Weinig onderwerpen die zo veel heftige reacties uitlokken als borstvoeding. Van de zotte eigenlijk, want weinig dingen zíjn zo natuurlijk als borstvoeden. Deze week was het weer bal: KLM gaf aan moeders te kunnen verzoeken zich te bedekken als andere passagiers zich er niet fijn bij voelen en Twitter ontplofte als een op knappen staande tiet.
Wie zijn er nu beledigd?
Het begon allemaal afgelopen zondag met een verhaal op Facebook van de Amerikaanse Shelby Angel, waarin ze alle borstvoedende moeders oproept nooit meer met KLM te vliegen, maar een maatschappij 'that will respect bodily autonomy and a right to take care of our children the best way we know how'. De moeder schreef dat ze vorige maand van San Francisco naar Amsterdam vloog met haar dochter van één. Toen ze haar de borst gaf, vroeg een stewardess haar zich te bedekken met een dekentje. Angel wilde dit niet, omdat haar dochter dan net zo erg van slag zou raken als wanneer ze haar helemaal niet zou voeden. De stewardess waarschuwde haar vervolgens dat als iemand zou klagen, ze dat zelf op zou moeten lossen. Angel:
'No one complained. On any of the flights I took with my daughter. Actually, no one has ever complained to me about breastfeeding in public. Except this flight attendant. The rest of this flight, that flight attendant would not so much as look me in the eyes. I felt extremely uncomfortable and disrespected.'
Eenmaal thuis diende Angel een klacht in bij KLM. De reactie van de vliegmaatschappij zou zijn geweest dat ze andere culturen moest respecteren en dat het handelen van de stewardess in lijn was met het KLM-protocol.
'So instead of standing up for and protecting breastfeeding mothers and our children, already under the duress faced by flying with our young children, KLM would rather hold up antiquated values that shame women's bodies.'
Na de internationale ophef over dit Facebookbericht, reageerde KLM op Twitter: 'Het geven van borstvoeding aan boord is toegestaan. Om ervoor te zorgen dat al onze passagiers van alle achtergronden zich comfortabel voelen kunnen we een moeder vragen om zichzelf te bedekken tijdens het geven van borstvoeding, mochten andere passagiers zich hierdoor beledigd voelen.'
Bedekken is de oplossing
Grappig, of eigenlijk treurig, genoeg, waren door die reactie van KLM juist velen beledigd. Op Twitter regende het negatieve reacties. De strekking: het is belachelijk dat vrouwen zich moeten bedekken voor iets wat zo mooi en natuurlijk is, wie er problemen mee heeft kijkt maar weg of doet zelf een dekentje over zijn of haar hoofd. Overigens was er in 2006 een soortgelijke rel toen een moeder tijdens een Delta Airlines-vlucht werd gevraagd zich te bedekken, ze weigerde en de hele familie werd van boord gezet. Toentertijd zorgde dit voor demonstraties; benieuwd of deze KLM-rel nog een staartje krijgt.
Zoals gezegd roept dit onderwerp altijd veel emoties op (ook bij mij, daarover zo meer). Eerst even de feiten. De officiële voedingsrichtlijn van de consultatiebureaus van de Inspectie voor de Gezondheidszorg stelt: 'Tot de leeftijd van ongeveer zes maanden heeft het kind over het algemeen geen andere voeding nodig dan moedermelk. Daarna kan de borstvoeding, gecombineerd met andere voedingsmiddelen, doorgaan zolang moeder en kind dat prettig vinden.' De World Health Organisation (WHO) en Unicef raden aan om twee jaar borstvoeding te geven.
Mijn eigen ervaring is dat borstvoeding door alle instanties waar je als toekomstige en jonge moeder mee te maken krijgt, overduidelijk - soms zelfs dwingend - wordt gestimuleerd. Gynaecologen, verloskundigen, kraamverzorgers, verpleegkundigen, het consultatiebureau, andere moeders: allemaal erop gebrand dat je borstvoeding geeft. Dat lukt niet iedereen makkelijk. In mijn geval kostte het zelfs onwijs veel tijd, geld, tranen en bloed - maar ik wilde per se dat het zou lukken. Voor mijn tweeling, maar misschien ook wel voor mezelf. Niet borstvoeden voelt bijna als falen. Ik kan over deze mindfuck boeken schrijven, maar kern van het verhaal: borstvoeden wordt opgelegd als de norm, daarvan afwijken stuit vaak op onbegrip.
