Bananenbroden, paleodiëten, veganisme, sapkuren: we zijn met zijn allen heel erg bezig met eten. De behoefte om bewust om te gaan met eten lijkt alom vertegenwoordigd - en dat is goed nieuws. Alleen is bewust eten eigenlijk niks nieuws, als je je bijvoorbeeld bedenkt waar paaseieren vandaan komen. De traditie verklaard.
Waar komen paaseieren vandaan?
Er valt me iets op: diezelfde mensen die hyperbewust eten, zijn zich vaak weinig bewust van de herkomst van eten. En dan bedoel ik niet dat een koe melk geeft (daar schijnen kinderen zich tegenwoordig ook om te verbazen, want melk komt toch uit een pak uit de supermarkt?), maar de herkomst van eettradities. Waarom eten we met kerst een kerststol? Of kalkoen? En oliebollen met oud & nieuw? De meesten weten het niet. Vraag waar paaseieren vandaan komen en het antwoord is vaak 'iets met paashazen'. O ja, want die leggen eieren van chocolade? Natuurlijk.
Daarbij lijkt de gemiddelde Nederlander ook niet meer te weten wat Pasen is. 'Iets met Jezus toch? Wat maakt het uit, we hoeven niet te werken.' Het is jammer, vind ik, dat die kennis van eettradities verloren gaat, want er hangen vaak mooie verhalen aan. Soms zijn deze verbonden met religieuze tradities, in andere gevallen met de natuur. Of met beide, zoals met paaseieren.
Lentefeest Pasen uitgelegd
Goed, even om het geheugen op te frissen een kort geschiedenislesje. Met Pasen vieren christenen dat Jezus is opgestaan uit de dood, drie dagen na zijn dood op Goede Vrijdag. Pasen vindt plaats op de eerste volle maan na het begin van de lente op 21 maart. In de loop der tijd heeft het christelijke paasfeest tradities overgenomen van 'heidense' voorjaarsfeesten, wat de eerste verklaring is voor het eten van eieren. Die staan namelijk voor nieuw leven, en dus het begin van de lente. Lammetjes, bloesem, je kent het wel; een ei staat voor een nieuwe start, een schone lei.
Een ei staat ook voor vruchtbaarheid (de bloemetjes en bijtjes hoef ik hier vast niet uit te leggen), wat trouwens ook de reden is dat paaseieren worden verstopt. Het was een Germaanse traditie om eieren met Pasen te verstoppen in akkers, waarna deze gezocht moesten worden. Een traditie die de tand des tijds heeft doorstaan, want wie kuierde vroeger niet met regenlaarzen aan door een modderig veldje om vervolgens zielsgelukkig op de knieën een eitje te vinden?
Paaseieren en pepernoten
Volgens andere verklaringen staat het ei symbool voor Jezus. Huh? Ja, een ei lijkt levenloos van buiten, maar soms leeft er binnenin toch een kuikentje. Zo leek Jezus ook dood, maar werd hij weer levend. Anderen zeggen dat het ei de tombe waaruit Jezus opstond symboliseert. In de christelijke traditie mocht men ook geen eieren eten in de vastenperiode van 40 dagen tussen Aswoensdag (de dag na Carnaval) en Pasen. Met Pasen werd dan weer volop ei gegeten. Soms werden de eieren versierd met rode kleurstof, symbolisch voor het bloed van Jezus. Inmiddels is dat verbasterd tot chocolade-eieren in gekleurde papiertjes.
Dat eten van eieren om te vieren dat het Pasen is, is vervolgens gekaapt door de commercie. Net als dat je tegenwoordig vanaf juni al pepernoten kunt kopen, liggen de paaseieren na Kerst al in de schappen. Zo kunnen we maandenlang allerlei chocolade-eieren kopen, in net zulke hysterische smaken als pepernoten (lees hier mijn ergernissen daarover), van witte eitjes met frambozenvulling tot Milka-Oreo-varianten en melkchocolade-caramel-robuuste-zeezout-eitjes. En natuurlijk ook Instagramwaardige avocado-paaseieren, want why not?
Even iets heel anders:
