Wederom heeft Lady Gaga bewezen dat ze een creatieve alleskunner is. De zangeres voegde onlangs aan haar indrukwekkende lijst met prestaties in muziek en film, nu ook een nieuwe make-upcollectie toe: Haus Laboraties. In een bijeenkomst van Hollywoods voornaam-is-voldoende-groten sprak Gaga met Oprah. Gaga had het met Oprah, een van de eerste vrouwelijke alleskunners en kampioen in emotioneel welzijn, over haar carrièrepad en mentale problemen.
De twee vrouwen zien het als hun persoonlijke missie om het stigma en schaamte rondom mentale ziektes weg te halen. Het werk dat beiden daarin verzetten, valt niet te ontkennen. Zo werkte Oprah met Prins Harry samen aan een documentaireserie (die uitkomt in 2020) en was Gaga uitgenodigd door Prins William in Londen om initiatieven over mentale gezondheid te bedenken. Waar ze, ironisch genoeg, door doktersafspraken uiteindelijk toch niet aanwezig kon zijn. Hier vertelt Gaga open tegen haar held over haar persoonlijke groei, die is gebaseerd op veel pijn, maar ook veel vriendelijkheid.
Oprah: Ik interviewde je tien jaar geleden voor het eerst, in 2010, voor The Oprah Winfrey Show. Toen zag ik en voelde ik hoe je aan het opbloeien was. Op dat moment was je volledig open over je ontplooiing en zelfexpressie. Hoe ben je in de afgelopen tien jaar meer jezelf geworden?
Lady Gaga: Terwijl mijn carrière en ik ontwikkelden, ben ik heel bewust geworden van mijn positie in de wereld en mijn verantwoordelijkheid naar de mensheid toe en iedereen die mij volgt. Ik zie mijzelf als een vriendelijkheidspunker, als ik terugkijk op alles wat ik heb gedaan en doe. Punkers hebben toch een soort reputatie dat ze rebels zijn, of niet? Ik zie mijn carrière en zelfs waar ik nu mee bezig ben, als een rebellie tegen alle dingen in de wereld die ik als onvriendelijk zie. Vriendelijkheid heelt de wereld. Vriendelijkheid heelt mensen. Het is wat ons samenbrengt. Het is wat ons gezond houdt.
Lady Gaga: Ik denk dat dat ik door de ontwikkeling van mijn carrière, en alle verschillende dingen die ik de afgelopen tijd heb mogen doen, beter ben gaan beseffen wat mijn plek in de wereld is - en wat mijn verantwoordelijkheid is richting de maatschappij en mijn volgers. Ik beschouw mezelf als een soort lieve punker, als ik kijk naar wat ik allemaal heb gedaan en nog steeds doe. Punkers zijn rebels, toch? Ik zie mijn carrière als een grote rebellie tegen alle dingen in de wereld die in mijn ogen onvriendelijk zijn. Vriendelijkheid heelt de wereld, heelt mensen, brengt ons samen. Vriendelijkheid houdt ons gezond.
Als je terugkijkt op de afgelopen tien jaar, op welk moment had je dan het gevoel dat je dit het beste kon laten zien?
Ik denk dat dat echt begon door mijn relatie met mijn fans. Als ik naar het publiek keek, zag ik zo veel mensen die zoals mij waren; mensen die zich anders voelden, die zich niet gehoord of begrepen voelden. Ik zag ook veel jongeren die moeite hadden om open te zijn over wie ze waren. Het werd een soort existentiële ervaring voor me, een vraagstuk over wat het betekent om een individu te zijn. Ik wilde graag vechten voor die individuen. Ik noemde dit laatst trouwens nog op social media. Ik zei: ik ben dit niet gaan doen voor de faam, maar voor de impact. En dat is de waarheid. Ik kreeg al heel vroeg door dat mijn impact, met behulp van vriendelijkheid, anderen moest helpen bevrijden. Ik bedoel, ik denk dat vriendelijkheid het krachtigste wapen in de wereld is, vooral als je het hebt over mentale gezondheid.
