Sophie van Gool is oprichter van Salaristijger, presentator van de podcast I’m Speaking en schreef onlangs het boek Waarom vrouwen minder verdienen en wat we daaraan kunnen doen. Zij ziet een verband tussen de slechtere financiële positie van vrouwen en hun kwetsbaarheid wat betreft grensoverschrijdend gedrag. Woensdag 9 maart is zij keynote speaker op het event van De Balie, ELLE en Business Contact genaamd De loonkloof kan dicht, waar we samen met Van Gool en een panel met (ervarings)deskundigen oplossingen aandragen om anno 2022 die loonkloof eindelijk te dichten.

Machtsongelijkheid is een van de oorzaken van grensoverschrijdend gedrag tegen vrouwen, lezen we in je boek. Hoe zit dat precies?

‘Ongelijkheid maakt vrouwen kwetsbaar. Op de werkvloer maar ook in hun persoonlijke leven. Vrouwen die financieel afhankelijk zijn en in een gewelddadige relatie zitten, kunnen daar bijvoorbeeld moeilijker aan ontsnappen. Ze willen misschien wel weg, maar kunnen niet, want waar gaan ze wonen, hoe komen ze rond? Dus financieel afhankelijk zijn maakt je kwetsbaar.

Op de werkvloer zie je ook hoe afhankelijkheid je kwetsbaar kan maken, kijk maar naar de gebeurtenissen rondom The Voice en Ajax. Seksueel grensoverschrijdend gedrag komt overal voor, maar er zijn een paar risicofactoren. Als er een sterke afhankelijkheid is van een paar mensen, of als er heel scheve machtsverhoudingen zijn, dan neemt het risico op ontoelaatbaar gedrag toe. Als mensen zich onaantastbaar wanen of weinig tegenspraak krijgen, kunnen ze rare dingen gaan doen.’

En wat heeft machtsongelijkheid met de loonkloof te maken?

‘Doordat mannen doorgaans in hogere posities werken – er zijn in Nederland meer directeuren die Peter heten dan dat er vrouwelijke directeuren zijn – is er ook een groot verschil in beloning tussen mannen en vrouwen. Mannen krijgen jaarlijks gemiddeld 38 procent meer op hun bankrekening bijgeschreven dan vrouwen. Dat komt omdat veel vrouwen in deeltijd werken, omdat ze minder vaak hoge posities bekleden, en ook doordat ‘vrouwenberoepen’ relatief weinig betalen. Maar ook als vrouwen hetzelfde werk doen als mannen is het verschil nog steeds 6 procent.

Dat we nu meer stilstaan bij alle vormen van machtsongelijkheid is goed voor de emancipatie. Ik spreek heel veel vrouwen die ineens beseffen dat er in hun werkzame leven ook veel is voorgevallen wat niet oké is. Vroeger schoven ze dat makkelijker aan de kant, zo van: het hoort erbij. Nu zien ze eerder het verband tussen het gebrek aan vrouwen aan de top, het verschil in beloning en machtsmisbruik.’

Bij een scheiding gaan vrouwen er qua koopkracht 25 tot 30 procent op achteruit en mannen slechts 0,2 procent. Hoe kan dat?

‘Omdat vrouwen vaak al minder verdienen denken stellen dat het beter is als zij dan minder gaat werken als er kinderen komen. Doordat het inkomen van de ex-partner wegvalt en hij meestal meer verdient, gaan vrouwen erop achteruit. Daarnaast nemen vrouwen het vaakst de eventuele kinderen in huis. Daardoor gaan vrouwen er vaak zo hard op achteruit.

Dat heeft ook te maken met onze traditionele kijk op werk en geld verdienen. Ik hoor veel mannen zeggen: mijn vrouw werkt alleen om de kinderopvang te betalen. Dan denk ik: en waar werk jij dan voor? Dat kind is toch van jullie samen? Maar kennelijk hebben mensen nog steeds dat idee dat mannen werken voor de belangrijke zaken en vrouwen voor de extraatjes. En als haar salaris net iets meer is dan de kosten van de kinderopvang, dan kan ze er net zo goed mee stoppen. Terwijl mensen zich niet realiseren dat als de een thuisblijft en meer in en rond het huis doet, de ander meer tijd heeft om te werken en door te groeien en dus meer kan gaan verdienen.’

Wat zou de oplossing zijn?

‘Ik denk dat het tijd is dat mannen echt emanciperen. Als mannen een dagje voor de kinderen zorgen krijgen ze alle lof en complimenten. En de rest van de tijd krijgen ze de ruimte om aan hun carrière te werken. Vrouwen kunnen zich vaker afvragen: ben ik wel financieel onafhankelijk? Zou ik het ook in mijn eentje kunnen redden? Je hoeft niet alles precies zo te doen als je nu doet, maar vraag je af of je niet te afhankelijk van het inkomen van je partner. Ik vind niet dat iedereen per se fulltime moet werken, of financieel onafhankelijk moet zijn, maar je moet je wel bewust zijn van de gevolgen als je dat niet bent.’

Hoe zorgen we dat mannen echt emanciperen?

‘Ten eerste: een betere verlofregeling. En dan moeten mannen verplicht worden die op te nemen, want anders doen ze het niet, is uit onderzoek gebleken. Uit Scandinavië weten we dat als mannen verplicht verlof krijgen, ze ook zien hoeveel tijd het kost, zo’n baby, en dat je er zeker het eerste jaar weinig bij kan doen als je thuis bent. Dat zorgt voor meer begrip en gelijkwaardigheid in de relatie en voor een betere band tussen vader en kind. Ook doorbreek je daarmee de standaardrolverdeling.

Ten tweede moeten we de beroepen waarin veel vrouwen werken beter gaan betalen, want dat zorgt voor meer financieel onafhankelijke vrouwen. Werkgevers moeten beter controleren op de loonkloof en zorgen dat meer vrouwen doorgroeien naar hogere en dus beter betaalde posities. De politiek moet ook ingrijpen anders verandert er nooit wat.’

Meer weten? Omtrent Internationale Vrouwendag organiseert ELLE op woensdag 9 maart samen met De Balie een discussie-avond over de loonkloof. Lees hier alles over het evenement.