'Geen babyshower maar een Mother's Blessing,' kopte Het Parool eerder deze week. Het artikel beschrijft de nieuwste trend: een ritueel waarbij een aanstaande moeder door vriendinnen als koningin wordt behandeld. Het past allemaal binnen de ontwikkeling – of nee: obsessie – om de zwangerschap en bevalling zo sereen, positief en vooral 'natuurlijk' mogelijk te laten verlopen. Maar wat nou als je daar geen behoefte aan hebt? Of als het niet lukt?

De obsessie met natuurlijk zwanger zijn en bevallen

Eerst even met de billen bloot: ik beviel ruim twee jaar geleden noodgedwongen met een keizersnede van mijn tweeling. Over die traumatische ervaring kun je in deze eerdere column alles lezen, maar samenvattend: als mijn zoons niet zulke dwarsliggers waren, had ik ze graag via het 'onderkantje' – zoals verloskundigen die uitgang noemen – de wereld in geholpen, maar het was gewoon geen optie. Ik schreef dan wel een geboorteplan met daarin de wens in bad te liggen en meer gewauwel over geurkaarsen en sfeerlichten, uiteindelijk beviel ik in keihard operatiekamerlicht, op een ijskoud bed, platgespoten met een ruggenprik en lachgas, knetterstoned van twee gezonde jongens.

Misschien dat ik door deze ervaring, die ik dankzij traumatherapie nu makkelijk kan delen, wat kribbig ben als ik verhalen hoor en lees van vrouwen die wél in utter bliss bevielen en het 'de mooiste ervaring' van hun leven noemen. Ja, misschien ben ik wel jaloers. Dat is echter niet de reden om dit stuk te schrijven: ik ben gezond en gelukkig met mijn kinderen en kan nu zelfs met vreugde terugkijken op mijn bevalling en – ook niet altijd leuke – kraamtijd in het ziekenhuis. Wat me nu zorgen baart, is dat er een nieuwe stroming in ons land opkomt, gepropagandeerd door allerlei (semi-)professionals, die geobsedeerd lijkt met zogenaamde 'natuurlijke' zwangerschappen en bevallingen.

Bevallen in bad, Mother's Blessing, borstvoeding

Eerst even terug naar die Mother's Blessing. Deze ceremonie is volgens Het Parool 'gebaseerd op de traditie "Blessing Way" van de Noord-Amerikaanse Navajo-indianen, maar dan verwesterd'. De krant koppelt dit aan 'het ingedaalde ­besef van het belang van duurzaamheid en de behoefte aan mentale steun'. Om met dat laatste te beginnen: een prachtige ontwikkeling, echt. We moeten op een duurzamere manier naar onszelf en de wereld kijken, en support – zeker voor vrouwen onderling – is altijd fijn. De dwarsfluitmuziek en vriendinnen (de 'tribe') die een zwangere (de 'koningin') masseren en voor haar een bloemenkroon knutselen – daar zou ik echter vriendelijk voor bedanken. De schapenvellen, barnsteenkralen en vooral die verwijzing naar de Navajo vind ik rieken naar culturele toe-eigining en onnodig, maar ook dat kan aan mij liggen.

Voor de duidelijkheid: iedereen moet natuurlijk zelf weten met wat voor ceremonies en rituelen hij of zij zich omringt – ik snap het troostende en motiverende effect ervan, in allerlei stadia in het leven. Het gaat mij even om het grotere plaatje: die zweem van spiritualiteit omtrent de zwangerschap en bevalling waardoor je bijna als vrouw niet meer durft te zeggen dat je daar geen behoefte aan hebt. Mijn eigen houding daarin is ambivalent, geef ik toe. Ik wilde wel die serene bevalling, maar kon hem niet krijgen. Ik deed wel pre- én postnatale yoga, maar haakte tijdens lessen af omdat mijn tweelingbuik gewoon te groot was. En ik gaf wel borstvoeding, maar de eerste maanden vooral omdat ik het gevoel had dat dat moest als ik het beste voorhad met de baby's: want alleen melk uit de borst zou mijn jongens groot en gezond maken, als ik alle professionals om me heen moest geloven.

Wat als het niet lukt?