Was je hier ook al van doordrongen toen je op NYU's Tisch School of the Arts zat, een jaar later stopte, deed alsof je je eigen manager was en je keyboard meesleepte van optreden naar optreden. Ja, hè?
Nou, dat was een beetje doortrapt van me. Ik weet niet of dat echt vriendelijk was. Maar ik heb geleerd van mijn moeder, Oprah. Als ik thuiskwam van school en gepest werd, zei ze altijd 'Kill them with kindness.' Misschien klinkt 'kill' wat agressief, maar ze bedoelde het op de vriendelijkste manier. Wat ze bedoelde was: probeer vuur niet met vuur te bestrijden, maar met water.
Ik denk dat je met je Born This Way Foundation de grootste impact hebt gehad, op een manier die de wereld steeds beter begint te begrijpen; we zien het overal op social media. Je maakte met de Born This Way Foundation een belangrijk statement, dat wie je echt bent ook degene is die je hoort te zijn. Wat voor advies heb je voor mensen die het nog steeds eng vinden om zichzelf te zijn, die een nep leven leiden?
Ik denk dat ik het, eerlijk gezegd, niet nep zou noemen. Als je er nog niet helemaal open bent over wie je, zou ik vooral willen adviseren begrip te hebben voor jezelf voor het feit dat je nog niet zo ver bent, en dat het elke dag kleine stapjes kost.
Dat is inderdaad vriendelijk.
Het is heel makkelijk om tegen iemand te zeggen: wees moedig! Maar zo makkelijk is het niet. Ik bedoel, als je je schaamt voor wie je bent en je niet ondersteund voelt door je omgeving, dan ben je bang. Schaamte is een krachtige emotie. Geef jezelf tijd. Gun jezelf kleine stapjes, elke dag. Dat zou ik willen zeggen: maak elke dag een klein, moedig stapje. Ik zou niet zeggen dat het nep is, ik zou zeggen dat het een realiteit is waar je in leeft, en dat die realiteit kan veranderen. Dat is ook waarom ik Haus Laboratories ben gestart, eigenlijk.
Laten we het hier even over hebben. Wat maakte dat jij je klaar voelde om beautyondernemer te worden?
Ik wilde het doen omdat ik a) de tijd had; ik wilde er alles in kunnen stoppen, zoals ik bij al mijn projecten doe. Ik ben niet iemand die even een bedrijf start, mensen inhuurt en het hen dan allemaal laat doen. Ik zei laatst tijdens onze launch: 'Mijn vingerafdrukken zitten overal in dit project. It's a crime scene.' En ik had b) het gevoel dat ik een groot genoeg platform en netwerk had opgebouwd om dit bedrijf te beginnen, waardoor het nu ook als een soort rebellie voelt tegen de status quo van schoonheid. Vooral op social media is schoonheid haast een competitie, een soort schoonheidsverkiezing. Dit bedrijf bestaat in die influential space in culture, waar we zeggen: 'Our Haus, Your Rules.' En iedereen is welkom; alle genderidentiteiten.
Dus dat is de missie van de collectie? Om inclusief te zijn voor alle genderidentiteiten?
Alle genderidentiteiten, alle culturele identiteiten, iedereen, elke leeftijd. Dit is voor iedereen.
Ben je niet continu verbaasd over de kracht die make-up heeft, hoe het mensen beter kan laten voelen? Ik herinner me dat ik in een ziekenhuis was waar vrouwen aan fistels [pijnzweren, red.] geopereerd werden in Ethiopië. Wij waren daar om lipsticks uit te delen en zij kropen letterlijk uit hun bed om ze te krijgen.
