In Mentorles vragen we oprichters, besluitvormers, spinnen-in-het-web en andere vrouwen die in hun werk aan belangrijke knoppen zitten of vakinhoudelijke invloed hebben, hoe ze hun werk doen.

Jolanda Beyer (49) is zakelijk directeur van Amsterdams cultureel podium De Balie. Ze studeerde international business studies aan de HEAO en werkte als de financiële vrouw van Oerol. In 1997 richtte ze haar eigen bureau Admania op, dat financieel advies en interim management biedt. Vijftien jaar later belandde ze als zakelijk directeur bij De Balie; in dienst. Ze veranderde er twee jaar geleden oa het partnerverlof; in plaats van een paar dagen, krijgen partners bij De Balie nu een maand vrij na de geboorte van hun kind. Ze woont in Haarlem met haar man en haar twee jongste dochters.

Over de gemiddelde ochtend ‘Om 7.00 uur gaat de wekker, dan rolt mijn man of ik eruit, afhankelijk van wie er als laatste in ging de vorige nacht. Diegene zet dan koffie voor ons allebei, dan doen we de gordijnen open – en met een beetje mazzel de deur naar de tuin – en nemen we samen de dag door. Als we zin hebben, doen we daarna nog samen buikspieroefeningen, maar dat kent pieken en dalen – we zitten nu in een piek. Dan komt er een kind voorbij dat de deur uit vliegt naar school en het liefst heeft dat we zo min mogelijk tegen haar praten, en dan gaan we op de fiets naar het station. Hij werkt in Rotterdam, ik neem de trein naar Amsterdam, waar ik rond 9.15 uur bij De Balie aan kom, en dan begin ik het liefst met een rondje waarin ik iedereen even gedag zeg.’

Over de keuze om partners een maand verlof te geven ‘Ik zag dat jonge ouders na de geboorte van een kindje veel te snel weer gaan werken, om soms zelfs uiteindelijk van vermoeidheid in huilen uit te barsten. Het is ook geen doen. Daarom hebben we bij De Balie, ook naar aanleiding van een programma dat we hier hielden over ouderschapsverlof en de verdeling van zorg en werk, het verlof voor partners verruimd naar een maand, in plaats van de twee dagen die gangbaar waren. Dat verruimde verlof heeft vaak ook een positief effect op de moeder; vaak zie je dat de moeder in de eerste maanden veel meer bij het kindje is en daardoor routines in het zorgen opbouwt, die nog jarenlang bepalend zijn voor de verdeling van de zorg binnen een gezin. Door de andere ouder de ruimte te geven al vanaf het begin een eigen aandeel in de zorg op zich te nemen, geef je ouders een betere kans op een gelijkwaardige verdeling. Het is overigens niet alleen een filantropische actie: een blije, uitgeruste werknemer die beter in balans is, is veel meer waard dan iemand die op zijn tandvlees loopt.’

Over het grootste misverstand over haar werk ‘Men kan nog weleens denken dat een zakelijk directeur zich alleen met cijfertjes en geld bezighoudt en alleen maar in Excel-sheets zit. Dat is niet zo; ik ben veel vaker inhoudelijk bezig, want de cijfertjes gaan uiteindelijk over de programma’s die we maken en die inhoud is telkens leidend. Ik doe het natuurlijk wel, die spreadsheets maken, en vaak gaat dat allemaal veel te snel voor mensen, haha. Maar de basis is: wat gaan we maken, waarom willen we het maken en met wie gaan we dat doen? Pas dan ga je zoeken naar waar het geld vandaan moet komen.’

Over de dingen die ze bij De Balie heeft veranderd ‘Toen ik hier kwam, vond ik twee dingen belangrijk. De eerste was inkomstenverbreding – ik had ook een briefje met dat woord aan mijn computer hangen. Het tweede was dat ik de “eilanden” binnen het bedrijf wilde laten verdwijnen, dat er één De Balie is en de mensen dat ook zo voelen, van de keuken tot en met “kantoor”. We hebben nu ook jaarlijks de Eilandraad, een bijeenkomst waarbij we beginnen vanuit het idee: als ik jouw baan had, dan zou ik… Het leukste was toen we een ochtend allemaal van baan wisselden, waardoor de mensen van kantoor achter de bar stonden en het keukenpersoneel moest nadenken over wat voor programma’s er moesten worden gemaakt. Daar leer je enorm veel van, en je krijgt ook meer respect en nieuwsgierigheid naar elkaars werk. Die omzet die ochtend was natuurlijk niet de beste, maar dat is het op de lange termijn helemaal waard.’

Over wat ze in haar vak onderschat vindt ‘Menselijk kapitaal. Personeel is zo belangrijk, in alles wat je doet, dus je moet zorgen dat je personeel zich veilig en thuis voelt, zeker in de culturele sector. En het hele systeem van freelancen wordt misschien overschat – het flexibele aspect daarvan. Want voor die flexibiliteit betaal je ook een prijs. Ik geloof dat je een heel andere betrokkenheid hebt bij je werk als je in vaste dienst bent, dan wanneer je freelancer bent. Als vaste medewerker ben je een structureel onderdeel van de club, je bent connected in het team De Balie. Als freelancer kun je cherrypicken, bij wijze van spreken, en afstand nemen van onderdelen in het bedrijf als je daar zin in hebt. Ik doe het zo: als iemand een jaar hier werkt en ik denk, deze wil ik echt houden, dan bied ik gewoon een vast contract aan.’

