Onze voormoeders streden in de jaren zeventig, met succes, voor anticonceptie in het basispakket. Met het argument dat anticonceptie niet medisch noodzakelijk is, werd dit in 2011 het basispakket uitgegooid. Nu zijn het vooral vrouwen die opdraaien voor de kosten (70 procent van alle vrouwen in de vruchtbare leeftijd in Nederland gebruikt anticonceptie), terwijl anticonceptie de hele samenleving aangaat. Daarom stappen het feministisch instituut Bureau Clara Wichmann en de organisatie DeGoedeZaak samen met andere organisaties zoals WOMENinc en Dokters van de Wereld op 14 februari naar de rechter.
Anticonceptie gratis, gaat het dan echt gebeuren?
In 2019 bood Bureau Clara Wichmann een petitie, ondertekend door 55.000 mensen, aan in de Tweede Kamer om anticonceptie weer in het basispakket op te laten nemen. Dit voorstel werd ook als een motie ingebracht, gesteund door Lilianne Ploumen (PvdA). Zij kon geen meerderheid krijgen in het Parlement. Na het op de chique manier te hebben geprobeerd, zetten Bureau Clara Wichmann en organisatie DeGoedeZaak de stap naar de rechter. Begin deze maand riepen zij mensen op zich op eenzaakvooriedereen.nl als mede-eiser aan te melden. ELLE spreekt Bureau Clara Wichmann-directeur Anniek de Ruijter telefonisch over het belang van gratis anticonceptie.
De oproep om mede-eiser te worden in de rechtszaak tegen De Staat werd snel verspreid op sociale media. Twee vriendinnen met een hart voor de vrouwenzaak stuurden mij gisteren gelijktijdig een whatsapp of ik wilde doneren. Op de website eenzaakvooriedereen.nl hadden inmiddels 7.359 mensen zich gemeld als donateur. Het onderwerp leeft. De Ruijter: 'Het aantal mede-eisers dat zich binnen een korte periode heeft gemeld laat zien wat het maatschappelijk belang is bij kosteloze anticonceptie. Het is onterecht dat alleen vrouwen voor de kosten opdraaien terwijl de hele samenleving baat heeft bij laagdrempelige toegang. Vrouwen worden op deze manier extra belast, terwijl ze minder verdienen dan mannen en maandelijks ook al meer geld kwijt zijn aan maandverband of tampons, om maar iets te noemen. Ze betalen ook meer geld bij de kapper. Al die kleine bedragen bij elkaar tikken aan. We moeten ergens de principiële grens trekken, ook al gaat het om een paar tientjes extra.'
‘Tegelijkertijd moeten we ook niet vergeten dat niet iedere vrouw in staat is om in een keer het bedrag voor een hormoonspiraal op te hoesten. Zij zal daarom eerder kiezen voor de goedkopere oplossing; de pil, die ook nog eens meer hormonen bevat. We ontnemen vrouwen op deze manier haar keuzevrijheid. Als het om zo'n klein bedrag gaat, zoals de tegenstanders in de Tweede Kamer zeiden, volgens wie vrouwen het zelf allemaal makkelijk moeten kunnen betalen, dan geldt het omgekeerde ook en kunnen we dit ook makkelijk als samenleving met elkaar betalen.'
Op de website hebben genoeg mede-eisers zich gemeld [voor een bedrag van 1 euro kon men mede-eiser worden, zowel mannen als vrouwen melden zich. Rechtszaken zijn duur en de kosten kunnen flink oplopen. De zaak wordt bekostigd door de mede-eisers en donateurs van Bureau Clara Wichmann. Hiernaast werken advocaten pro bono voor het Bureau. red]. Wat staat er nu op de agenda? 'Op 14 februari wordt De Staat gedagvaard. Het is voor het eerst dat we met zoveel mensen gaan procederen, waarvan er veel waarschijnlijk nog nooit hebben geprocedeerd of hierna (hopelijk) nooit meer zullen procederen. Zij zullen dan ook steeds op de hoogte worden gesteld van de ontwikkelingen. Ze hebben nu allemaal een advocaat van een ontzettend goed kantoor; De Brauw Blackstone Westbroek. Ik denk dat we hier een mooie principiële zaak hebben. We hebben eens een procedure gevoerd van veertien jaar. Ik verwacht dat dit proces drie jaar in beslag neemt.'
Wat kan de lezer doen om de zaak te ondersteunen? 'Via sociale media haar of zijn eigen anticonceptieverhaal delen middels #anticonceptievooriedereen of #gratisanticonceptie. Nog belangrijker is om te kijken welke politieke partij gratis anticonceptie heeft opgenomen in het partijprogramma. Heeft jouw partij van voorkeur dit niet opgenomen in het programma, mail ze dan. Want uiteindelijk is het aan de politiek. Al winnen we de zaak, dan nog is het aan het ministerie om het te regelen.'
Tot 21 jaar wordt de anticonceptiepil vergoed uit de basisverzekering, daarna stopt de vergoeding. Hoe duur anticonceptie is, verschilt per middel: Microgynon 30, de meest gebruikte pil, kost 29,95 euro per jaar. De kosten van een spiraaltje varieert tussen de 69 euro en 150 euro. Voor het laten plaatsen door specialist of gynaecoloog betaal je ongeveer 250 euro.
ELLE gaat graag het gesprek aan over anticonceptie. Op 18 januari j.l. organiseerden wij in samenwerking met De Balie en Nijgh en van Ditmar een debatavond betreffende het onderwerp onder de noemer Your Brain on Birthcontrol: the Future of Contraception. Samen met professor Sarah E. Hill, Lilianne Ploumen, Estrella Montoya en Ineke van der Vlugt verdiepten we ons onder andere in de impact van de pil op het brein van een groot deel van de bevolking.
