Hiphop viert dit jaar haar vijftigjarige bestaan, maar of vrouwen dit bijzondere jubileumjaar net zoveel te vieren hebben als de mannen binnen het genre is de vraag. Een vraag die we eigenlijk wel kunnen beantwoorden.
Hiphop viert dit jaar haar vijftigjarige bestaan – valt er voor de vrouwen binnen het genre ook wat te vieren?
Van MC Sha Rock (Funky 4 + 1) tot Sylvia Robinson (platenlabel executive) en Cindy Campbell (promoter) – vanaf dag één zijn er al op alle vlakken vrouwen betrokken bij het genre. Maar ze kunnen ook al vanaf dag één niet rekenen op dezelfde waardering en mogelijkheden als hun mannelijke collega's.
En dat is nog zacht uitgedrukt, want ook nu het genre haar zesde decennium ingaat worden vrouwelijke makers en fans nog altijd geminimaliseerd en wordt hun relevantie niet op waarde gesteld. Ondanks dat beleven vrouwen in hiphop nu hoogtijdagen – denk aan het succes van Nicki Minaj, Doja Cat, Ice Spice en Cardi B. Talent is er zat, en de wil om de top te bereiken absoluut ook. Toch deelde Lil Wayne onlangs in een interview met Billboard dat het volgens hem zo lang heeft geduurd voordat hiphop-vrouwen dezelfde successen als mannen hadden doordat 'ze het niet zagen als iets wat ze wilden doen en er hun brood mee wilden verdienen.' Eh?
Heb je wel eens van Magnolia Shorty gehoord? Een naam die voor velen geen bekende is, maar toch is ze een grote speler. Haar creaties zijn namelijk gesampled door artiesten als Drake en Chris Brown. Vrouwen én hun successen worden vaak 'over het hoofd gezien', en als ze wel worden gevierd is het vaak te laat of in veel te weinig gevallen.
Want ondanks vrouwen al decennialang hun bijdrage leveren aan het succes van hiphop was Missy Elliot dit jaar de eerste vrouwelijke rapper die in de Rock & Roll Hall of Fame werd opgenomen. De eerste vrouwelijke solo-artiest die een Grammy in ontvangst mocht nemen voor Best Rap Album was Cardi B en dat gebeurde in 2019 – het jaar dat hiphop al 46 jaar bestond.
Lauryn Hill brak het glazen plafond relatief vroeg toen ze in 1999 de Best New Artist-prijs won, maar daarna duurde het 22 jaar tot Megan Thee Stalion datzelfde deed in 2021. Ook duurde het even voor Nicki Minaj Lauryn kon evenaren – in 1998 kwam Lauryn met Doo Wop (That Thing) in de Billboard Hot 100-lijst terecht, en pas in 2022 lukte Nicki het datzelfde te doen met haar single Super Freaky Girl.
Net als binnen veel andere onderdelen van de patriarchale maatschappij en net als in veel andere muziekgenres die daaruit zijn voortgekomen is hiphop ingesteld op mannen, waardoor vrouwelijk talent vaak geen of niet voldoende kansen krijgt en onnodig 'klein' wordt gehouden. Joan Morgan, journalist, auteur en programmadirecteur bij het Center for Black Visual Culture aan NYU deelt in de Netflix-documentaireserie Ladies First: A Story of Women in Hip-Hop: 'Bij het vastleggen van de geschiedenis worden vrouwen gezien als uitzonderingen die het gemaakt hebben in een mannelijke omgeving in plaats van als mensen die de cultuur maken.' En dus is het na 50 jaar de hoogste tijd om af te rekenen met een grote contradictie – veel mannelijke artiesten hebben de afgelopen jaren flink verdiend aan misogynie, terwijl er tegelijkertijd ook volop wordt geprofiteerd van het werk van vrouwen.
Lil' Kims squat op de cover van haar album Hardcore is iconisch geworden en dan ook talloze keren gekopieerd en geïmiteerd. MC Sha Rocks echo chamber-effect werd overgenomen door Run-DMC. Terwijl op hiphop geïnspireerde merken als Rocawear en Sean John aan populariteit wonnen waren het vrouwelijke makers die rode lopers bestormden in Gucci, Marc Jacobs, Versace en Chanel – nog vóór het normaal was om met namen van modehuizen te strooien in lyrics.
Dat we het hier na vijftig jaar en in 2023 nog over moeten hebben is ietwat ontmoedigend, maar gelukkig zijn er momenteel ook talloze vrouwelijke hiphopartiesten die er eigenhandig voor zorgen dat dit straks geen gespreksonderwerp meer is. We noemen er een paar om toe te voegen aan je Spotify-lijst: Rapsody, Chika, Noname, Tierra Whack, Leikeli47, Monaleo, Rico Nasty, cupcakKe, City Girls, Megan Thee Stallion, Latto, Cardi B, KenTheMan, BbyMutha, SexyyRed, GloRilla, Maliibu Miitch, Lola Brooke, Ice Spice, Flo Milli en Nicki Minaj. En dat is slechts een selectie.
Talent is er nu en is er altijd geweest, maar eerder kregen vrouwen vaak niet de kans om hun skills met de wereld te delen. En dus deelde J.Cole in een recent interview met Kevin Hart: 'It’s a lot of fire female rappers. Commercieel gezien doen ze de meest exciting dingen – ze geven ons veel fire moments, begrijp je wat ik bedoel? En ik heb het gevoel dat dat iets is dat er niet was toen ik opgroeide.' Correctie: het was er wel, maar het kreeg geen zichtbaarheid.
Bij het onderzoek voor haar boek The Motherlode: 100+ Women Who Made Hip-Hop kwam journalist Clover Hope er al snel achter dat vrouwen die wel eerder successen wisten te behalen zoals Lauryn Hill en Lil Kim werden gereduceerd tot typetjes, en daar waren er drie van: de seksbom (Kim, Foxy, Trina), het 'one of the guys'-meisje (Eve, Remy Ma, MC Lyte) en de bewuste bohemian (Lauryn Hill, Queen Latifah). En het ding met typetjes is dat ze minimaliseren en beperken. Dat de creatieve vrijheid van de vrouwen nogal beperkt was kwam ook doordat ze vaak moesten doen wat mannen tegen ze zeiden – platenbazen, managers, enzovoorts – en dus is het niet gek dat veel vrouwen de scene uiteindelijk hebben verlaten om wat anders te gaan doen.
Een andere manier waarop vrouwen worden tegengewerkt – als artiesten als Too Short, Luke Skyywalker, Biggie, Elvis Presley en Prince met expliciete teksten kwamen werd dat toegejuicht, maar wanneer vrouwen hetzelfde doen wordt daar met afkeuring op neergekeken. Daar wees Lil' Kim op in een interview uit 1997 met bell hooks. Maar niet alleen op dat gebied is er een dubbele standaard – vrouwelijke artiesten worden vaak beschuldigd van het niet zelf schrijven van hun teksten, al is dat onder mannen ook heel gebruikelijk. Lil' Kim zou volgens velen altijd op Biggie hebben geleund. In 2014 zei ze daarover in een interview met HelloBeautiful: 'Nadat Biggie Stierf scoorde ik hit na hit. Dus dat beantwoordt de vraag.'
Flo Milli deelde dan ook in een interview met The New York Times: 'We gotta spend way more bread, put way more energy into our performance, hire dancers, just put a lot more into everything than men do.' Hopelijk is dat anders wanneer we het zestigjarige bestaan van hiphop vieren.