Over hoe ze haar mailbox schoon houdt ‘Dat is heel makkelijk, ik werk alles meteen weg. Ik zit ’s ochtends twintig minuten in de trein van Haarlem naar Amsterdam, dan doe ik altijd mijn mail. Als het dingen zijn die ik niet direct kan doen, sla ik ze in mijn hoofd op voor later die dag, en probeer ik ze dan direct af te handelen. Ik werk niet met to do-lijstjes of actiepunten, want daar ga ik dan juist over nadenken. Als je iets parkeert, blijf je ermee bezig, ik kan zelfs ’s avonds als ik wil slapen dan nog blijven mailen. Ik probeer dus niet alleen een clean desk policy op mijn bureau te houden, maar ook voor mijn hoofd en de taken die ik moet doen.’

Over hoe ze over geld denkt ‘Mijn vader was bankier. Ik hielp al op jonge leeftijd met de kas tellen, stapeltjes briefjes ging ik dan door. Ik weet niet of ik dit eigenlijk mag zeggen, maar vooruit. Hoe dan ook, lange tijd was geld niets meer dan papiertjes voor me, iets dat moet kloppen als je het telt. Het werd pas geld toen ik bij Oerol werkte en er opeens een verschil was van 10.000 gulden. Ik dacht: f*ck. Later bleek dat ik gewoon ergens een minnetje verkeerd had gezet, maar ik merkte toen wel: geld wordt echt geld als je er te weinig van hebt. Verder probeer ik mijn werknemers altijd te stimuleren na te denken over wat ze waard zijn. Dat vergeten we nog weleens. We denken eerder – en ja, vrouwen vaker dan mannen – dat we automatisch krijgen wat we verdienen en dat het genoeg is als je er prima van kunt leven. Maar om je waarde te bepalen moet je ook kijken naar: klopt het in de benchmark, in de context van mijn vak en mijn verantwoordelijkheden ten opzichte van anderen in de organisatie? En ja, soms moet je eerst zelf vragen, voordat je krijgt wat je verdient.’

Over moeder zijn en werken ‘Ik heb verschillende rollen in mijn leven, en een van de leukste vind ik het moeder-zijn. Ik heb wel losgelaten dat een goede moeder zijn zit in het zoveel mogelijk uren fysiek aanwezig zijn bij mijn kinderen. Dat is niet zo, en je doet jezelf tekort als je daarin gelooft. Een coach leerde me ook dat je niets hebt aan het schuldgevoel dat je als werkende moeder kunt voelen; naar je kinderen toe als je op je werk bent, en naar je werk als je bij je kinderen bent. Ik ben goed in wilsbesluit, dus sinds ik heb besloten om dat schuldgevoel – waar niemand baat bij heeft – niet meer bij me te dragen, heb ik daar geen last meer van.’

Over hoe ze grote beslissingen maakt ‘Wat is een grote beslissing? Ik denk dat ik meer geloof in alle soorten beslissingen, dat iedere beslissing ertoe doet, ook de kleine. Want veel kleine beslissingen op dagelijkse basis leiden uiteindelijk tot een grote uitkomst.’

Over haar belangrijke mentors ‘Dat zijn er meer geweest. De eerste is Joop Mulder, oprichter van Oerol. Hij was niet per se een goede leider, maar wel een visionair, die me heeft geleerd dat je echt voor iets moet gaan als je erin gelooft, ook als dat betekent dat je jezelf daarvoor opzij moet zetten of juist er helemaal in moet gooien. En dat het daarin niet om jou als persoon gaat, maar om het werk dat je verzet. Bij De Balie voelt het ook niet alsof De Balie nu “van mij” is, meer: ik mag even de fakkel dragen. De Balie bestaat over honderd jaar nog steeds, en dan heb ik daar een stukje aan mogen bijdragen. Mijn vorige leidinggevende, Henriette van Bussel, heeft me ook veel gebracht. Zij zei: wat zit je nou achter je computer voorover gedoken? Zij zag dat ik een natuurlijk leiderschap heb en door haar heb ik die stap naar leidinggeven ook durven maken.’

Over welke zin haar heeft beïnvloedt ‘Diezelfde vrouw zei weleens tegen me: “Als je geen bagger schijt, dan leer je niks.” Waarmee ze bedoelt: als je nooit op je bek wil gaan, kom je geen steek verder. Op Oerol startte ik als een Spaanse tolk voor Semola, een Spaanse theatergroep. Nu kan ik best redelijk Spaans, maar “meeuwenkolonie” en “achtkoppige schroef” behoorden niet tot mijn vocabulaire. Maar het ging helemaal goed. Sindsdien stap ik ook in achtbanen, die ik soms doodeng vind, in de wetenschap dat ik er vast ook weer uit kom.’