculiseerd.’

Om de invulling van dat leven. ‘Ja. Om cultuur, mode, kunst, literatuur – om identiteit, om er te kunnen en mogen zijn. Ik heb dus vaak twee hobbels te nemen; mensen ervan overtuigen dat racisme bestaat, en mensen ervan overtuigen dat mode en cultuur medebepalend zijn voor onze beeldvorming en perceptie van onszelf en “anderen”, en er dus wel degelijk toe doen als je racisme wil aanpakken.’