Crisistijden zetten alles onder druk: onze gezondheidszorg natuurlijk, maar ook de economie en intermenselijke contacten. Dat merk je op grote schaal – denk maar aan alle opgelegde omgangsnormen in de buitenlucht – en in het klein in je eigen huis. Hoe houd je het daar gezellig? En wat doe je als de spanningen toch oplopen? We vroegen tips aan Alma Roos, psychotherapeut gespecialiseerd in relatietherapie.
We maken er het beste van
Om positief te beginnen: sociale isolatie kan ook, los van alle angsten over gezondheidsrisico’s, best fijn zijn. Geen afleiding van buitenaf, nergens om heen te gaan en eindelijk tijd voor elkaar of jezelf. Bankzitten ’s avonds is geen saaie optie meer – het is de énige optie die je hebt. Zelf probeer ik het beste te maken van onze situatie, die ook best luxe is: manlief en ik wonen met onze kleine tweelingzoons in een fijn huis. We hebben genoeg ruimte en een tuin; ik probeer daar elke dag dankbaar voor te zijn - zoals mindset-coach Maartje Derksen tipte.
Tegelijkertijd genieten we ook echt van de tijd die we nu samen met onze kinderen hebben, die blijer dan ooit zijn nu wij allebei de hele dag thuis zijn. Dit alles gezegd hebben: deze meid is ook geen zen meister. Ik ben van nature ongeduldig en onrustig; ik erger me wel eens aan mijn huisgenoten (driftbuien van peuterpubers zijn sowieso geen lolletje, helemaal niet in isolatie) en zou soms bijna behang aanschaffen om ze daarachter te plakken. Bíjna - maar wil liever geen bouwmarkt in.
Maak duidelijke afspraken
Psychotherapeut Alma Roos zit zelf ook met man en kinderen thuis. ‘Elke ochtend heb ik via video-calls consulten, ‘s middags geef ik mijn normaal schoolgaande kinderen les,’ vertelt ze. Dat is dan ook haar eerste tip: maak afspraken over je werk of andere dingen die je moet doen (eindelijk tijd voor administratie!). ‘Zorg voor een eigen werkplek: het liefst een eigen kamer, als het niet anders kan tenminste een tafel. Houd rekening met elkaar en spreek van tevoren af wie wanneer werkt. Val elkaar op die momenten ook niet lastig. Zo weet je allemaal waar je aan toe bent.’
De schijf van 7 van Dan Siegel
Neuropsycholoog Dan Siegel ontwikkelde de schijf van 7: deze zeven elementen vormen samen de dagstructuur die een mens elke dag nodig heeft. Als je de juiste balans van de onderdelen vindt, in welke volgorde dan ook, maakt dat thuiszitten aangenamer - en als je zelf tevreden bent, helpt dat je relatie ook. Maak bijvoorbeeld een schema met de schijf van 7, hang het op je koelkast en vink elke dag de onderdelen af.
Wat zijn die elementen? De eerste is reflectietijd, waarin je rustig nadenkt over hoe je je voelt. De tweede is verbindingstijd: dat kan met je partner thuis of als je een latrelatie hebt via de telefoon, of gewoon met vrienden of collega’s via Whatsapp. Alma Roos legt uit: ‘Even een bekend gezicht zien, samen lachen en iets delen is zo belangrijk. Als je een feest had gepland dat niet doorgaat: recreëer het vanuit huis samen online. Probeer het leven zoals het normaal zou zijn, digitaal door te voeren.’
Het volgende element is focustijd: concentreer je op je werk of een hobby, zoals muziek maken, tekenen of een podcast luisteren. Dan is er nog speeltijd om te lachen en lol te maken, alleen of met een ander. Vervolgens fysieke tijd: even wandelen of rennen of dansen; daar tegenover staat het zesde element, rusttijd: een moment van opladen door niets te hoeven en passief te zijn. ‘Het laatste element is slaap: dat is misschien wel het belangrijkst om te verwerken wat er allemaal overdag gebeurt. Als dat niet lukt, kun je ontspanningsoefeningen doen.’
Zorg voor ontspanmoment alleen en samen
Daarover gesproken: volgens Roos heeft elk mens momenten alleen nodig. Ga alleen in bad bijvoorbeeld, of als je niet genoeg ruimte hebt in huis: zet een koptelefoon op, doe je ogen even dicht en zonder je af. Goed voor jezelf zorgen is in stressvolle tijden heel belangrijk. ‘Daarnaast is verbonden blijven ook belangrijk. Juist nu je samen constant in huis zit, moet je daar grenzen aan stellen: hoe en wanneer ben je samen? Maak dat concreet, want elk mens heeft andere behoeftes. Het zit ook in kleine dingen, zoals eens lekkere koffie voor elkaar maken of een goede maaltijd.’
Gezond ruzie maken
En wat nou als er toch irritaties zijn? Volgens Roos zijn spanningen bijna onvermijdelijk: ‘Partners hebben vaak al bepaalde patronen; isolatie is als een snelkookpan waarin bestaande spanningen nog sneller opborrelen en escaleren. Normaal kun je je eigen weg gaan of anderen opzoeken, dat is nu lastiger. Je bent aangewezen op elkaar. Als er kinderen zijn, moet je nog meer een team vormen en beseffen dat je afhankelijk bent van elkaar. Praat met elkaar, bespreek wat je nodig hebt van de ander.’ Om ruzie te voorkomen, is het volgens de therapeut goed om nu wat meer van elkaar te accepteren. ‘Benoem het niet meteen als je je ergert aan die vieze sokken op de grond. Houd het gezellig.’
Als die onvermijdelijke ruzie toch eenmaal plaatsvindt, is dat vaak omdat een gebeurtenis of uitspraak bij de ander angsten oproept en diegene daarom heftig reageert. Roos: ‘Als mensen angstig zijn, kunnen we moeilijk nadenken. Dat denken heb we juist nodig om elkaar te begrijpen.’ Op het moment van een escalatie kun je dan ook beter elkaar even laten bijkomen: je kunt de ander dan toch niet overtuigen, of gehoord worden door hem of haar. Je lichaam heeft vervolgens zeker 20 minuten nodig om het stresshormoon te laten zakken. Achteraf kun je op de situatie reflecteren. ‘Kijk als een soort film naar je eigen conflict. Wat gebeurde er? Wat riep dat bij de ander op? Wat dacht je op dat moment? Als je je eigen patronen doorhebt, kun je daaraan werken.’
Niet te veel nieuws volgen
Tot slot: begrens wat er aan nieuws binnenkomt. Roos: ‘Constant actualiteiten volgen is heel ontregelend, ook voor kinderen. Als ouders gespannen worden, zijn kinderen dat ook. Kijk op gezette tijden het nieuws en maak tijd voor leuke dingen tussendoor. Zet even wat muziek op en dans samen of alleen.’ Via ELLE's Instagram kun je bijvoorbeeld elke avond om 19.30 uur live huiskamerconcerten van toffe artiesten volgen: kijk mee en shake it off.
Kijk voor meer informatie over Alma Roos op haar website; op de website van stichting EFT (Emotionally Focused Therapy) staat meer informatie over relatietherapie.
