Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met YSL Beauty.

Huiselijk geweld komt helaas nog steeds veel te vaak voor en Yves Saint Laurent besloot daarom vorig jaar in Nederland te gaan samenwerken met Blijf Groep, om partnergeweld tegen te gaan.

Abuse Is Not Love

Samen zetten ze zich in voor YSL's wereldwijde programma Abuse Is Not Love, waarvoor het Franse huis in verschillende landen samenwerkt met lokale organisaties die strijden tegen partnergeweld.

De eerste stap is bewustwording en YSL Beauty wil jongeren door middel van hun campagne de signalen van partnergeweld laten onderkennen. Zij doen dat met de campagne The 9 signs of abuse, waarin de negen waarschuwingssignalen van een ongezonde relatie centraal staan.

Wij spraken met Aster Hendriks, maatschappelijk werker bij de Blijf Groep en een van de trainers van de Abuse Is Not Love-lessen, om meer te weten te komen over de red flags in een relatie, wat de belangrijkste eerste stap om uit een ongezonde relatie te stappen is en hoe je anderen in een ongezonde relatie kunt helpen.

Red flags in een relatie

Wat zijn de red flags aan het begin van een relatie waarop je moet letten?

      Aster Hendriks: 'Let op de negen signalen van een ongezonde relatie. Zoals negeren, chanteren, jaloezie en controleren. Bijvoorbeeld je vriend wordt boos, omdat je niet snel genoeg reageert op zijn berichten, zodat jij je een volgende keer verplicht voelt om wel direct te reageren. Of hij belt je elke keer als je met je vriendinnen uit bent. Op deze manier kan op een langzame manier een machtsverschil ontstaan in een relatie.'

      Welke vorm van partnergeweld komt het meest voor?

              'Grofweg onderscheiden we twee vormen van partnergeweld: situationeel partnergeweld (common couple violence) en intieme terreur. Bij situationeel partnergeweld gaat het om geweld dat ontstaat uit onmacht, vaak samenhangend met stressfactoren, zoals schulden of werkeloosheid. Dit zorgt voor spanningen tussen partners, die ontaarden in geweldspatronen die steeds weer terugkeren. Intieme terreur is een ernstige vorm van partnergeweld die gekenmerkt wordt door een patroon van controle en dwang. Dit kan zich uiten in het isoleren, vernederen en intimideren van de partner tot ernstig fysiek en seksueel geweld. Ook kan het gaan om controle van de financiën en dreigementen.

              Uit onderzoek blijkt dat het in de meeste gevallen van huiselijk geweld om situationeel partnergeweld gaat. Dit zien we ook bij Blijf Groep terug in de praktijk.'

              Waar vergissen mensen zich het meest in bij partnergeweld?

                'De meest gestelde vraag bij partnergeweld is "Waarom ga je niet weg?’". Dit is echter niet zo makkelijk als het lijkt. In een ongezonde relatie wordt het slachtoffer steeds afhankelijker van degene die het geweld pleegt. Daarom krijgt zij steeds meer het idee dat ze niet weg kan.

                Ook is er sprake van de cirkel van geweld.

                • Honeymoonfase: de eerste fase waarin alles goed en fijn is, waarom je op elkaar verliefd geworden bent;
                • Fase van spanningsopbouw: Er ontstaat spanning en irritatie in de relatie die steeds groter wordt. De ene partner gaat zich uit voorzorg aanpassen aan de ander, die daardoor nog meer geïrriteerd raakt en/of nog meer controle willen uitoefenen;
                • Fase van uitbarsting: De spanningen escaleren in verbaal-, emotioneel of fysiek-geweld (woede, ruzie, schreeuwen, bedreigen);
                • Verzoeningsfase: Degene die het geweld heeft gepleegd heeft oprecht spijt, wil het goed maken en belooft beterschap. Degene die mishandeld is, zoekt een deel van de schuld bij zichzelf ("Ik had hem ook niet zo boos moeten maken") en bagatelliseert het geweld ("Zo erg was het niet"). Ook denkt zij aan de honeymoonfase."We hebben het ook zo leuk samen, we hebben zulke fijne kinderen, ik wil en kan niet alleen zijn en onze relatie is ook heel fijn".

                Daarna begint de cirkel weer opnieuw. We zien echter dat de cirkel van geweld steeds sneller wordt doorlopen. Waar het in eerste instantie wel een jaar kan duren om hem te doorlopen, wordt na verloop van tijd de honeymoonfase steeds korter en wordt het geweld in de fase van uitbarsting steeds heftiger.'