Het is héél krachtig. Ik voelde me echt niet mooi toen ik jong was, en toen ik stopte met mijn opleiding, waren mijn ouders ook al niet erg blij met me. Ik wilde graag muzikant worden, had drie baantjes, betaalde mijn eigen huur en ging vervolgens naar de drogist om make-up te kopen. Ik experimenteerde veel met kleur, en ik vormde mezelf op die manier letterlijk. Ik heb Lady Gaga uitgevonden. Ik voelde me er sterk door, krachtig. Ik al sinds klein meisje last van depressies, maar mijn hemel, de superheld die toen uit me vloog was als Clark Kent en Superman. Het gaf me vleugels. Dat is ook precies de reden dat ik daarin weigerde te veranderen. Naarmate mijn carrière zich ontwikkelde, en zelfs nog voor ik beroemd was, zeiden mensen: 'oh, de make-up, zo veel make-up, het is over de top, bla, bla, bla.' Ik reageerde daarop met: dit is mijn levenskracht, dit is wat me laat vliegen.
Ik vraag me af of je nog steeds de druk voelt om jezelf constant te verbeteren? Voel je je op een bepaalde manier bezwaard hierdoor?
Nu niet meer, maar vroeger wel. Oprah, ik ga honderd procent eerlijk met je zijn: ik was zo bezig met het... nouja, in plaats van shockeren (of, zoals ik het altijd noemde, 'shock art' of 'performance art'), had ik het altijd over verwarring zaaien, 'to bemuse'. Ik wilde het publiek altijd in een staat van verwarring brengen, waarbij ze gewoon niet weg kónden kijken. Ik was altijd bezig met de vraag: wat ga ik nu doen om aandacht van mensen te krijgen?
Had je na de vleesjurk het gevoel: hoe nu verder?
Nou, de vleesjurk was - als ik eerlijk ben - schokkender voor mensen dan ik dacht dat hij zou zijn. Maar dat ligt aan mij, ik heb een soort excentriek brein, dus voor mij was het gewoon: natuurlijk is dit logisch. Ik, in een vleesjurk, die een statement maakt over 'Don't ask, don't tell' [het beleid van het Amerikaanse leger waarbij van 1993 tot 2010 verwacht werd dat LHBTI'ers zich stil hielden over hun geaardheid, red]. Ik had die avond ook soldaten meegenomen die uit de kast waren of 'ontdekt' waren. Terwijl ik denk: als je je leven op wilt geven voor je land, maakt het dan nog uit wat je seksuele oriëntatie is? Voor mij was het gewoon: vlees is vlees. Dat was de boodschap van de vleesjurk. Dat was voor mij niet shocking; voor de wereld dus wel. Ik moet zeggen dat ik pas vrij recent - nadat ik A Star Is Born had gedaan, had samengewerkt met Bradley Cooper en zelfs een Oscar had gewonnen - realiseerde: ik heb een grotere missie op deze aardbol dan het shockeren van mensen. Mijn missie is mensen een vorm van liefde te geven via kunst die hen beter laat voelen.
Ik moet je één vraag stellen over Bradley. Ik zat laatst in Bradleys keuken, waar hij zich over zijn dochter ontfermde terwijl we eten bestelden, en het was zo fantastisch om hem in zijn vaderrol te zien.
Hij is een geweldige vader.
Hij is echt een geweldige vader, hè? Hij gaat er helemaal voor. Hoe dan ook, we hadden het over de geruchten over jullie afgelopen jaar [over een mogelijke relatie tussen de twee, red.]. En hij zei dat als dat als die geruchten echt waar waren geweest, hij je nooit zo aan had kunnen kijken achter die piano.
Sowieso. Sowieso.
Hij zei dat zijn katholieke schuldgevoel hem nooit zou toelaten, jou in de ogen aan te kijken bij die piano. Hoe voelde jij je daarover toentertijd? Je ging er zo goed mee om.