Vooral over dat laatste onderwerp mogen we het wat mij betreft nóg meer hebben. Afgelopen zaterdag stond ook in Het Parool een steengoede column van Roos Schlikker, als reactie op het recente, veelbesproken artikel in de Volkskrant – 'Een vaginale bevalling is gewoon niet voor alle vrouwen geschikt' –, waarover zo meer. Schlikker vertelt hoe ze na haar bevalling een 'joekel van een borstontsteking' had en het advies van een lactatiekundige (een borstvoeding-expert) kreeg om kool in haar beha te doen. Pas na een week koorts en 'het halve groenteschap op haar jopen' kwam ze erachter dat er ook antibiotica bestaan die je tijdens borstvoeding kunt slikken.

Ongeveer hetzelfde gebeurde mij vlak na de bevalling. Nog vol hormonen en met een kapot lichaam zette ik alles op alles om borstvoeding te kunnen geven aan de tweeling. Borstontstekingen masseerde ik weg en dag- en nacht kolfde ik, vooral ook omdat ik het gevoel (nee: de opgelegde overtuiging) had dat borstvoeden erbij hoort als je het beste voor je kinderen wil. Waarom was er toen niemand die zei dat het veel belangrijker was dat ik mijn eigen lijf zou voeden en laten herstellen? Dat zou pas echt beter voor mijn kinderen zijn geweest. Gelukkig had ik later een onwijs lieve, realistische lactatiekundige die me wel nuchter hielp (en lukte het voeden na weken ploeteren alsnog), maar hallo: hele generaties zijn gewoon groot geworden op 'kunst'voeding. Zo kunstig (of nep) is dat niet. Houd eens op met te doen alsof alleen borstvoeding goed genoeg is. Vergeet trouwens ook niet de enorme impact op je lijf en dagelijks leven, want even een paar uur de deur uit is er niet bij: je lichaam en schema staat compleet in dienst van de baby. (Lees verder hierover in bijvoorbeeld dit artikel van Loes Reijmer.)

Vaginaal bevallen of keizersnede: wat is natuurlijk?

Dan nog even over dat artikel in de Volkskrant over vaginaal bevallen. Gynaecoloog Bas Veersema bevraagt daarin het verheerlijken van de vaginale bevalling in Nederland. Volgens hem denken we in Nederland nog steeds dat bevallen via 'het onderkantje' het beste is, terwijl het niet voor alle vrouwen geschikt is. Hij legt uit dat het geboortekanaal van de vrouw gekromd is sinds mensen rechtop lopen, en dat bovendien ons bekken smaller is geworden en babyhoofdjes groter. Volgens Veersema zouden eerst alle risico's per vrouw in kaart moeten worden gebracht, zodat de arts haar een keuze kan voorleggen: er zou dan dus ook voor een keizersnede gekozen kunnen worden. In Nederland worden die nu alleen op medische indicatie gegeven – 'een keizersnede op verzoek is hier not done'.

Lees het hele artikel om zijn beredenering te volgen (en ook tegenargumenten van andere experts), maar zelfs ik – met mijn traumatische ervaring – zeg: die man heeft een punt. Ook voor mijn bevalling heb ik die obsessie met 'natuurlijk' bevallen nooit begrepen. Waarom blijven kraamverzorgers, zusters en andere experts de nadruk leggen op 'natuurlijke' oplossingen zoals koolbladeren tegen borstontsteking, als er medicijnen bestaan? Vanwaar de obsessie met moedermelk, als niet iedereen kan of wil borstvoeden? Waarom dat verheerlijken van een bevalling zonder pijnstilling als de ruggenprik, als die gewoon bestaat en (meestal) onschadelijk is? (Luister hierover ook even de podcast Podnataal – sowieso is die serie een aanrader – met Nikkie Plessen).

Naar mijn idee praten zowel (medische) experts als vrouwen onderling elkaar in Nederland een complex aan, al voordat je überhaupt zwanger bent of gaat bevallen. Nogmaals: de nadruk op een duurzame benadering van je eigen lichaam en een positieve insteek is mooi, maar slaan we niet een beetje door? Vooral het schuldgevoel dat vrouwen krijgen als ze niet alles zo 'natuurlijk' mogen kunnen en willen doen, is kwalijk. Dus blijf elkaar vooral bewieroken in ceremonies met stenen en dwarsfluiten (meen ik) maar wees vooral ook begripvol naar elkaar als een vaginale bevalling niet lukt of gewenst is, of als je vriendin gewoon geen borstvoeding wíl geven. Een open minded houding – dat is pas echt natuurlijk.