                Wat is de belangrijkste eerste stap om uit een ongezonde relatie te stappen?

                  'Zoek je familie en vrienden op. Doordat mensen die zelf in een ongezonde relatie zitten, vaak niet inzien hoe hen relatie in elkaar zit, is het heel belangrijk om als vrienden en vriendinnen met elkaar te blijven praten over elkaars relatie. Op deze manier kun je met elkaar bespreken wat je wel en niet gezond en oké vindt en afstand nemen van de situatie om vervolgens na te denken wat je wilt met je relatie. Een relatie verbreken is eng, omdat het nieuw en onbekend is. Dat is het voor iedereen, maar vraag je familie en vrienden om hulp om je te steunen.'

                  Wat kun je als vrienden/familie doen als je ziet dat iemand van wie je houdt in een ongezonde relatie zit?

                    'Blijf praten met degene van wie je houdt die in een ongezonde relatie zit. Benoem de feiten en de signalen die je herkent (je kunt bijvoorbeeld met elkaar de 9 signs of abuse bepreken aan de hand van de folder). Geef geen advies of oordeel, maar bied allereerst een luisterend oor. Vervolgens kun je vragen wat iemand zou willen in een relatie en of de eigen relatie daar nu aan voldoet. Benoem dat je vriend/vriendin/familielid het waard is om een gezonde relatie te hebben.

                    Maar luister vooral naar je vriend of vriendin en probeer samen te kijken wat hij of zij nodig heeft en wat jij voor hem of haar kunt betekenen. Soms is alleen luisteren voor dat moment al genoeg, zodat iemand zijn verhaal kan doen en van een afstand naar zijn/haar situatie kan kijken. Je hoeft niet meteen met een oplossing te komen.'

                    Wat zijn de belangrijkste tekenen dat je in een ongezonde relatie zit?

                      'Dat zijn de negen signalen van een ongezonde relatie, zoals ze voorkomen in de campagne The 9 signs of abuse: negeren, chantage, vernedering, manipulatie, jaloezie, controle, inbreuk in je leven, isolatie, intimidatie. Het begint vaak klein, bijvoorbeeld dat je vriend het niet leuk vindt dat je stap gaat met je vriendinnen, maar kan snel verergeren – je vriend checkt je telefoon en weet altijd waar je bent.'

                      De focus ligt vaak erg op wat vrouwen kunnen doen om niet in een ongezonde relatie te zitten en wat ze moeten doen om er weer uit te stappen, maar moet de focus niet in eerste instantie liggen op hoe we zorgen dat mannen dit gedrag niet gaan vertonen in een relatie?

                        'Het is niet zo dat het slachtoffer in een ongezonde relatie altijd de vrouw is en de dader altijd de man. Het kan wel degelijk voorkomen dat de vrouw degene is die het geweld pleegt en de man degene is die het geweld ontvangt. Over het algemeen zijn vrouwen echter inderdaad vaker slachtoffer van structureel partnergeweld dan mannen.

                        Maar los daarvan is dit zeker een punt. Daar proberen we met deze campagne ook aan bij te dragen door aan te geven dat er grenzen zijn in een relatie en dat gedrag dat daar overheen gaat niet oké is. Ook in de hulpverlening proberen we die slag te maken. We bieden bij Blijf Groep al hulp aan alle betrokkenen bij het geweld, inclusief de pleger, maar willen de komende jaren de hulpverlening aan plegers verder ontwikkelen. We geven al ondersteuning aan mensen die merken dat zij een ongezonde relatie hebben en graag willen leren op een gezonde manier te communiceren zonder geweld. Ook willen we supportgroepen gaan bieden waar plegers van geweld zaken kunnen bespreken als "Hoe kun je je emoties reguleren?" en "Hoe bespreek je onderwerpen en zaken waar je het niet over eens bent in je relatie?"'

                        Blijf Groep

                        Blijf Groep werd bijna vijftig jaar geleden onder de naam 'blijf-van-mijn-lijf'-huis opgericht in Amsterdam. Destijds werd het nog gerund door vrouwen die zelf met partnergeweld te maken hebben gehad. Nu is het tevens een toevluchtsoord voor iedereen die te maken heeft met partnergeweld: van mannen tot vrouwen en kinderen.

                        Contact opnemen met de Blijf Groep kan trouwens niet alleen bij intimidatie, maar ook als je je ergens niet fijn bij voelt of als je denkt dat het de verkeerde kant op gaat. Maar ook als je zorgen maakt om een vriend of vriendin of als je ziet dat je ouders in een ongezonde relatie zitten, kun je bij ze terecht.