Heel eerlijk, denk ik dat de pers hartstikke gek is. Ik bedoel, we maakten een liefdesverhaal. Tuurlijk wilden we, als acteurs, mensen laten geloven dat we verliefd waren, en we wilden ook dat de mensen bij de Oscars die liefde zouden voelen. We wilden het door de cameralens op ieders televisiescherm krijgen. We hebben er ook hard aan gewerkt, dagenlang. We hadden het hele ding gepland, het was echt een optreden.
Je regisseerde en plande het optreden heel precies.
Inderdaad. En toen we het erover hadden, zeiden we 'Nou, ik denk dat we het goed hebben gedaan!'
Het werd zo goed ontvangen. Je hebt zo veel energie in die film gestopt, het werd een van de grootste films van het jaar. Hoe was het toen het allemaal voorbij was? Hoe nam je afscheid van het karakter Ally en de hele ervaring?
Eigenlijk bleef het karakter van Ally nog een tijdje bij me. Ik moest een hoop van mijn carrière herbeleven voor die rol. Ik weet niet hoe jij je voelt als je hebt geacteerd, maar ik zie het niet als het maken van een film. Ik film het alsof het een echt karakter is en een echt moment in mijn leven. Dus toen ik het allemaal herbeleefd had, duurde het ook even voordat dat weer voorbij was. Toen ik de Oscar won voor Shallow en een verslaggever me vroeg wat ik zag als ik naar die Oscar keek, zei ik: ik zie heel veel pijn. En ik loog niet. Ik werd verkracht toen ik 19 jaar oud was, herhaaldelijk. Ik ben op meerdere manieren getraumatiseerd door mijn carrière gedurende de jaren, maar ik heb het overleefd en ben altijd blijven gaan. Toen ik naar die Oscar keek, zag ik pijn. Ik weet niet of iemand dat begreep in die ruimte, toen ik het zei, maar ik begreep het.
De pijn die je tot je had genomen om daar te komen, omdat je verkracht was - vooral herhaaldelijk en op die leeftijd - zou je jaren PTSS opgeleverd moeten hebben.
Ik heb ook PTSS. Ik heb chronische pijn. Neuropathische pijnreacties op mijn trauma zijn een wekelijks onderdeel van mijn leven. Ik zit aan de medicatie en heb meerdere doktoren. Dit is hoe ik overleef. Maar weet je, Oprah? Ik bleef doorgaan, en ik wil dat dat kind daarbuiten of zelfs die volwassene die zo veel heeft mee gemaakt, ik wil dat die weten dat ze door kunnen gaan, dat ze kunnen overleven en dat ze een eigen Oscar kunnen winnen. Ik zou iedereen toejuichen die probeert, als diegene daar klaar voor is, om hulp te vragen. Ik zou ook iedereen toejuichen die ziet dat iemand pijn heeft, om ze te benaderen en zeggen: 'Hey, ik zie je, ik zie dat je pijn hebt en ik ben er voor je - vertel me je verhaal.'
Dat is het grootste geschenk is dat we elkaar kunnen geven, denk ik. Ik bedoel, dat is waarom ik denk dat Avatar en James Cameron een soort wijzen van onze generatie zijn, door die boodschap van: 'Ik zie je'. Er is niets krachtigers dan dat.
Er is echt niet krachtigers dan dat. Ik ben hier eigenlijk nog nooit erg open over geweest, maar ik denk dat het belangrijk is voor mensen om te weten en te horen: ik heb een lange tijd aan zelfmutilatie gedaan en de enige manier waarop ik kon stoppen met mezelf snijden en pijn doen, was te realiseren wat ik aan het doen was. Dat het mijn manier was om te laten zien dat ik pijn had, in plaats van het ze te vertellen of ze om hulp te vragen. Ik realiseerde dat ik ook kan zeggen:'hey, ik heb de neiging mezelf pijn te doen.' Dat zorgde ervoor dat ik ermee kon stoppen. Iemand zei ook tegen me: 'Je hoeft me je pijn niet te laten zien, je kunt het me gewoon vertellen. Wat voel je?' En toen kon ik het, mijn verhaal vertellen. Ik zeg dat met veel schaamte en kracht; ik ben heel blij dat ik het niet meer doe en ik wil het niet romantiseren. Eén ding dat ik aan mensen met trauma kan aanraden, is ijs. Echt, stop je handen in een kom met ijskoud water; dat shockeert je zenuwstelsel en brengt je terug naar de realiteit.