Andere achtergronden of achterhaalde waarden
Hoe frappant is het dan dat als dat borstvoeden eenmaal lukt, je buitenshuis op onbegrip stuit als je wél voedt. Voor de duidelijkheid: in Nederland is het toegestaan borstvoeding te geven in publieke ruimtes. Op werkplekken mag het geweigerd worden, maar dan moet er wel een afgeschermde ruimte zijn voor voeden. In horeca en winkels mogen eigenaren zelf protocol vormen. Dat betekent niet dat je je als borstvoedende moeder altijd welkom voelt. Zelf heb ik gelukkig nooit ervaren dat iemand me vroeg me te bedekken - niet in horeca, musea, of het park - maar ik ken de verhalen van anderen. Wat ik wel heb ervaren zijn starende mensen als ik voedde in een café, opvallend genoeg vooral dames op leeftijd. Dat mensen van andere achtergronden, zoals KLM stelt, met antiqued values volgens Shelby Angel, zich oncomfortabel voelen bij het zien van voeden, heb ik nooit gemerkt.
Dat betekent natuurlijk niet dat KLM geen punt heeft: er zullen mensen zijn die - om wat voor reden dan ook - aanstoot nemen aan het zien van een voedende vrouw. Net zoals er passagiers zullen zijn die geen blote vrouwenbenen willen zien - zoals iemand in de reacties bij onderstaande KLM-post gekscherend aangeeft. De vraag is alleen: wie bescherm je in zo'n situatie? KLM kiest ervoor de beledigde partij tegemoet te komen. Een op zijn minst discutabele keuze, lijkt mij. Misschien zelfs wel beledigend voor een moeder, die heel veel moeite doet om überhaupt te kunnen voeden en - zoals Angel stelt - al gestrest is omdat ze met een jong kind vliegt. (Geloof me, geen lolletje.)
Mantel der liefde in plaats van dekentje
Zoals gezegd is er weinig zo natuurlijk als borstvoeden - sterker nog: het wordt overal aangeraden dat je als vrouw je kind zo voedt. Dat mensen dat dan niet willen zien kan ik met alle empathie van de wereld alleen begrijpen als dit zou betekenen dat je een compleet naakte borst ziet. Niet iedereen wil dit nee, vaker zien we dat, zeker in een afgesloten ruimte als een vliegtuig, mensen zich storen aan zogenaamd 'onfatsoenlijk' vertoon (lees hier over de ophef om de vrouw die onlangs werd geweigerd om haar 'ongepaste outfit'). En we weten ook allemaal dat sommigen aanstoot nemen aan vrouwentepels - niet aan mannentepels, al is dat weer een ander verhaal - denk aan de richtlijnen van Instagram, waar overigens #normalizebreastfeeding al tijden trending is, net als #freethenipple.
Maar guess what: je zíet amper iets van de blote moeder bij voeden, al zeker geen tepel, want er zit een kinderhoofd voor dat dikwijls groter is dan de borst. We hebben niet allemaal bloemkolen natuurlijk. Daarnaast zijn er veel vrouwen die zichzelf automatisch bedekken met een doek of sjaal, voor hun eigen comfort en dat van hun kind. Maar ook al zie je een stukje borst, wat je ook ziet in laag uitgesneden tops, dan kun je als volwassen mens dat zich daaraan stoort toch wegkijken? Of, zoals iemand suggereert, zelf een dekentje over je hoofd doen? Voor sommige baby's is dit laatste onprettig, die krijgen dan amper lucht terwijl het een kleintje al heel veel energie kost om te drinken. Trouwens, als je als passagier toch egoïstisch denkt: geloof me, je wil liever een tevreden gevoed kind aan boord dat een hongerige zuigeling.
Mijn vreedzame oplossing zou zijn: geen dekentjes, over niemand niet. Bedek alles liever met de mantel der liefde en benader elkaar met wat meer compassie en empathie. Vul niks voor elkaar in. Stewardess: waarom een vrouw preventief vragen zich te bedekken? That sucks. Wacht af of er iemand echt klaagt en praat er dan met elkaar over. Het poldermodel, daar zijn wij Nederlanders toch zo goed in? Aan eventuele geïrriteerde passagiers: keer je hoofd af of kijk zo'n slechte film aan boord, dan zie je die doodenge borsten ook niet. En tot slot aan onszelf, de moeders: voed vooral waar, hoe en wanneer jij en je kind dat willen. Het welzijn van je kleine is natuurlijk belangrijker dan mensen die zich hieraan storen, eventueel kun je er na commentaar voor kiezen je lichaam een beetje af te wenden. Voor iedereen: laten we een beetje liever voor elkaar zijn in deze wereld. Dat is pas écht natuurlijk.
