'Herinner je je de eerste keer nog?' vroeg Jarvis Cocker van Pulp in 1994. Dertig jaar later is de vraag misschien niet meer relevant, maar het tijdperk blijft cruciaal.
2023 was een jaar waarin we terugkeken naar andere jaren. Tussen de warme, wazige gevoelens van het terugkijken is er veel geroezemoes geweest rondom het Y2K-tijdperk en 2007 (hallo, Saltburn), maar het zijn de jaren negentig – het decennium waarin Cocker in zijn pracht en praal verkeerde – die naar voren zijn gekomen als de nostalgische favoriet.
Het lijkt erop dat de heerschappij van het tijdperk ook in 2024 zal voortduren. Verwacht dat de heropleving van alles, van baby-T-shirts tot nerd-chique brillen, in hoog tempo zal doorgaan, terwijl originele ontwerpen van namen als Vivienne Westwood, Jean Paul Gaultier en Helmut Lang zichzelf zullen versterken als de vintage flex om aan verhalen toe te voegen. Miu Miu – een merk opgericht door Miuccia Prada in 1993 – is momenteel het coolste merk ter wereld volgens de trendanalisten van Lyst, terwijl de zeer actuele just-pants trend terug te voeren is naar een collectie uit 1995, waar grote broeken (een Mrs. Prada favoriet) werden gedragen onder transparante rokken. Ondertussen heeft de jaren negentig favoriet Diesel een onwaarschijnlijke heropleving gekend onder Glenn Martens, na jaren in de modewildernis.
Ook onze persoonlijke stijl zit vol met referenties uit de jaren negentig. Zie het haar van Christy Turlington – veerkrachtige middellange lagen – met een felle punt als de cut die je dit jaar moet hebben. Instagram-accounts gewijd aan cool girls uit de jaren negentig, waaronder Carolyn Bessette Kennedy en Winona Ryder, hebben hun volgers enorm zien stijgen. Terwijl Sofia Coppola, die deze maand weer in beeld is met haar film Priscilla, ook op het nieuwjaarsmoodboard staat, net als haar film Virgin Suicides uit 1999 (een referentie voor de lente/zomercollectie 2024 van Sandy Liang).
Cultuur is ook aan boord. Netflix' reboot van David Nicholls' One Day (waarvan het grootste deel zich afspeelt in de jaren negentig) wordt in februari uitgezonden, terwijl Gladiators deze maand terugkeren naar BBC One. Muziek kan ook een terugkeer verwachten van enkele giganten van het decennium. Green Day gaat weer op tournee, terwijl Shaznay Lewis – het brein achter de meidenband All Saints uit de jaren negentig – deze maand terug is met een single. Usher, de RnB-prins uit de jaren negentig, zal in februari optreden tijdens de halftime show van de Super Bowl.
De invloed van het decennium op nieuwe sterren laat zich ook zien – verwacht dat rave en UK Garage een soort heropleving zullen kennen dankzij samples uit de jaren negentig van PinkPantheress, die in februari op tournee gaat. De revival van de jaren negentig zal zich voortzetten via Gen Z-artiesten als Wisp en L’Rain.
Over het algemeen is onze huidige liefde voor het verleden begrijpelijk. In een wereld met een nieuws dat alleen maar gepaard lijkt te gaan met onrust, en waarin we allemaal de gevolgen van een wereldwijde pandemie te boven komen en vervolgens worden geconfronteerd met een crisis in de kosten van levensonderhoud, kan het heden beangstigend zijn. Kijken naar de cultuur en stijl van het verleden is aantrekkelijk – het biedt zowel geruststelling als een soort lichtzinnigheid. Het is eigenlijk gewoon leuk.
Onze focus op de jaren negentig is deels terug te voeren op de dertig jaar theorie rond nostalgie, die voorschrijft dat dingen er na dertig jaar interessanter gaan uitzien in plaats van alleen maar ouderwets. De jaren negentig waren ook een decennium dat opvallend rijk was aan cultuur: er was Aaliyah, Trainspotting, Tracey Emin, Nirvana, Chloë Sevigny, Lil' Kim. Mode varieerde van het goddelijke minimalisme van Martin Margiela, Helmut Lang en Jil Sander tot de popcultuurreferenties van Marc Jacobs en Miuccia Prada en genre-veranderende innovatie van Westwood en McQueen. En dan hebben we het nog niet eens over de Spice Girls, Kate Moss, Friends en de supermodellen in George Michael’s Freedom! '90-video.
Maar hoewel er veel te ontdekken valt, is dit moment uit de jaren negentig niet helemaal Gen X en hebben millennials een 'weet je dat nog?'-moment. Uit een rapport van consumententrendexperts GWI uit 2023 bleek dat 40% van Gen Z'ers nostalgisch was over het decennium, ondanks het feit dat de meerderheid van hen (maak je klaar om je oud te voelen) in die periode nog niet eens geboren was. De geboortedatum van PinkPantheress? 18 april 2001.
Als, laten we zeggen, de jaren tachtig of zestig fascinerend zijn, voelen ze ver weg, retro. We kunnen ons inleven in de jaren negentig, en het ook zien als een idee van 'wat had kunnen zijn'. Dit was het laatste decennium voordat de verspreiding van de digitale cultuur ons leven voorgoed veranderde. Voor degenen die zijn opgegroeid met DM's en FYP's als standaard, brengen de jaren negentig een zeker weemoedig gevoel met zich mee – van leven als de gemiddelde doordeweekse avond niet bestond uit drie groepschats, het kijken naar de nieuwste tv-series met ondertitels aan en half- luisteren naar een cultpodcast op 1,5 keer snelheid.
Dit was een tijdperk vóór cameratelefoons, vóór 'als je er niet over postte, gebeurde het niet,' waarin foto’s zeldzamer waren, en fotogezichten nog zeldzamer. In het derde decennium van levens die via schermen worden geleefd, is het logisch dat we terugkijken naar vervlogen tijden. Ook al waren ze – voor sommigen tenminste – al vóór ons eigen bestaan.