Heb je ook gebruik gemaakt van DGT therapie?
Ik heb toevallig een leraar in DGT [dialectische gedragstherapie, red]. Ik vind DGT een geweldige manier om te dealen met mentale gezondheidsproblemen.
Ik vraag dat omdat ik zo veel meisjes op mijn school heb gehad [de Oprah Winfrey Leadership Academy for Girls in South Africa] die hier mee worstelen.
Het is een heel sterke manier om te leren hoe je moet leven en het is een gids voor het begrijpen van je emoties.
Er zou veel meer over gesproken moeten worden. Ik wil graag weten of er iets was, waarvan je ooit dacht dat het onoverwinnelijk was, maar waarvan de oplossing achteraf heel simpel was?
Ik geloofde ooit dat er geen terugweg was na mijn trauma. Dat dacht ik echt. Ik was in fysieke, mentale en emotionele pijn. En medicijnen werken, maar je hebt naast de medicijnen ook de therapie nodig. Er is namelijk echt een deel wat je zelf moet doen.
Doelt dit op je fibromyalgie [een aandoening waarbij je chronische pijn hebt in je spieren, red.]?
Ja, dat is zo. Ook al zijn er veel theorieën over fibromyalgie, voor mij gaan fibromyalgie en mijn trauma-reactie een soort van hand in hand. De fibro is voor mij een lichtere pijn; de trauma-reactie is veel heviger en voelt veel meer als toen ik op een straathoek werd gedumpt, nadat ik maanden herhaaldelijk was verkracht. Het is een terugkerend gevoel. Op een bepaald moment had ik een psychose en dat was het ergste dat me ooit is overkomen. Ik werd de OK ingereden naar spoedeisende hulp, waar ze me naar een psychiater brachten. Dus ik schreeuwde: kan iemand me naar een echte dokter brengen? Ik begreep totaal niet wat er aan de hand was, want mijn hele lichaam raakte soort van verlamd. Ik viel volledig uit elkaar. Ik bleef schreeuwen, tot hij me kalmeerde met olanzapine, een medicijn dat bedoeld is voor dit soort momenten.
Ik ben er bekend mee. Ik heb honderden meiden, dus er is niets wat je me kan vertellen dat ik niet heb meegemaakt of ervaren.
Ja, dus ik neem methocarbamol en olanzapine, wat waarschijnlijk het belangrijkste is dat me die dag en de rest van me leven heeft geholpen. Naast die dokter en al mijn vrienden.
Dit is mijn laatste vraag: wat denk jij dat het leven van ons vraagt?
Ik denk dat het leven ons vraagt om een uitdaging te aanvaarden. Aanvaard de uitdaging van vriendelijkheid. Het is een harde wereld waarin we leven, en we hebben een beangstigende geschiedenis. We zitten in de problemen en dat is al eens eerder gebeurd. Maar ik denk dat het leven - middenin deze uitdagingen, deze haat, tragedie, hongersnood, oorlog en wreedheid - ons vraagt: kun je vriendelijk zijn en kun je overleven?
Gestyled door Tom Erebout en Sandra Amador; haar door Frederic Aspiras voor Joico; makeup door Sarah Tanno voor Haus Laboratories; manicure door Miho Okawara voor Miho Nails; geproduceerd door Joy Asbury bij Joy Asbury Productions.
Oprah's SuperSoul Conversations podcast is nu live. Hier kun je het hele interview luisteren.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk in het decembernummer 2019 van ELLE USA.
KOOP HIER DE AMERIKAANSE ELLE VAN DECEMBER 2019
