Bruiloften. Het kunnen prachtige gatherings wezen, maar ik vind het soms een beetje onnodig de spuigaten uitlopen; tot het punt dat het bijna een poppenkast lijkt. Eentje die voorbijgaat aan de kern van zo'n samenkomst: het bezegelen van een liefde tot de dood roet in het eten gooit. Als je zo’n bezegeling aandurft met iemand, vind ik dat prachtig, maar ik snap niet zo goed waarom zoiets dan een heleboel geld moet kosten en liefst meerdere dagen moet duren in liefst een zonnig oord - opdat je dan achteraf kunt zeggen: mooiste dag(en) van mijn leven, gelukkig heb ik de foto's nog en mijn trouwjurk waarin ik hoop de rest van mijn leven te passen (maar nooit meer te dragen).
Ik had zin om er een stuk over te tikken. Over de hysterie die een bruiloft dikwijls ontsiert, over hoe je in het proces van het plannen van zo’n poppenkast de realiteit soms uit het oog kunt verliezen en kunt verworden tot een trien, en over dat zoveel huwelijken stranden (en dus why bother). Lekker zuur. Vond ook team ELLE. Terecht. Het zal allicht te maken hebben met een sluimerend gefaald liefdesproject dat misschien toch net wat meer zeer deed dan ik had gehoopt en gewild.
Lees dit stuk even, was een advies. ‘Waarom heeft liefde zoveel meer status dan vriendschap?,’ kopt het, en het komt van de kundige hand van Alma Mathijsen. Een geweldig stuk, vind ik. Ze schrijft over de liefde en vriendschap: ‘We staren ons blind op onze romantische partners. En dat terwijl eenderde van alle huwelijken strandt. Iedereen die ik ken heeft een ex die ze liever nooit meer zouden zien en ik neem aan dat alle mensen weleens op de koude tegels van de badkamervloer hebben gehuild om een verloren geliefde. Wie kwam er dan met een lepel en bak kaneelijs om troost te bieden? Juist, de vriend.’ Dankjewel Marlene, nogmaals, voor alle bakken kaneelijs flessen wijn.
Een alinea later vraagt Alma zich af of het misschien zou kunnen zijn dat romantische liefdes minder vaak slagen juist door het statusverschil met vriendschappen. ‘Zou het vanwege de minder grote slagingskans van romantische liefde dan ook zo zijn dat we daarin valse zekerheid willen creëren? Een notaris zei eens tegen me dat mensen bereid zijn hun grootste angsten af te kopen met een torenhoge verzekering. Zou dat voor mensen de reden zijn om te trouwen?’ Dat zou. Het klinkt me logisch in de oren. En Alma ook.
Lenie de Zwaan, een dame die Alma ook aanhaalt in haar stuk, is singlesactiviste en vindt dat alleenstaanden door de Nederlandse wet worden gediscrimineerd. De VPRO maakte er documentaire Lenie en ik van. Lenie, inmiddels 86, vindt dat vriendschap net als het huwelijk een wettelijke status verdient, met alle (belasting)voordelen van dien. Een interessante gedachte, want als je er zo ’ns over nadenkt, is het eigenlijk maar gek dat romantische relaties zoveel meer status toegekend krijgen dan vriendschappen. Dat gezegd hebbende: mocht er zo’n vriendschapsverbintenis komen, zoals Lenie wenst, dan hoop ik dat vrienden niet ook allemaal op een dag een poppenkast willen plannen ter viering van die vriendschap (hoewel, letten we op weddingplanners, kan zomaar eens een gat in de markt zijn).
Wie ook fantastisch over onze verwarde relatie met romantiek kan schrijven, is Mark Manson. Hij schreef artikel ‘A brief history of romantic love and why it kind of sucks’, waarin dingen staan als: ‘As humans, we instinctively develop a loyalty and affection for those who show us the most loyalty and affection. This is all love really is: an irrational degree of loyalty and affection for another person — to the point that we’d come to harm or even die for that person. It may sound insane, but it’s these symbiotic warm fuzzies that kept the species relying on one another long enough to survive the savannas and populate the planet and invent Netflix.’ Precies waarom Nicholas Sparks zo scoort met al z’n boeken en films.
Wat is dat toch, met die onsusbare honger naar liefde en de (al dan niet onbewuste) angst het alleen te moeten doen – terwijl er ondertussen dus gewoon vrienden zijn met bakken kaneelijs? En wat is dat toch met die behoefte om liefde wettig te willen maken, met vaak een heleboel toeters en bellen? Of wat is dat met mensen die vasthouden aan een liefde die helemaal niet voor hen bedoeld is; met mensen die in hun hoofd enthousiast aan het kleuren van een kleurplaat zijn begonnen, heus wel zien dat de andere partij met tegenzin meekleurt – of de kleurpotloden niet eens oppakt – maar daardoor zelf juist nog harder gaan kleuren? Ik las laatst dit:
En dit:
Melodramatisch much? Allicht. Maar als je ’t mij vraagt ook raak. Manson onderstreept: ‘When dating and looking for a partner, you must use not only your heart, but your mind. Yes, you want to find someone who makes your heart flutter and your farts smell like cherry popsicles. But you also need to evaluate a person’s values, how they treat themselves, how they treat those close to them, their ambitions and their worldviews in general. Because if you fall in love with someone who is incompatible with you…well, as the ski instructor from South Park once said, you’re going to have a bad time.’
Tot medio 18e eeuw bestond er niet zoiets als romantische liefde. Je tolereerde je partner, en dat was dan dat. Houden van was er nauwelijks bij. Samenzijn diende een praktisch doel. Alain de Botton weet er het zijne van en kan briljant over onze verstoorde relatie met romantiek vertellen. Over wanneer je bij iemand ineens ‘that special feeling’ hebt, bijvoorbeeld, en je denkt, gelooft, hoopt, je soulmate te hebben gevonden, en dat als je ‘that special feeling’ maar niet bij iemand krijgt, je je op een gegeven moment bezorgd richt tot Tinder, en Happn, en Inner Circle. Want is het hebben, het krijgen, het oud worden met iemand waarbij en waarmee je ‘that special feeling’ hebt niet de essentie van je bestaan? Nee, natuurlijk niet. Maar we doen wel vaak net alsof. De Botton zegt hierover, cynisch: ‘Als we dan uiteindelijk onze soulmate vinden, zullen we nooit meer eenzaam zijn. Het betekent het absolute einde van eenzaamheid. Alles wat we zijn zal door de andere persoon worden begrepen en erkend, alles wat we voelen zal door die ander worden bevestigd. Er zullen geen geheimen zijn voor elkaar, de ander zal ons volledig begrijpen, en wij de ander.’
Laten we afsluiten met z’n School of Life-talk:
